121 eigen bijdrage ggz
Wie nu in de
geestelijke gezond
heidszorg belandt,
betaalt forse eigen
bijdragen. Betrokke
nen houden hun
hart vast. Want
mensen die niet
zonder zorg kun
nen, haken af) voor
spellen ze. Met alle
gevolgen van dien.
zaterdag 28 januari 2012
door Joep Tromimeleini
illustratie Mark Reijntjens
Politie, daklozenopvang,
woningverhuurders, ze
kunnen hun borst nat
maken als de critici van
minister van Volksge
zondheid Edith Schippers gelijk
krijgen. Zij wil met forse eigen bij
dragen de kosten in de geestelijke
gezondheidszorg (ggz) drukken.
De vrees bestaat echter dat patiën
ten nu zorg gaan mijden, en dat
kan voor groeiende overlast van ty
pes a la de 'Damschreeuwer' en
schrijnend persoonlijk leed zor
gen. Met uiteindelijk hogere totaal-
kosten voor de maatschappij.
De ggz-kosten bedragen 10 pro
cent van alle zorgkosten en zijn
tussen 2000 en 2009 meer dan ver
dubbeld van 2,5 naar 5,5 miljard.
Het kabinet wil bij de ggz 35 pro
cent (593 miljoen) van alle bezuini
gingen op de zorg binnenhalen.
Overigens: in de ouderen- én in
de rest van de medische zorg was
de stijging nóg groter.
De ggz kent twee 'lijnen'. De eer-
stelijn omvat psychologen die bij
voorbeeld lichte depressies of rela
tieproblemen behandelen, vaak
met een aantal gesprekken. Zwaar
dere klachten, bijvoorbeeld zware
depressies, autisme en manische
aandoeningen, komen in de twee
delijn: bij psycho-therapeuten en
psychiaters, die ook medicijnen
mogen voorschrijven.
In juni schreef Schippers aan de
Tweede Kamer: 'De eigen bijdrage
stimuleert mensen om sa
men met de huisarts een bewuste
afweging te maken of ze professio
nele hulp nodig hebben, en of ze
die hulp in de eerste- of in de
tweedelijn vragen.'
Gerda van Ittersum is sociaal-juri
disch helpdeskmedewerker bij het
Landelijk Platform GGz (LPGGz),
een koepel van twintig cliënten
en familie-organisaties. Ze krijgt
via de website meldjezorg.nl de
laatste weken een vracht vragen
en opmerkingen binnen.
„Er is al zoveel veranderd in de
ggz de laatste jaren. Mensen snap-
pefi het niet meer en voelen zich
gediscrimineerd. Bellen huilend
op en zeggen: zijn ze gek gewor
den in Den Haag?"
Debora Korporaal is senior beleids
medewerker zorgstelsel bij het plat
form. Ze constateert dat het kabi
net zich heeft laten gijzelen door
gedoogpartner PW. „De PW
heeft zo zijn eigen visie op de
ggz-zorg. En die is vertaald in het
regeerakkoord. Het signaal van dit
kabinet is: mensen met psychi
sche problemen moeten zich niet
aanstellen,-het zijn klaplopers,
zeurpieten."
Thea Heeren is vicevoorzitter van
de Nederlandse Vereniging voor
Psychiatrie (NVvP). „Wij vinden
de eigen bijdrage stigmatiserend.
Het suggereert dat psychische
klachten niet zo erg zijn."
'Mensen met psychische
problemen moeten zich
niet aanstellen'
Het kabinet wil kosten besparen,
maar uiteindelijk zal de rekening
veel hoger uitpakken, denken zo
wel het LPGGz, GGZ Nederland
als de NVvP, die samen optrekken
tegen het kabinet. Heeren: „Als
mensen in een later stadium via
een crisisopname toch bij' ons ko
men, is dat niet alleen medisch ge
zien onwenselijk en gevaarlijk, het
valt ook nog eens duurder uit dan
vroegtijdig ingrijpen."
Zij betreurt het nog steeds dat
Schippers niet met de psychiaters
gesproken heeft voordat ze met
haar plannen kwam. „Wij merken
dat er bij onze leden grote veront
waardiging is en dat zij ook actie
blijven voeren."
