io portugal
5
-
-"Sf-N K..
'De organisatie is slecht'
Portugal balanceert op de rand van de
afgrond. Harde bezuinigingen en een
nieuwe tranche uit het Europese
noodfonds hebben de financiële markten
niet gerust gesteld. Analisten denken dat
het land hard op weg is om Griekenland
te volgen.
donderdag 22 maart 2012
Land in
door Pauline Blom
illustratie Mark Reijntjens
Vandaag ligt het le
ven in Portugal stil.
De tweede landelij
ke staking in twee
maanden. Fernan
do Maurizio houdt
zijn hart vast. „Portugal is een tik
kende tijdbom, economisch en so
ciaal", zegt de vakbondsman van
de CGTP. „Ik kan niet voorspellen
hoe mensen reageren als hun toe
stand nog nijpender wordt en de
verontwaardiging nog verder toe
neemt. We kunnen geen kant
meer op."
Sinds het noodlijdende Portugal
vorig jaar aanklopte bij de trojka
(EU, Europese Centrale Bank en
Internationaal Monetair Fonds)
om steun, is er veel geld in de repu
bliek gepompt: 63 miljard euro om
precies te zijn, 15 miljard staat nog
in reserve.
Het steunpakket loopt tot septem
ber 2013. Daarna moet Portugal in
staat zijn gewoon geld tegen een
redelijke rente op de internationa
le kapitaalmarkt te lenen. Het
steunprogramma is gebaseerd op
den begrotingstekort van 4,5 pro
cent en een groei van de econo
mie. Alleen, die krimpt al meer
dan een jaar.
Daar hebben de bezuinigingsmaat
regelen van het kabinet onder lei
ding van premier Pedro Passos
Coelho mede toe bijgedragen. Uit
keringen werden verlaagd, het ont
slagrecht versoepeld, de btw ver
hoogd en voor een bezoek aan de
eerste hulp betalen Portugezen te
genwoordig 20 euro. Volgens de
oppositie leidt de eigen bijdrage
tot meer sterfgevallen. „Ze hebben
de eigen bijdrage in januari op
nieuw verhoogd", meldt de recep
tioniste van een gezondheidscen
trum in Faro. „Maar mensen kun
nen nu ook met een creditcard be
talen."
Intussen houdt vicepremier Mi
guel Relvas de moed erin. „We lig
gen op schema. Portugal heeft niet
meer tijd of geld nodig."
Ook eurocommissaris Olli Rehn
uit zich positief. „Portugal is goed
op weg om de fundamenten te
bouwen voor duurzame groei." De
realiteit is anders. De Portugese
economie zit in een diepe recessie.
Door verlies aan koopkracht ko
pen de mensen steeds minder. De
binnenlandse markt is stilgevallen.
In Faro staan winkelpanden en
kantoren steeds vaker leeg. De ter
rassen zijn nauwelijks bevolkt,
bars en restaurants zien nauwe
lijks klanten meer, op een enkele
toerist na. De Portugezen hebben
het flaneren en buiten de deur
eten in de ban gedaan.
Werkloosheid en armoede zijn vol
gens vakbondsman Maurizio, ge
dreven veertiger met een sociaal
hart, de grootste problemen. „Pen
sioenen zijn terug gebracht naar
200 tot 300 euro per maand. Van
de 1,2 miljoen werklozen komt de
helft niet in aanmerking voor een
uitkering. Zelfs mensen die wer
ken, komen onder de armoede
grens terecht, door de oplopende
sociale lasten en belastingen."
De harde cijfers van Portugal zijn
vooralsnog minder dramatisch
dan die van Griekenland, maar het
land heeft één belangrijk min
punt: een zwakke industrie. En de
export van traditionele landbouw
producten als kurk, wijn en fruit
is zo goed als stilgevallen. Met de
droogte van de afgelopen maan
den als nekslag. De ooit bloeiende
textielindustrie ligt op zijn kont.
Volgens ondernemers en econo
men ligt de oplossing bij duurza
me energie. In die industrietak zal
geïnvesteerd moeten worden. En,
opnieuw, in het toerisme, traditio
neel de sterkste pijler van de eco
nomie.
De kracht van Portugal is de socia
le en politieke stabiliteit. De loon
kosten zijn voor Europese begrip
pen laag en door de ligging ten op
zichte van Afrika kan Portugal een
brugfunctie vervullen. „Alleen
vergt dat investeringen, in plaats
van nog meer bezuinigingen", be
seft Maurizio.
„Of we bijna failliet zijn?", her
haalt de vakbondsman peinzend
de vraag. „Ik denk dat we het po
tentieel hebben om dat te voorko
men. Door ons talent optimaal
aan te wenden. De grootste angst
van de Portugezen is dat we het
pad van Griekenland opgaan en
de toekomst uitzichtloos wordt.
Daar gaan we nu de straat voor
op."
Ik had in Portugal een goed le
ven tot 2004. Daarna begon
nen de economische proble
men en raakte ik mijn baan
kwijt", vertelt Luis Hespanhol (51).
Drieënhalf jaar geleden kwam hij
naar Nederland om te gaan wer
ken. „Ik vind dat je het lef moet
hebben om te vechten voor een be
ter leven", vertelt Hespanhol in
goed Engels.
Hij werkt als monteur via een uit
zendbureau, zijn vrouw die in
2009 overkwam, heeft inmiddels
een vast contract bij een schoon
maakbedrijf Ze huren een huis in
Rotterdam; hun dochter woont
met zoontje in hun Portugese wo
ning. „Het grote probleem van Por
tugal is de bureaucratie en de af
wachtende houding van veel men
sen. Het land heeft veel potentie,
maar is slecht georganiseerd. Mijn
vrouw kocht laatst een auto in Ne
derland. Dezelfde dag was die over
geschreven en mocht ze er in rij
den. In Portugal kan zoiets als je
pech hebt wel weken duren."
Hespanhol en zijn vrouw hebben
nog geen plannen voor de toe
komst. „Ik heb het hier in Neder
land naar mijn zin. Ik wil nu ook
de taal gaan leren, want ik denk
niet dat we volgend jaar al weer te
ruggaan." Langzamerhand verva
gen Portugese gewoontes, zoals
ontbijten buiten de deur. „Dat
doen we hier altijd thuis, daar be
spaar je heel wat geld mee." Zijn
verwachtingen over Portugal zijn
niet positief „Ik vind dat heel erg,
want ik hou van dat land. Onze
Luis Hespanhol
stranden zijn de beste van Europa,
maar toch komen er steeds min
der toeristen. Zelfs dat kunnen we
niet goed organiseren."
