io vrouwendag
Bij de honderdste Vrouwendag in Nederland een mooi bericht van het Centraal
Bureau voor de Statistiek: er werken bijna een half miljoen meer Nederlandse
vrouwen dan tien jaar geleden. Toch is het beeld vertekend. „Minder dan de helft
van de vrouwen is economisch onafhankelijk. Dat is zorgelijk."
donderdag 8 maart 2012
Weg uit het
door Joost Bosman en Tanja Kits
illustratie Studio Bliq
Op papier ziet het er niet be
roerd uit: 6o procent van de
Nederlandse vrouwen heeft
een baan, en zelfs 72 pro
cent als je de kleine baan
tjes van minder dan twaalf
uur per week meetelt Toch wordt professor
Esther-Mirjam Sent, hoogleraar economische
theorie en economisch beleid aan de Rad
boud Universiteit Nijmegen niet vrolijk van
de cijfers. „Internationaal gezien, scoren we
hoog op het gebied van deelname van vrou
wen aan het arbeidsproces. Maar ook op de
lijst van parttimers. Vrouwen hebben daar
door een relatief klein inkomen, minder dan
de helft van hen is economisch zelfstandig.
En dat is zorgelijk", zegt Sent.
Bovendien: vrouwen verdienen nog altijd
maar 80 procent van wat mannen binnenhar-
ken, Raden van Bestuur bestaan nog maar
voor slechts 9 procent uit vrouwen en is in
topmanagementfimcties hun aandeel niet ho
ger dan 28 procent. Als. we zo doorgaan, stelt
Sent, dan halen we de vereiste 30 procent in
Raden van Commissarissen pas in 2039 en in
Raden van bestuur in 2050.
Ondernemer en schrijfster Marianne Zwager
man vindt dat vrouwen veel aan zichzelf heb
ben te wijten. De ex-directeur van de Tele
graaf Media Groep, medeoprichter van Pow-
Ned en eigenaar van een communicatiebu
reau schreef eind vorig jaar een boek Een Web
shop is geen carrière, ontsnap uit het mutsenpa
radijs. Daarin neemt ze stelling tegen de alge
hele 'mutsigheid' die volgens haar veel Neder
landse vrouwen belet voltijds te werken en
carrière te maken.
Begrijp haar niet verkeerd: als een gezin het
kan rooien met anderhalf of zelfs maar één in
komen, is dat ook een verworvenheid van on
ze welvaart, iets om trots op te zijn. „Maar te
gelijk wordt er een norm gezet die niet
klopt", zegt Zwagerman „Als vrouw doe je
het al heel goed als je 2,5 dag per week werkt.
Terwijl je hoog bent opgeleid en de maat
schappij in jou heeft geïnvesteerd. Daar mag
best iets tegenover staan."
Bovendien, zo zegt Zwagerman, rijdt die
'mutsige' instelling veel seksegenoten die
meer willen in de wielen. „Ambitieuzere
vrouwen worden niet meer serieus gewor-
Arbeidsdeelname van vrouwen
Vorig jaar had ruim 60 procent van de vrouwen een
baan van 12 uur per week of meer. In 2002 was dat
53 procent. De groei van de arbeidsdeelname van
vrouwen kwam volledig door de toename van grote
deeltijdbanen (20 tot 35 uur per week). Vorig jaar
had bijna één op de drie vrouwen zo'n baan. Tien
jaar eerder was dat nog een kwart.
Aantal uren per week
70%
'02 '03 '04 '05 '06 '07 '08 '09 '10 '11
infographic CRW bron CBS
den. En dat vind ik zorgelijk."
Volgens Zwagerman is de grote uitdaging
voor vrouwen, dat ze zich eens niets meer
aantrekken van hoe er op het schoolplein
over hen wordt gedacht. „De meeste vrou
wen met topbanen hebben veel kinderen,
maar regelen dat gewoon goed. Ze brengen
hun kinderen naar de opvang, zonder zich er
druk over te maken wat andere moeders daar
van vinden. Pas dan ruk je je los uit het 'mut
senparadijs' en kun je je op je werk richten,
in dan zul je zien: het leven wordt er alleen
maar leuker op."
Vrijwel gelijk met Zwagerman bracht publicis
te Elma Drayer (onder meer Trouw en Vrij
Nederland) vorig jaar haar boek uit, onder
een al even veelzeggende titel Verwende prin
sesjes, portret van de Nederlandse vrouw. Ook
Drayer is weinig te spreken over de mentali
teit van veel Nederlandse vrouwen.