Schip
pers heeft de maat
regelen na felle discussies in
de Tweede Kamer verzacht. „Maar
ze draagt inmiddels wel uit dat je
als het psychisch niet goed met je
gaat, je maar naar je familie en
vrienden moet gaan die je op kun
nen peppen", zegt Korporaal.
Liberale 'zelfredzaamheid'?
Korporaal: „Het is gewoon discri
minatie. Iemand met Alzheimer
of MS, ziekten die je met een her
senscan kunt 'zien', krijgt behande
lingen wél vergoed. Maar als je psy
chotisch bent of angststoornissen
hebt, ook op een hersenscan zicht
baar, word je door de minister in
de steek gelaten."
Volgens Debora Korporaal zullen
veel patiënten afhaken door de ei
gen bijdragen. „Een op de drie
ggz-patiënten leeft op bijstandsni
veau omdat ze door al hun proble
men geen werk meer hebben. En
dan zijn er ook nog veel mensen
die zelf eigenlijk niet vinden dat
ze zorg nodig hebben, maar daar
met veel moeite heen gedirigeerd
zijn. Die zullen nu als eersten stop
pen."
Hoofdcommissaris Pieter-Jaap Aal-
bersberg van de politie Amster
dam-Amstelland sprak in zijn
nieuwjaarstoespraak de zorg uit
dat de politie dit jaar met veel
meer ggz-cliënten te maken krijgt.
Daarnaast zijn er volgens Korpo
raal ook mensen die niet voor
overlast op straat zorgen maar zich
thuis opsluiten. „In het gunstigste
geval vervuilen en vereenzamen
mensen, in het ergste geval doen
ze zichzelf wat aan. Maar ze zullen
niet meer in de zorgstatistieken
voorkomen, dus kan het kabinet
zeggen: zie je wel, we kunnen met
minder zorg toe."
Schippers heeft nadat ze de motie
van de Tweede Kamer aan haar
broek kreeg, beloofd te zorgen dat
de allerzwaksten altijd de nodige
zorg zullen krijgen. Het platform
heeft er weinig vertrouwen in.
GGZ Nederland, de vereniging
van instellingen voor geestelijke ge
zondheidszorg en verslavingszorg,
geeft haar het voordeel van de twij
fel. Woordvoerster Welmoed van
Rijs: „De race om de eigen bijdra
ge is gelopen. Maar we hebben er
nog wel vertrouwen in dat er een
goed plan komt om de meest
kwetsbaren te ontzien."
www.meldjezorg.iil
Een greep uit e-mails van veront
ruste patiënten die recent via de
website www.meldjezorg.nl zijn
binnengekomen:
'Waarom voor de ene specialist op
het terrein van de ggz wel betalen
en voor een specialist op medisch,
lichamelijk gebied geen extra eigen
bijdrage? Immers, mijn ziekte is
aangeboren. Dit is dus niet door
mijzelf veroorzaakt.'
'De eigen bijdrage ggz maakt dat
ik behoorlijk gestrest rond loop.
Het wordt zorg die ik gewoonweg
niet kan betalen en maar moet la
ten zijn. Ik heb een uitkering en zit
in een schuldhulpverleningstraject.'
'Ik zie mij genoodzaakt de volgen
de beslissingen te nemen; liefst
niet meer naar de psychiater, dus
ook geen medicijnen meer te slik
ken. Mij niet op laten nemen al
ben ik nog zo psychotisch. Dan uit
eindelijk maar een RM (rechterlijke
machtiging) als het echt niet an
ders kam Maar ook direct vertrek
ken zodra die afloopt.'
'De genomen maatregelen maken
dat ik mij een paria van de samen
leving voel vanwege mijn psychisch
ziek zijn. Het doet mij overkomen
alsof ik er niet meer mag zijn.'
'De situatie rond de eigen bijdrage
in de ggz maakt mijn situatie al
leen maar uitzichtlozen Alsof het
een luxe artikel is, een makkelijke
therapie om gelukkig te worden.'
'Ik blijf het onrechtvaardig vinden,
dat lichamelijke aandoeningen an
ders behandeld worden dan psychi
sche of psychiatrische. En dat ter- 3
wijl de hersenen ook een orgaan
zijn. Mensen die een dergelijke
ziekte hebben, kunnen daar niets
aan doen. Het is geen eigen
schuld.'
