Prins met uitgesproken
mening
61 binnenland
Onze royaltyverslaggever Hans Jacobs sprak de afgelopen
jaren bij verschillende gelegenheden met prins Friso. Hij
leerde hem kennen als geestig, intelligent en behoedzaam.
zaterdag 25 februari 2012
Ef
Lech 2011
Hij genoot alle recht van spreken
omdat hij geen lid meer was van
het Koninklijk Huis, toch besefte
prins Friso dat hij niet alles kon zeg
gen. „Schrijf dat maar niet op", zei
hij dan.
door Hans Jacobs
Blijdschap en verrassing vorig jaar
bij de fotografen: prins Friso en
prinses Mabel waren met hun
dochtertjes Luana en Zaria plotse
ling ook aanwezig bij de traditionele fotoses
sie in Lech. Dat leverde toen een unieke mo
gelijkheid op: voor het eerst kon een foto
worden gemaakt van koningin Beatrix met
haar drie zoons, schoondochters en acht
kleinkinderen.
Oma poseerde ook afzonderlijk met de
meisjes en de ene jongen, alleen liep er een
meneer achter haar hinderlijk in beeld. Of
hij niet weg kon, vroeg een fotograaf. „Maar
dat is mijn zoon", antwoordde Beatrix ver
ontwaardigd.
Friso maakte namelijk van de gelegenheid
gebruik om voor het familiealbum ook fo
to's te maken, maar dan vanuit een heel an
dere hoek.
De foto's uit Lech zijn de afgelopen dagen
vaak opgedoken. Sinds gisteren weten we ze
ker dat ze op tragische wijze ook historisch
zijn geworden. Friso zal daar waarschijnlijk
niet meer kunnen staan. Ook de afspraak
voor dit voorjaar zal niet doorgaan. De be
handelend artsen hebben gisteren immers
laten weten dat het nog maar de vraag is of
de vorige week vrijdag door een lawine be
dolven prins ooit het bewustzijn zal herwin
nen. Een eventuele revalidatie kan maan
den, zo niet jaren gaan duren.
De afspraak met Friso gold een interview
over nut en noodzaak van de ruimtevaart
voor Nederland. Hij stemde meteen in met
het verzoek. Het werd tijd dat bij de voorde
len van de ruimtevaart niet alleen aan
teflonpannen wordt gedacht. „Er is zoveel
meer." En dat wilde hij graag eens uit de
doeken doen. De ruimtereis van André Kui
pers vormde een goede aanleiding. De be
scheiden en versnipperde bijdrage die Ne
derland aan het ruimtevaartprogramma le
vert, eveneens. Hij had daar ook een uitge
sproken mening over. „Maar schrijf dat
maar niet op", voegde hij eraan toe. Het was
een zin die hij vaak gebruikte in gesprek-
ken.
Of het nu was in de marge van het jaarlijkse
Amsterdam Diner of bij een symposium in
een uithoek van Flevoland, hij hield altijd
een slag om de arm, zich er altijd van be
wust dat zijn uitspraken hun weerslag kon
den hebben op zijn moeder, koningin Bea
trix. Ook al was hij geen lid meer van het
Koninklijk Huis en genoot hij daardoor ei
genlijk alle recht van vrij spreken, hij bleef
er rekening mee houden.
Dat maakte een eerder interview ook tot
een moeizame exercitie. De leuke en pittige
uitspraken werden meteen weer ingetrok
ken, koorddansend tussen zijn opvattingen
en hetgeen politiek correct was. Hij besefte
misschien beter dan wie dan ook dat het on
derscheid tussen een lid van het Koninklijk
Huis en de koninklijke familie en dus het
Prins Johan Friso. foto Vincent Mentzel
verschil tussen wel of geen ministeriële ver
antwoordelijkheid voor je uitlatingen,
slechts op papier bestaat. Zodra er iets ge
beurt - een opmerking, een ongeluk - is
heel het land in rep en roer en is er geen ver
schil, zoals de enorme belangstelling voor
Friso's ski-ongeluk weer heeft laten zien.
Friso's betrokkenheid bij wat er in Neder
land gebeurde was onverminderd groot,
ook al woonde hij de afgelopen jaren in Lon
den en had hij door zijn huwelijk in 2004
met Mabel Wisse Smit zijn recht op troon
opvolging verspeeld. Op zijn interesse- en
aandachtsgebieden, zoals kernenergie, het
profijt dat de samenleving kan hebben van
vergaande toepassingen van satellieten of
bètaopleidingen, wist hij precies wat er
speelde en welke bewindsman wat had ge
zegd en waarom.
Nederland liet kansen liggen en dat stoorde I
hem. Voor het fileprobleem had hij een op
lossing paraat, hoe het bedrijfsleven beter
kon profiteren van de ruimtevaart wist hij
precies - en zou hij in het gesprek gaan uit
leggen - maar ook de kansarmen in de we
reld werden niet vergeten. Die blik op de
wereld deelde hij met Mabel en met zijn
ouders, maar hoewel hij het zelf waarschijn
lijk niet zo zou hebben geformuleerd, klop
te zijn hart tegelijkertijd nog steeds voor Ne
derland. Datzelfde land dat hem in 2003
had uitgekotst en beschimpt en dat de afge
lopen dagen een ontroerende bezorgdheid
met zijn lot en dat van Mabel aan de dag leg
de.
Mabel die samen met Friso zo hard heeft
moeten knokken om samen een eigen leven
op te bouwen - ver van de na 'Mabelgate' in
meerderheid vijandige of cynische Neder
landse media - moet nu een nieuw en vele
keren zwaarder gevecht aangaan. Hoe ver
der te gaan zonder haar briljante, geestige
maatje, die er nog wel is, maar ook weer
niet. De komende tijd zal ze veel keuzes
moeten maken, ook over het eigen werk, de
woonplaats en de verzorging van Friso en
de opvoeding van Luana en Zaria.
Mabel heeft in het verleden getoond heel
sterk te zijn, en koningin Beatrix, die mis
schien ook haar eigen tijdplan voor de reste
rende tijd van haar regeerperiode zal willen
aanpassen, zal haar steunen. Maar het zal
beide vrouwen zwaar vallen hun eigen
steun en toeverlaat te moeten missen.
