81 buitenland
Ramp door
ontploffing
munitie
Doden bij ruzie om dorpshoofd
Nederlanders staan stil bij
vergeten oorlog Broome
Ergste treinramp in ruim 20 jaar in Polen
Overlevenden herdenken ramp Herald
maandag 5 maart 2012
BRAZZAVILLE - Bij een reeks van
minstens vijf zware explosies in de
Congolese hoofdstad Brazzaville
zijn gisteren ruim 200 doden geval
len. Het hoofd protocol van het bu
reau van de president heeft dat ge
zegd op basis van ziekenhuisbron
nen. Bij de ontploffingen zijn ook
vele gewonden gevallen.
Functionarissen zeiden dat de ex
plosies ontstonden door een
brand in een munitiedepot bij een
militaire basis in de hoofdstad van
de Franse oud-kolonie in Afrika.
Het depot, waaruit een grote rook
pluim opsteeg, staat in de buurt
van het presidentieel paleis. Een
aantal huizen is weggevaagd. De
ontploffingen hebben ook een ka
tholieke kerk en een kantoor van
de Chinese firma Huawei bescha
digd.
De explosies waren volgens waar
nemers zo krachtig dat ze zelfs rui
ten deden springen aan de over
kant van de rivier de Congo, waar
Kinshasa, de hoofdstad van de De
mocratische Republiek Congo, is
gelegen. De brandweer had moeite
de brand te bedwingen.
Volgens het Chinese persbureau
Xinhua zijn onder de doden ook
drie Chinese werknemers. Tiental
len Chinezen zouden gewond zijn
geraakt. Er werkten 140 Chinezen
bij het depot.
SZCZEKOCINY - Een reddingswerker probeert een
wagon in te komen nadat twee treinen in Zuid-
Polen frontaal op elkaar zijn gebotst. Het wordt
het ergste treinongeval in meer dan 20 jaar tijd
in Polen genoemd. Er vielen zeker zestien doden
en 56 gewonden toen de trein van Przemysl naar
Warschau zaterdagavond in botsing kwam met
een tegemoetkomende trein die onderweg was
van Warschau naar Krakau. De Poolse premier
Donald Tusk is onmiddellijk naar de plaats van
het ongeluk gegaan en zag de ravage geschokt
aan. „Dit is de meest tragische ramp sinds jaren",
zei hij. President Bronisfaw Komorowski bracht
gisteren ook een bezoek aan de rampplek en kon
digde nationale rouw aan. foto Alik Keplicz/AP
OUAGADOUGOU - Bij een in geweld
gesmoord dispuut over de benoe
ming van een dorpshoofd zijn in
Burkina Faso zeker tien mensen
om het leven gekomen. Dat be
richt de staatsradio. De Liliou-ge-
meenschap in het zuidelijke dorp
Guenon wil zich niet onderwer
pen aan het gezag van het huidige
dorpshoofd, dat lid is van de Akon-
ga-stam. Toen de Liliou vrijdag de
zoon van het dorpshoofd om
brachten kwamen de sluimerende
spanningen tot een gewelddadige
uitbarsting. Ruim honderd huizen
werden in brand gestoken en de
Akonga, uit op wraak, doodden ne
gen leden van de Liliou. Volgens
de minister van Binnenlandse Za
ken hebben 'eeuwenoude grieven
de spanning gevoed'.
Tientallen Nederlanders
verloren hun leven in het
Australische Broome. Lan
ge tijd was die geschiede
nis vergeten. Zaterdag kwam daar
in verandering. „Kijk, daar werden
we neergeschoten." Boven op een
heuvel kijken Peter en Elly Koens
naar de Roebuck Bay. Voor het
eerst in zeventig jaar zijn broer en
zus terug op de plek waar ze door
de Japanners werden aangevallen.
De baai in het noordwesten van
Australië ziet er uit als een ansicht
kaart, waar het fel blauwe water
van de Indische oceaan de rode
aarde kust Slechts een paar keer
per jaar is het tij zo laag dat het
oorlogsverleden van Broome even
boven water komt. Op het droog
gevallen wad zijn de wrakken te
zien van Nederlandse watervlieg
tuigen.
In de Tweede Wereldoorlog fun
geerde het stadje als doorvoerha
ven voor Nederlanders die vanuit
Indië naar Australië vluchtten. De
vliegboten landden in de baai om
bij te tanken' in twee weken tijd
ontkwamen achtduizend Neder
landers.
Op 3 maart 1942 liggen er vijftien
Nederlandse watervliegtuigen
voor de kust. De passagiers zitten
in het toestel of strekken de benen
op de kade.
De aanval van de Japanners komt
als een verrassing. In een mum
van tijd zijn alle toestellen in
brand geschoten en is de baai ver
anderd in een vlammenzee. Op
het vliegveld van Broome worden
nog eens zeven vliegtuigen vernie
tigd. „Overal was vuur, mensen
schreeuwden, verdronken." Som
ber vat Peter Koens zijn herinne
ringen samen.
Elly weet nog dat ze reageerde, zo
als alleen kinderen dat kunnen.
„Mijn moeder riep dat ik in het
water moest springen, maar ik wil
de mijn schoenen niet natmaken
en riep dat ik ze eerst uit ging
doen." In totaal komen meer dan
honderd mensen om, waaronder
minstens 68 Nederlanders.
Dankzij de censuur kwam het ver
haal over de aanval niet veel ver
der dan Broome. Daardoor weten
veel Australiërs niet eens dat die
stad werd aangevallen door de Ja
panners.
Dit jaar is er voor het eerst een gro
te herdenking. „Omdat er overle
venden zijn die deze herdenking
nog maar éénmaal zullen kunnen
meemaken en omdat ze recht heb
ben op erkenning. Vanuit Neder
land, maar ook hier in Australië",
zegt Willem Andreae, de Neder
landse ambassadeur in Australië.
Eén van de overlevenden is Henk
Flasselo, destijds piloot van de Dor-
nier waarmee Peter en Elly vlucht
ten. Hij is gekomen om zijn stem
te laten horen tegen het geweld in
de wereld.
„Kijk eens wat het met ons heeft
gedaan. Wij, die er midden in za
ten", zegt hij, vechtend tegen de
tranen. Voor de overlevenden is
het belangrijkste dat de aanval niet
opnieuw wordt vergeten. Dat het
verhaal niet weer verdwijnt, een
beetje zoals de wrakken die met
vloed weer onder water verdwij
nen. Waarna alleen een prachtige
ansichtkaart overblijft.
ZEEBRUGGE - Enkele honderden mensen, onder wie de
West-Vlaamse gouverneur Carl Decaluwé, de burge
meester van Brugge Patrick Moenaert en de burgemees
ter van Dover Veronica Philpott, herdachten gisteren in
de kerk van Zeebrugge de ramp met de Herald of Free
Enterprise. Op 6 maart 1987 kantelde de veerboot bij
het uitvaren van de haven van Zeebrugge. De ramp
kostte aan 193 mensen het leven.
Bij de herdenking was een aantal overlevenden aanwe
zig, die speciaal daarvoor naar Zeebrugge waren ge
reisd. Zij zagen de toenmalige hulpverleners terug, van
duikers, redders en brandweermannen tot verplegen-
den.
Aan de hand van foto's van toen vertelden de overleven
den over het kapseizen van het schip. Ze zijn de hulp
verleners van toen bijzonder dankbaar. Velen houden
dan ook nog steeds contact met hen. Na de eucharistie
viering werden 25 bloemenkransen neergelegd en werd
bij een drankje nog bijgepraat in het Zeebrugse Ge
meenschapshuis. foto Adri van de Wege
