13
Het water en de Nederlanders
agenda
Bas Heijne in
Porgy en Bess
Avond van de
Franse Film
dinsdag 14 februari 2012
Expositie 'Zoet Zout' in Kunsthal Rotterdam toont werk van oude en nieuwe meesters
Welke Nederlander heeft er nou
niks met water, zoet of zout?
Water moet wel het meest bepa
lende element zijn van de Neder
landse identiteit. Dat vind je te
rug in onze kunst, van vroeger
en nu, zo is te zien op de exposi
tie Zoet Zout in de Kunsthal in
Rotterdam. Kroonprins Wil-
lem-Alexander verrichtte gister
middag de officiële opening.
door Rinze Brandsma
M aartje van den Heu
vel, kunsthistorica in
Leiden, maakte de
koppeling tussen het
'Water en de Nederlanders' en de
kunst. Voor de Kunsthal in Rotter
dam is zij gastcurator van een bij
zondere tentoonstelling met dat
thema. Zoet Zout toont onze ver
bondenheid met water in histori
sche en hedendaagse beeldende
kunst en mediacultuur. De kunst
speelt een wezenlijke rol bij onze
beeldvorming over water. En die
van het buitenland over ons.
Wie hier woont, in het Deltage
bied van Mark, Dintel, Amer, Hol-
landsch Diep en de Zeeuwse stro
men, vindt in haast elk werk her
kenning. Niet alleen in bijvoor
beeld die iconische foto die Ed van
Wijk maakte in Stavenisse, bij de
evacuatie tijdens de Watersnood
ramp van 1953. Of in het schilderij
over de legendarische redding van
de baby in zijn mandje bij de St.
Elisabethsvloed: met die kat die
het wiegje in alle watergeweld in
evenwicht houdt. De Kunsthal
noemt het dan ook een 'familieten
toonstelling', waar jong en oud
zich in zal herkennen.
Het is een grote expositie, met
zo'n 125 werken van grote mees
ters, oud en nieuw. Historische
topstukken van Rubens, Jan van
Goyen, Jacob Maris, Salomon van
Ruysdael tot en met Co Westerik,
Edgar Fernhout en fotografen als
Emmy Andriesse, Ed van der Els-
ken en Rineke Dijkstra. En heden
daagse videokunst, zoals van het
zussenduo L.A.Raeven, Bill Viola
en Nederlandse veejays.
„Het is het erfgoed van Neder
land", zegt Maartje van den Heu
vel, met initiatiefneemster Tracy
Metz co-auteur van het gelijknami
Ed van Wijk: Evacuatie tijdens de Watersnoodramp, Stavenisse, 1953 (collectie Nederlands Fotomuseum).
ge boek dat tegelijk catalogus van
de Rotterdamse expositie is. „Aller
eerst de strijd tegen het water, en
het gebruik van het water in de
strijd, ook om militaire redenen.
Ten tweede het verbond dat wij
Nederlanders met het water sloten
en wat dat betekende voor ons
landschap. Dat is al eeuwen we
reldberoemd. Ten derde het ge
win: onze bloeiende zeevaart en
visserij. Ten vierde het plezier en
vermaak, dat we dankzij het water
hebben. En denk ten slotte aan de
mythe, de symboliek van het wa
ter." Dat zijn de vijf thema's die de
ruggegraat vormen van de tentoon
stelling: strijd, verbond, gewin, ver
maak en mythe.
Maartje van den Heuvel is conser
vator fotografie en fotografica bij
wat voorheen het Leidse Rijks
prentenkabinet was, nu de sectie
Bijzondere Collecties in de Univer
siteitsbibliotheek in Leiden. Daar
zit de oudste en rijkste fotocollec
tie van Nederland in huis. Zij
maakte als freelance curator al va
ker tentoonstellingen voor musea,
zoals voor het Kröller-Müller, over
het Nederlandse landschap, het
Dordrechts Museum en het Neder
lands Fotomuseum.
