'Eens ging de
Van Zuiderzee tot Marker Wadden
io natuurontwikkeling
dinsdag 13 maart 2012
i ens ging de zee hier tekeer, maar
Li die tijd komt niet weer'. Willy
I Van Hemerts tekst voor de Zui-
JL~J derzeeballade (1958) gaat over de
tijd vóórdat de Afsluitdijk in 1932 de woeste
Zuiderzee in het 'getemde' IJsselmeer veran
derde.
Ir. Cornelis Lely leverde de blauwdruk voor
de inpolderingen die volgden: de Noordoost
polder, Oostelijk Flevoland en Zuidelijk Fle
voland. Van Hemerts nostalgische lied werd
geschreven voor het radioprogramma Het is
volbracht ter gelegenheid van de voltooiing
van de dijk rond Oostelijk Flevoland.
Alleen de laatste polder die Lely bedacht, de
Markerwaard, kwam er nooit. In 1976 werd
de dijk Enkhuizen-Lelystad aangelegd, die
het begin van de inpoldering had moeten
worden. Het Markermeer werd van het IJs
selmeer gescheiden. Maar de dijk bleef
slechts een handige verbinding tussen de
nieuwe polders en Noord-Holland. In,de ja
ren zeventig van de vorige eeuw kwam er
meer oog voor de natuur - het meer was
vooral belangrijk voor vogels. Met de wel
vaart nam ook de recreatie op het water toe.
En ingenieurs voorzagen dat het grondwater
uit Noord-Holland zelfs ónder het nieuwe
randmeer door naar de Markerwaard zou
stromen, met de verdroging van Noord-
Holland tot gevolg. Toen inpoldering ook
nog eens een (te) dure zaak bleek - ook in
de jaren tachtig was het crisis - verdween de
zoveelste uitbreiding van de graanschuur
van Nederland langzaam uit beeld.
Maar af en toe doken er nieuwe plannen op.
De Markerwaard was lange tijd in beeld als
locatie voor een tweede nationale luchtha
ven naast Schiphol. In 1981 kwam het plan
Lievense: windmolens moesten het Marker
meer vol water pompen waarmee stroom
kon worden opgewekt. Ook dit plan ver
dween om financiële en ecologische rede
nen van tafel.
In 2003 besloot het kabinet definitief de
Markerwaard niet meer in te polderen.
Vijfjaar terug deelde het toenmalige kabi
net het IJsselmeer op in drie stukken. Het
noordelijk deel moest een buffer voor de op
slag van zoetwater worden, het Markermeer
een natuurgebied met wisselende waterstan
den en door een dijk te bouwen in het Ij-
meer kan daar een gebied voor wonen en re
creatie geschapen worden.
Het Rijk had inmiddels ook plannen met de
noordelijke Randstad. Daar zijn inmiddels
tussen 2010 en 2030 150.000 nieuwe huizen
gepland, waarvan 60.000 in Almere. Een
deel van die huizen zou buitendijks ge
bouwd moeten worden.
In 2009 keurde de Europese Commissie
plannen om buitendijks te bouwen bij Al
mere goed. 'Brussel' stelde wel een voor
waarde: natuurontwikkeling in het Marker
meer en IJmeer.
Slib vertroebelt daar het water, wat het voor
vissen en vogels niet aantrekkelijk maakt.
En het IJsselmeer moet bij wateroverlast in
het Nederlandse rivierengebied als overstort
gaan fungeren waardoor het binnenland lan
ger droge voeten houdt. Moet het waterpeil
en als gevolg daarvan de dijken omhoog?
En wat betekent dat alles voor de natuur?
Een kunstmatig waddengebied kan de ecolo
gie in het gebied verbeteren. En het over
leeft in ieder geval wisselende waterstan
den. Bovendien kan het als 'natuurcompen
satie' de bouwplannen van Almere en Am
sterdam mogelijk maken.
Zo lijken uiteenlopende belangen weer eens
bij elkaar te komen door er maar lang ge
noeg over na te denken en te praten. Neder
land werkt zo al eeuwen aan zichzelf
Polderen heet dat.