Volgens haar hebben veel van hen weliswaar
de lusten van de emancipatie zich laten welge
vallen (zoals goed onderwijs), maar verzaken
ze de plichten die daarbij horen: jezelf kun
nen bedruipen, zeker op momenten dat het
misgaat en door echtscheiding of overlijden
van de partner het inkomen grotendeels weg
valt. „In die zin zijn Nederlandse vrouwen
verwende prinsessen. Ze beschouwen veel
dingen als een privilege en zien werken als
een keuze. Onzin! Als je echt gelijkheid tus
sen mannen en vrouwen wilt, dan moet het
voor de man ook een keuze kunnen zijn."
Drayer erkent dat in Scandinavische landen
de overheid veel meer stimuleert dat vrou
wen aan het werk gaan, onder meer door een
goed geregelde kinderopvang. „Maar uit SCP-
onderzoek blijkt, dat zelfs al zou de overheid
de kinderopvang goed regelen, Nederlandse
vrouwen nog niet meer willen werken."
Professor Sent vindt het verwijt van verwend
heid te gemakkelijk. „Het is begrijpelijk dat ze
liever niet altijd fulltime willen werken. Kwa
liteit wordt nog altijd door een seksebril beke
ken, waardoor systematisch vrouwen lager
worden gewaardeerd", stelt ze. Ze maakt de
vergelijking met honden en katten: „Als kat
kun je je proberen aan te passen tussen hon
den, maar ben je niet jezelf Blijf je kat tussen
de honden, dan zul je er nooit bijhoren. In
die zin zitten vrouwen altijd klem in een
mannenwereld."
Dat is jammer, vindt Sent. „Want daardoor
benut je de helft van het potentiële arbeidspo
tentieel niet optimaal. Met de toenemende
vergrijzing kunnen we ons dat niet verloorlo-
ven. Ook blijkt dat gemengde teams beter
presteren."
De oplossing om vrouwen meer aan het
werk te krijgen? Sent pleit voor een paarden
middel: een quotumregeling. „Uit onderzoek
blijkt, dat pas als er meer dan 35 procent vrou
wen bij een bedrijf werken, ze niet meer als
vrouw worden gezien maar als individu. Ken
nelijk is zo'n quotum nodig om de kritische
massa in het bedrijfsleven in beweging te krij
gen. In Noorwegen bestaat zo'n regeling al en
de bedrijven presteren er beter door."
Quotumwetgeving zou wel gepaard moeten
gaan met andere maatregelen, stelt Sent, zo
als verruimde openingstijden van instellin
gen, meer brede scholen en het bevorderen
van flexibele werktijden en -plekken
En van één gedachte moeten we af, zegt Sent:
dat kinderopvang alleen maar een kostenpost
is. „Deens onderzoek heeft aangetoond dat
het geld dat in kinderopvang wordt gestoken
een rendement van 43 procent heeft door het
inkomen dat de vrouw verdient. Immers, ze
kan door de kinderopvang na een bevalling
weer sneller aan het werk."
Naan\: Marieke Dekker
Leeftijd: 36
Kinderen: 6 (in de leeftijd van 0 tot 18)
Werk: 40 uur per week neuroloog
„Het is soms zwaar, ja, dan loop ik op mijn
tandvlees. Maar ik ben net klaar met mijn op
leiding als specialist, ik kon niet minder wer
ken. En dat wilde ik ook niet. Mijn moeder
heeft ook altijd fulltime gewerkt. Dat arbeids
ethos krijg je gewoon mee en dat geef je zelf
ook weer door. Ik heb als kind niets gemist.
We hebben oppas aan huis, mijn man werkt
net als ik vier dagen. Dagen zijn in het zieken
huis minstens 10 uur. Vandaar dat ik wel aan
40 uur zit. Misschien ga ik in de toekomst
naar drie dagen, dat zou fijn zijn."
„Voordat de kinderen er waren, werkte ik fullti
me, maar toen de oudste werd geboren ging ik
terug naar 24 uur, later werd dat 16 uur en nu
zit ik weer op 20 uur. Het is wel druk ja. Vooral
doordat mijn man veel in het buitenland zit,
komt alles op mij neer. In mijn omgeving wer
ken de meeste vrouwen, fifty-fifty. Nee, ik hoef
me nooit tegenover hen te verantwoorden dat
ik werk. Wel moet ik altijd verdedigen waarom
mijn man in het buitenland zit en hij alles aan
mij overlaat."
Naam: Nicole van der Steen
Leeftijd: 46
Kinderen: 3 zonen (18,17 en 12)
Werk: 20 uur per week administratief mede
werkster op een school
