Gieterij ijzersterk in kunst en kwaliteit
201 zee
donderdag 1 maart 2012
z
gewenste temperatuur heeft, in de
vormkast gegoten. Een prachtig ge
zicht, het gietijzer lijkt wel vloei
baar goud en veroorzaakt een hel
le vonkenregen die gelijkt op het
allermooiste siervuurwerk.
Na geruime tijd afkoelen, gaat
de vormkast eraf en kan met
een hamer het vormzand van het
gietstuk worden gehaald. Het
vormzand wordt gereinigd en
wordt opnieuw gebruikt en het
gietstuk wordt nabewerkt. Bra
men worden weggeslepen en ook
de zogenoemde 'opkomers' waar
door het vloeibare metaal in de
vorm is gegoten.
Lankreijer: „We doen in eigen huis
ook de kwaliteitscontrole. Door
middel van ultrasoon- of magne
tisch onderzoek, kijken we of het
gietstuk aan alle eisen voldoet."
En dat doen ze meestal wel. Ster
ker nog, de gietstukken van ZVG
staan bekend om de oerdegelijke
slijtvastheid. Lankreijer met een
lach: „We zijn eigenlijk té goed.
Onze gietstukken gaan te lang
mee. Gingen ze maar wat eerder
stuk, dan klopte de klant ook va
ker bij ons aan voor nieuw materi
aal!"
'De ijzergieterij'
Opgericht in Sas van Gerit in 1954,
door Brabander Ad van Dongen.
Sinds 2007 onder leiding van Har
ry Lankreijer.
De Zeeuws Vlaamse Gieterij biedt B
werk aan vijftig medewerkers.
Een van de enige in zijn soort in ne-
derland.
In de volksmond bekend als 'de ij
zergieterij', terwijl er allerlei materi
alen worden gegoten; gietstaal,
gietijzer, brons en aluminium.
Uit de gieterij komen complete la
ger- en pomphuizen, tandwielen,
radarschijven, maar ook kunstwer
ken zoals het Lost Luggage Depot
(Jeff Wall) in Rotterdam.
Het bedrijf brengt ook materiaal
uit in zelf uitgevonden slijtvast
chroomstaai.
De gietstukken uit Sas gaan de he
le wereld over; Argentinië, Mexico
de VS, Singapore.
Klanten zijn onder andere Tata
Steal (Hoogovens), Flowserve,
Stork, Dow, Procter Gamble.
www.gieterij.nl.
Een medewerker haalt handmatig ongerechtigheden uit een pot met zo'n duizend kilo vloeibaar gietijzer van 1350 graden. foto srZVG
Het lijkt hout, het is gietijzer; een detail van kunstwerk Lost Luggage depot in Rotterdam. Directeur Harry Lankreijer van de Zeeuws Vlaamse Gieterij. foto Mark Neelemans
Deze rubriek belicht Zeeuws-Vlaam-
se bedrijven die een product maken
of service leveren waarmee zij (in
ternationale faam verworven heb
ben, maar waarvan lang niet altijd
bekend is dat ze in Zeeuws-Vlaande-
ren gevestigd zijn.
Vandaag: Zeeuws Vlaamse Gieterij
door Sheila van Doorsselaer
Tandwielen met een
doorsnede van drie me
ter, enorme gietijzeren
pomphuizen voor
zwaar industrieel ge
bruik maar ook oogstrelende
(bronzen) kunstwerken. Het ver
laat allemaal de Zeeuws Vlaamse
Gieterij (ZVG) in Sas van Gent. Be
stemming: wereldwijd.
De Sasse gieterij is in Nederland
een van de enige in haar soort.
„De meeste gieterijen zijn gespecia
liseerd in het gieten van één speci
fiek materiaal, terwijl wij gietstuk
ken maken van gietijzer, gietstaal,
aluminium en brons", zegt Harry
Lankreijer, directeur van ZVG.
„Die veelzijdigheid is onze
kracht."
ZVG heeft een indrukwekkende
klantenkring. Tata Steel, Flowser
ve, Stork, Dow en vele andere be
stellen onderdelen bij de Sasse gie
terij. Het gaat dan om gietstukken
die tegen een behoorlijk stootje
moeten kunnen, bedoeld voor
zwaar industrieel gebruik.
Aan de andere kant, ook (interna
tionale) kunstenaars weten ZVG
te vinden. In Sas van Gent worden
de artistieke ideeën die in het
van het uiteindelijke gietproduct.
Aan de hand van deze mal, wordt
de gietvorm vervaardigd, niet van
een of ander oersterk materiaal (er
moet immers gloeiend heet ge
smolten metaal in), maar van
zand. Dit vormzand wordt ge
mengd met hars en een chemische
toevoeging en kan daarom in elke
gewenste vorm worden 'geperst'.
Het kan met enige kracht worden
verbrokkeld, maar het kan de hitte
van vloeibare metalen weerstaan.
De zandmallen worden vooraf in
gesmeerd met een keramische coa
ting, zodat de zandkorrels niet in
het metaal bakken en worden in
een vormkast gelegd.
Pas dan volgt het gietproces. Het
metaal wordt in twee moderne in
ductieovens of een gasoven ge
smolten en wordt, wanneer het de
hoofd van de kunstenaar leven,
omgezet naar tastbare kunst. Of
het nu om een reuzentandwiel
van aluminium gaat, of een gietij
zeren paard, de totstandkoming
van het eindproduct is van begin
tot eind indrukwekkend.
Het begint al in de eigen mo
delmakerij van ZVG. Daar
maken de vakmensen uit hout of
kunststof een gedetailleerd model
ifj
