Een kerk bouw je nu eeri
spectrum 6
Zaterdag 3 maart 2012
OverNieuw is een tweewekelijkse serie over
nieuwe architectuur in Zeeland. Op meerde
re fronten, 's Ochtends vindt u een thema-
verhaal in deze krant, 's avonds kunt u op
Omroep Zeeland een filmversie zien. Pro
grammamaker Rebecca van Wittene en archi
tect Johan de Koning zijn in samenwerking
met het Centrum voor BeeBdende Kunst in
Middelburg de drijvende krachten achter
OverNieuw.
Vandaag aflevering 8: Kerkenbouw.
door Jan van Damme
Foto's Mechteld Jansen
Feitelijk beheerst het nieuws over
leegstand de kolommen. Ontkerke
lijking en vergrijzing gaan in een
provincie als Zeeland hand in
hand. Met het gevolg dat in zowel steden
als plattelandsregio's godshuizen leeg ko
men te staan. Restaurants, kantoren, ap
partementen, bed 8c breakfast - het twee
de gebruik vraagt enige inventiviteit.
Tegenover al die met overschot kampen
de krimpkerken, zijn er toch nog altijd
de groeiers, de geloofsgemeenschappen
waarop geen rem lijkt te zitten. De ker
ken met klinkende groeicijfers zijn te
vinden in de bevindelijke hoek, waar
Gods Woord het zwaarst weegt en de
'moderne' maatschappij wat meer op af
stand wordt gehouden. Nieuwbouw van
kerken is in hun geval de duidelijkste
weerslag van voorspoed en groei.
Zoals in Waarde op Zuid-Beveland. Daar
heeft de Gereformeerde Gemeente twee
jaar geleden de gloednieuwe Adullam-
kerk aan de Meezeweg in gebruik geno
men. Adullam verwijst naar de grot of de
spelonk, waar volgens het Oude Testa
ment Koning David een schuilplaats
vond. Die betekenis wordt ook voor een
kerk toepasselijk gevonden. De cijfers
vertellen dat de nieuwbouw geen over
bodige luxe was: het aantal gemeentele
den steeg van 403 in 1990 naar 750 in
2010. Met de 650 zitplaatsen in de nieu
we kerk, die met het wegschuiven van
een flexibele wand gemakkelijk tot 750
zijn uit te breiden, is een eind gekomen
aan het ruimteprobleem. Voorlopig.
Want Waarde is een jonge gemeente.
Scriba L.M. Harthoom - secretaris van de
geloofsgemeenschap - heeft de cijfers pa
raat: pakweg de helft van de gelovigen is
dooplid, dat wil zeggen: veelal jonger
dan 20 jaar. De andere helft is belijdend
lid, ouder dan twintig jaar. Gezinnen
met vijf, zes kinderen zijn volgens hem
geen uitzondering. Dus zit de groei er
nog goed in.
Die samenstelling van de kerkgemeen
schap wordt weerspiegeld in het kerkge
bouw. Dat is namelijk meer dan een kerk-
zaal alleen. Op de begane grond en op de
eerste verdieping zijn er naast een ruime
hal voor samenkomst volop zalen en
ruimtes voor (jeugd)verenigingen, kin
dercrèche op zondagmorgen, Bijbel
kring, bibliotheek, zangkoren. Meer ge-
loofscentrum dan kerkgebouw, zo zou je
het kunnen zeggen. Er is verder een apar
te ruimte waar overledenen kunnen wor
den opgebaard. Ook dorpsbewoners van
andere geloofsovertuigingen kunnen
daarvan gebruik maken, vertelt scriba
Harthoom tijdens zijn rondleiding. Wel
op voorwaarde: de overledene moet be
graven worden, wie zich laat cremeren
is niet welkom.
Levien de Putter van de Architecten Alli
antie in Goes heeft het kerkgebouw ont
worpen. „Noem het maar een schuur-
kerk", zegt hij, als hem naar een typering
wordt gevraagd. De Putter zit twintig
jaar in het vak, en heeft door heel Neder
land vijftien nieuwe kerken op zijn
naam staan. Twee voor de Gereformeer
de Gemeente, de rest voor de Christelijk
Gereformeerden en de Gereformeerde
Bond. Wat Zeeland betreft begon het alle
maal met de Maranathakerk aan de Berg
weg in Goes, begin jaren negentig van de
vorige eeuw, toen hij nog niet eens was
afgestudeerd. Later volgden kerken in
Biezelinge, Terneuzen en nog eens Goes
- de Levensbron. En dus, het meest re-