9 spectrum
GRUWELIJK MOEILIJK
Zaterdag 17 maart 2012
dat ze daar heel veel last van had gehad,
toen ze op zo'n school zat. Dat vond ze zó
denigrerend. Daar wil ik dan bij stilstaan.
Ik heb er geen lol in mensen pijn te doen."
Is het toeval dat je zowel op de radio als op
tv bij de Vara terecht bent gekomen?
„Ik ben wel een arbeidersjongen. Mijn va
der werkte bij Nedschroefj een schroefbou-
tenfabriek in Helmond. Die man heeft
zich kapot moeten werken. Hij werd echt
uitgebuit. Op zijn 30ste stonden al zijn tan
den zwart in zijn mond; van de giftige
dampen die vrijkwamen bij het onderdom
pelen van bouten en moeren. Toen hij zijn
eerste pensioen kreeg, was hij verbijsterd:
dat kon toch niet het bedrag zijn waar hij
51 jaar voor had gewerkt? Hij is nog naar
de fabriek gegaan om te vragen of het wel
klopte. Hij kwam met hangende pootjes te
rug. Ooit hoorde ik iemand zeggen dat niet
de arbeiders, maar de fabrikanten Hel
mond groot hebben gemaakt. Daar moet
je bij mij niet mee aan komen. Dan veeg ik
zo iemand de mantel uit."
Het was verre van vanzelfsprekend dat je met
zo'n achtergrond aan de slag gaat met taal.
„Ik kom uit een honderd procent dialectge
zin. Mijn ouders konden geen Nederlands.
We hadden thuis maar één boek: Archie, de
man van staal. Maar ik had een voelspriet
voor het bijzondere van dat dialect, want
dat is natuurlijk veel rijker dan het stan
daard Nederlands. Ik vond allerlei woor
den zo maf Ik werd een echte bibliotheek
loper. Heel vaak was ik als door de bliksem
getroffen door een boek. De dierenverha
len van Anton Koolhaas bijvoorbeeld.
Daar las ik: 'Aangenomen dat alles goed is
geregeld, dan ben ik tamelijk nijdig van
daag'. Dat kan helemaal niet! Maar zo ont
dekte ik dat je als schrijver alles kunt doen
wat je wilt. In de werkelijkheid heb je met
beperkingen te maken.
En dat dialect was eerder een voordeel dan
een nadeel?
„Zeker. Ik ben nu honderd procent tweeta
lig. Dialect beschouw ik als een volwaardi
ge taal. Ik lees ook heel graag voor aan
ouderen. Die mensen hebben zo'n fantas
tisch taalgevoel! Ze voelen het vaak als een
genoegdoening dat hun dialect niet wordt
afgekamd. Vroeger kregen ze alleen te ho
ren dat het plat en boers was."
Toch gaan de dialecten naar de verdommenis.
„Een dialect kan alleen bestaan bij de gra
tie van grenzen en alle grenzen zijn voor
honderd procent weggevallen. Tot mijn 15e
leefde ik binnen de grenzen van mijn ge
boortedorp Aarle-Rixtel. Ik ben ook nooit
met mijn ouders op vakantie geweest,
want ze gingen niet. Een kenmerk van het
dialect is dat er weinig beweging in zit.
Mensen moeten in hun eigen kleine krin
getje blijven ronddraaien. Dat gebeurde
vroeger. Toen de tv kwam, kwam de bui
tenwereld binnen."
Er wordt veel gesomberd over de verloedering
van de Nederlandse taal. Gaat het zo slecht?
„Nee, honderd jaar geleden werd ook al ge
zegd dat kinderen slecht konden spellen.
Taal is ook gruwelijk moeilijk. Dat mijn
moeder haar leven lang oktober met een c
bleef schrijven, is niet erg. Maar als je in
het onderwijs werkt of in de journalistiek,
moet je de regels kennen."
...zegt de man die meeschreef aan 'het Witte
Boekje', waarin de officiële spellingsregels
worden aangevochten.
„Er zijn veel regels die compleet onlogisch
zijn, die dwaas zijn. Regels die niet deugen,
moet je aanpassen. Je moet dingen ook los
kunnen laten. Soms gebeurt dat: alsmaar
mag nu, in plaats van almaar. Maar veels te
veel mag nog steeds niet. Er zit beweging
in, maar soms is men wat al te star."
Stoort de opmars van het Engels je?
„Niet echt, maar ik probeer er zelf niet aan
mee te doen. Soms is het wel overdreven.
In Nuenen kun je alleen iets kopen voor
kids, voor kinderen is daar niks te krijgen.
Mijn vader dacht dat het spuug was: kits."
]e twittert ook.
„Ik vind dat ik dingen bij moet houden.
De beste methode om het bij te houden, is
het zelf doen. Maar wel bescheiden. Ik zie
mensen die al 12.000 tweets hebben ge
stuurd en 79 volgers hebben. Maar goed: ik
ben als schrijver begonnen op de typema
chine, moest je met Tipp-Ex je fouten her
stellen. Daar denk ik met afgrijzen aan te
rug. Leve de moderne hulpmiddelen!"
Wim Daniëls
Geboren op 11 oktober
1954 in Aarle-Rixtel, woont
in Eindhoven.
Getrouwd, 2 kinderen (van
20 en 22 jaar).
Studeerde Nederlands en
Duits aan de lerarenoplei
ding in Tilburg en daarna Ne
derlandse taal- en letterkun
de in Nijmegen.
Werkte een jaar of zeven in
het middelbaar onderwijs.
Zelfstandig gevestigd schrij
ver sinds 1992. Schreef in
middels ruim negentig boe
ken, waaronder veel taal- en
woordenboeken.
Draagt sinds 2009 columns
voor bij het Vara-radiopro-
gramma Spijkers met koppen
en schuift sinds kort af en
toe aan bij Pauw Witte-
man.
Website: www.wimdaniels.nl
pnsm^
BOEKEN
Kiï.'AL
v vETSAt
