Iedereen
io I elfstedentocht o
Weermannen letten
extra op hun woorden
Sipkema trotseerde
Elfstedenkoorts in 1985
Heel Nederland hing gisteravond aan
de lippen van Wiebe Wieling,
voorzitter van de Vereniging De
Friesche Elf Steden. Hii moest melden
dat er nu geen Elfstedentocht wordt
uitgeschreven. Zijn voorganger Henk
Kroes weet precies wat zijn opvolger
doormaakt.
donderdag 9 februari 2012
reageren?
nieuwsredactie@wegener.nl
Blijft het vriezen of gaat
het dooien? Weerpresen-
tatoren beleven hoogtij
dagen en zijn drukker
dan ooit. Avond aan avond hangt
Nederland aan hun lippen: ze
moeten dus hun uiterste best
doen om geen scheve schaats te
rijden. Speculeren over de beste
datum voor een Elfstedentocht,
daar doen ze al helemaal niet aan
mee.
„Ik vind het alleen maar leuk.
We praten het liefst voor zoveel
mogelijk mensen en dit winter
weer is mooie reclame voor ons
vak", zegt NOS-weerman Gerrit
Hiemstra. „Dit vind ik interessan
ter dan zacht huis-tuin-en-keu-
kenweer met hier en daar een
bui. Ik merk dat mijn publiek
daardoor ook extra geïnteres
seerd raakt. Het levert geen extra
psychologische druk op. Ik kies
mijn woorden zorgvuldig en zal
niets zeggen wat we niet kunnen
waarmaken. Speculeren laat ik
aan miljoenen anderen over."
Piet Paulusma levert de weersver
wachting aan Omrop Fryslan en
SBS6 en is daarnaast adviseur
van vereniging De Friesche Elf
Steden. Ook hij voelt zich extra
op de vingers gekeken. Paulusma:
„Ik zal nog meer energie in de
weersverwachting steken en
moet vertrouwen op mijn eigen
inzichten. De extra druk is niet
erg. Of een Elfstedentocht door
gaat, hangt van het weer af Ik
zou hem er wel door willen du
wen. En wanneer die komt, die
vraag hoor je mij nooit beant
woorden. Dat is aan het bestuur
en de rayonhoofden. Er was al
Elfstedenkoörts toen er nog hele
maal geen ijs lag. Deze winter is
ook grilliger en wat onbereken
baarder dan die van 1997. Toen
hadden we het meer in de vin
gers. Toen had ik meer het ge
voel: 'hij komt'. De dooiaanvallen
maken het nu spannend", zégt
Paulusma.
Hiemstra zeifis een groot
schaatsliefhebber en schaatste de
tocht in 1985 tot voorbij Frane-
ker. Een zwakke enkel dwong
hem van het ijs te stappen voor
Bartlehiem. Dinsdag gleed hij
van Sloten naar Sneek. „Met een
muts op word ik niet zo snel her
kend op het ijs, maar onderweg
hoor ik de mensen alleen maar
Piet Paulusma foto CPD
praten over het weer, ijs en de Elf
stedentocht", vertelt Hiemstra.
Hij noemt de gekte ongekend.
„Mensen leven steeds meer in
een virtuele wereld en 95 pro
cent van de gesprekken over de
Elfstedentocht wordt gevoerd
door mensen die geen idee heb
ben waar ze het over hebben. Ze
denken dat het een groot feest is
en dat deelnemers de tocht vro
lijk met de handjes op de rug vol
brengen. Door al dat geouwehoer
raken prachtige andere toertoch
ten momenteel totaal onderge
sneeuwd. Het is een gekte en aan
mij de taak om bij dit opvallende
verschijnsel zakelijk te blijven en
objectieve informatie te blijven
bieden."
door Stephan Bol
De combinatie van de
ijstoestand en de
weersverwachting
voor de komende da
gen zal leiden tot een situatie
waarin een Elfstedentocht niet
verantwoord is."
Met die woorden kondigde inge
nieur Jan Sjouke Sipkema op zon
dag 20 januari 1985 aan dat de
langverwachte tocht na 22 jaar
toch niet doorging. Hoon in de
pers was zijn deel. Durfden de
Friezen geen Elfstedentocht
meer te organiseren?
'Nu dreigen hele generaties Ne
derlanders oud te worden, zon
der de kans te krijgen om de Elf
stedentocht te rijden', schreef
NRC in haar commentaar. De kri
tiek verstomde snel toen het een
dag later warm water regende.
De druk op de Koninklijke Vere
niging De Friesche Elf Steden
was immens toen de Elfsteden
tocht in januari 1985 voor het
eerst sinds de barre tocht van
1963 door leek te gaan.
Inmiddels vijftien jaar na de laat
ste tocht in 1997 en onder on
geëvenaarde media-aandacht,
rust ook dit jaar een grote druk
op de schouders van de vereni
ging. Gisteren kwamen de rayon
hoofden en het bestuur opnieuw
bijeen om voorzitter Wiebe Wie
ling met een boodschap naar bui
ten te brengen.
Nu het voorlopig niet doorgaat,
komt er dit jaar vrijwel zeker
geen herkansing, zoals in '85,
zegt Gustaaf Witsen Elias, van
1963-1997 bestuurslid van de vere
niging. De winter keerde terug
en op 21 februari 1985 werd de
tocht toch geschaatst. Voor toen
malig commissaris van de konin
gin in Friesland, Hans Wiegel,
was het een dubbele dag. Het
was een mooie promotie voor
zijn provincie, maar hij was ook
verantwoordelijk voor de veilig
heid. Met ruim 16.000 deelne
mers, duizenden toeschouwers
en aangekondigde dooi bestond
er een behoorlijk risico. Nadat de
wedstrijdrijders hun tocht had
den afgerond, stelde Wiegel aan
Sipkema voor de tocht verder af
te blazen om het risico te beper
ken. Sipkema weigerde, stelt Elf-
stedenkenner Johannes Lolkama,
omdat hij niemand de kans op
een kruisje wilde ontnemen. Wit
sen Elias denkt dat de commissa
ris zo redeneerde dat na de wed
strijd de grootste winst voor
Friesland binnen was en er bij
verslechterend ijs slachtoffers
konden vallen die hier alleen
maar een smet op konden wer
pen. Na de tocht sprak Wiegel lo
vend over Sipkema. „Voor de ge
schiedenis moet worden vastge
legd de verdienste die Sipkema
voor de Elfstedentocht heeft ge
had."
Jan Sjouke Sipkema overleed in
2008. In necrologieën waardeer
den kranten de vastberadenheid
waarmee hij over het al dan niet
doorgaan van de tochten had be
sloten en gecommuniceerd.
Koningin Beatrix, met rechts Sipke
ma en links Wiegel in '85. foto ANP