Zo'n grote expositie over het wa
ter, de Nederlanders en de kunst
was een al lang sluimerend idee
bij haar. „Als Nederlander heb je
een sterke band met het water: de
geschiedenis, hobby's, zoals afgelo
pen .dagen het schaatsen. Ik heb
voor eerdere tentoonstellingen al
zoektochten gedaan in de depots
van grote musea. Hoe we tegen
het water aankijken en de rijkdom
Maarten Schets: Vissersvrouwen (chromogene druk, 2009).
daarvan, en hoe dat door de eeu
wen heen in de kunst terecht
kwam. Dat intrigeerde mij. Mijn ei
gen achtergrond is de fotografie en
mediakunst. Maar beeldtradities
komen voort uit de schilderkunst.
Daar borduren fotografen vaak op
voort. Dat maakt zo'n koppeling
als bij Zoet Zout zo leuk."
Wat Van den Heuvel drijft bij het
samenstellen van de tentoonstel
ling is 'de brede rijkdom van water
in kunst en media'. „Het is een
geïnspireerde manier van kijken
naar water. Ons verbond met het
water is ook wereldberoemd. Het
was een Nederlandse vinding in
de schilderkunst van de zeventien
de eeuw, dat voor het eerst het
landschap niet als achtergrond
werd gebruikt, maar als onder
werp op zich."
„Die Hollandse schilderijen wer
den toen een groot exportproduct,
een hype. Dat was revolutionair.
Een doodgewoon onderwerp als
een veerpont werd hoofdonder
werp, zoals bij Salomon van Ruys
dael. Dat was toen internationaal
een sensatie. En nog altijd hebben
de grote musea in de westerse we
reld een zaaltje met Hollandse pol
derlandschappen. Het bepaalde
het beeld van het Nederlandse
landschap naar het buitenland:
het water vanzelfsprekend en har
monieus in het landschap. De alle
daagse pracht van de manier waar
op wij met water omgaan."
Expositie: 'Zoet Zout, Water en de
Nederlanders', t/m 10 juni in Kunsthal,
Rotterdam. Geopend: di. t/m za.
10.00-17.00 uur, zon- en feestdagen
11.00-17.00 uur, ma. gesloten.
Boek: Zoet Zout, door Tracy Metz
en Maartje van den Heuvel, uitg. NAi
Uitgevers, 29,50 euro.
Meer agendanieuws en het
complete bioscoopprogramma
zijn te vinden op de website
van deze krant.
OP PAD
Brouwershaven
Eilandelijke avond Vrouwen van Nu.
Met optreden van 'de Poldermodellen'.
Tonnenmagazijn, 19.45 uur.
Ellemeet
Lezing Gert-Jan Jansen voor Groei
Bloei over sier- en nutsgewassen.
't Durpsuus, 20.00 uur.
Zierikzee
Mini-instuif voor kinderen 4 tot 6 jaar.
Gebouw De Driehoek, 14.00 uur.
Thema-ochtend 'Baby's en boekjes' in
kader project Boekstart.
Bibliotheek De Stolpe, 10 tot 11.30 uur.
PODIUM
Middelburg
M-Lab presenteert 'De boot en het
meisje'. Muziektheater naar de roman
van Jonathan van het Reve.
Stadsschouwburg, 20.00 uur.
TERNEUZEN - Schrijver, vertaler en
essayist Bas Heijne (i960) is mor
genavond te gast op een literaire
avond van Stichting Prometheus.
De bijeenkomst in Porgy en Bess
in Terneuzen begint om 20.00 uur.
Heijne, onder meer columnist bij
NRC Handelsblad, publiceerde re
cent de boeken Harde liefde. Neder
land op zoek naar zichzelf (2010) en
Moeten wij van elkaar houden? Het
populisme ontleed (2011).
MIDDELBURG - Cinema Middelburg
houdt morgenavond, in samenwer
king met Alliance Francaise, weer
de Avond van de Franse Film. De
ze keer is de film Un autre homme
van regisseur Lionel Baier te zien,
over een beginnende filmrecen
sent die een perverse relatie krijgt
met een gerenommeerde vrouwe
lijke collega. De voorstelling begint
om 20.00 uur.
Lees een impressie van Houtekiet,
de voorstelling van De Plattelanders,
op www.pzc.nl/cultuurdichtbij.
ZEEUWSE BOEKEN
Jan van Damme blogt over pas ver
schenen Zeeuwse boeken. Kijk op:
www.pzc.nl/zeelandgeboekt.
STUUR UW TIPS NAAR redactie@pzc.nl
