3
41 wonen
sr
■D
Turkse muts
O
Knijpkat 2.0
vrijdag 27 januari 2012
O
2
Z
7s
Lilium pyrenaicum. foto RvdK
Zullen onze kleinkinderen nog weten wat het bete
kent om Voor een dubbeltje op de eerste rang te zit
ten'? Ik betwijfel het. Tenzij we straks de euro weer
afschaffen en terugkeren naar de gulden, natuurlijk. Onze
taal zit vol uitdrukkingen die, naarmate de tijd verstrijkt,
hun betekenis verliezen. Wie weet er nog wie Jut was, van
'de kop van Jut'? Of hoeveel een duit waard was?
Ook in de plantenwereld heb je woorden en namen die ge
leidelijk hun betekenis verliezen. Neem de Turkse muts. Je
hebt er twee. De ene is een kalebas die uit twee verschillen
de delen lijkt te bestaan: de vrucht zelf, met daarbovenop
een uitstulping. Het geheel
ziet er vrolijk uit, oranje
met witte en groene stre
pen. In de herfst zie je deze
Turkse muts vaak op een
klapstoel in een voortuin
liggen.
Daarnaast heb je een groep
van lelies met kroonblaad-
jes die zo ver zijn teruggebo
gen, dat ze elkaar met hun
punten bijna raken. Er zijn
veel lelies met deze bloemvorm. Met het predikaat 'Turkse
muts' wordt dan ook geen soort bedoeld, maar een groep
van soorten met terugkrullend bloemblad.
Nu valt het mij altijd wel op dat oudere mannen van Turk
se afkomst graag een pet of muts dragen. Ze doen
mij denken aan mijn grootvader, die ook zelden
met een onbedekt hoofd de deur uitging. Maar ook
al zie je bij die mannen een grote verscheidenheid
aan petten en mutsen, een Turkse muts die op een
kalebas of lelie lijkt, is er niet bij. Dit zou een soort
tulband moeten zijn, maar ook in Turkije wordt dit
hoofddeksel al een eeuw niet gedragen.
De bekendste Turkse muts onder de lelies is Lilium
martagon. Het is een lelie die weinig in tuinen
wordt gebruikt, waarschijnlijk omdat wordt ge
dacht dat lelies 'moeilijk' zijn. Dat is maar ten dele
waar. Als je lelies indeelt naar herkomst, kun je drie
groepen onderscheiden: Aziaten, Amerikanen en
Europeanen. De eerste twee zijn inderdaad bollen-
met-gebruiksaanwijzing, maar Europese lelies zijn
in de min even makkelijk als een margriet of aster.
Lilium martagon is een Europeaan die het in humus-
rijke grond en gefilterd licht goed doet De lelie groeit dwars
door klimop, maagdenpalm en andere bodembedekkers
heen en blijft zelfs in leven aan de voet van een taxushaag.
De bloemkleur is niet spectaculair: stoffig mangaanpaars.
Wie een meer sprankelende kleur wil, moet naar Lilium py
renaicum uitkijken, een Turkse muts uit de Pyreneeën. Li
lium pyrenaicum is misschien wel de gemakkelijkste van alle
lelies. Zelfs in tuinen die jaren verwaarloosd zijn, breidt de
ze lelie zich uit. De bloemen zijn geel, met een groene veeg
en groene spikkels op ieder naar boven krullend bloem
blad. De meeldraden zijn kaneelrood. De stevige bloemsten
gels zijn ongeveer meter lang en rondom bezet met smal
blad. Lilium pyrenaicum bloeit in juni, net als Lilium marta
gon, wanneer alle andere voorjaarsbollen zijn uitgebloeid.
Het moest allemaal anders na de
Tweede Wereldoorlog. In de tijd
van de wederopbouw heerste een
daadkrachtige, opgewekte sfeer.
De bevolking groeide, evenals nieu
we woonwijken, parken en speeltuinen. Het
volk moest gezond en vrolijk door het leven
kunnen gaan. Ook het interieur moest op de
schop, want de donkere, zware meubels en
stoffering zouden maar deprimerend werken
in de nieuwe doorzonwoningen.
In de jaren vijftig en zestig leefde het idee dat
het volk 'opgevoed' moest worden in goed wo
nen. De gelijknamige stichting hanteerde het
mantra 'licht, lucht en ruimte' voor het moder
ne huishouden en bundelde ruim honderd
winkels en een flink aantal Nederlandse meu
bel- en interieurbedrijven om het gedachte
goed uit te dragen. De kunst van het wonen
was nog geen ingeburgerd fenomeen, zoals nu
met tientallen woonbladen en woonprogram-
ma's op televisie.
Anno 2012 kun je de mensen niet meer om de
oren slaan met woonwetten, stellen de deskun
digen stuk voor stuk. Toch zijn de ideeën van
Goed Wonen uiteindelijk breed opgepikt.
Licht en ruimte, modulaire meubels en wand
kasten - typische Goed Wonen-meubels, zijn
gemeengoed geworden in het Nederlandse in
terieur. Maar waar vraagt de huidige tijd dan
om?
In de jaren vijftig had je de
'woonopvoedpolitie' van
Goed Wonen. Tegenwoordig
laten we ons niet meer de
les lezen. Maar wat zou
Goed Wonen anno 2012
voorschrijven? Jan des
Bouvrie, Piet en Karin Boon
en Remy Meijers geven hun
mening,
door Suzanne Dijkstra
en Renske Schriemer
In deze tijd van bezuinigen is el
ke besparing op energie welkom.
Dat kan met dynamolamp You+
Me. Dit prototype van Siren Eli-
se Wilhelmsen (1982), een Noor
se ontwerpster van functioneel
en duurzaam design met een ei
genzinnige twist, is gemaakt van
eikenhout en glas. Wie aan het
koord in de lamp trekt, zet een
dynamo in werking en verzekert
zich van maximaal dertig minu
ten licht. Voor haar 'knijpkat 2.0'
ontwierp Wilhelmsen ook een
houten staander, waar één of
meer lampen aan kunnen han
gen. Maar, zoals gezegd: het is
een prototype, dus (nog) niet te
koop. Wél in een kleine serie ge
produceerd, is haar Grandfathers
knitting clock, ook een ontwerp
met zo'n grappige twist. Deze
staande klok breit met elke bewe
ging van de wijzer verder aan
een sjaal(!). Nieuwsgierig? Zie:
www.sirenelisewilheimsen.com
Jan des Bouvrie
'In een woonkeuken praat je weer
écht met elkaar'
Jan des Bouvrie
pleit voor de
woonkeuken,
het hart van
het huis. Pj«l Reageren?
foto's PR wonen@wegener.nl
Jan des Bouvrie viert dit jaar zijn 70ste verjaar
dag met een overzichtstentoonstelling van zijn
werk én zijn kunstcollectie in het Singer Mu
seum in Laren. Hij wist Nederland definitief
op te frissen met een ruime indeling en vooral
veel wit.
„Goed Wonen was eigenlijk een heel mooi ini
tiatief. De meubelmakers en winkels verenig
den zich, kochten samen in. Jammer genoeg
ging het ter ziele. Nu zou het niet meer kun
nen, de wereld is anders. Er is veel leuk design
te koop tegen lage prijzen en dat is goed. In het
middensegment hebben woonwinkels het
moeilijk in deze crisisjaren. Ze leggen het af te
gen de Ikea en bieden te weinig. Hoger in de
markt is advies veel belangrijker geworden, net
als onlineontwikkelingen. .Wij bouwen nu ook
een webshop, waar we online advies geven.
Aan de andere kant willen mensen stoffen voe
len, kiezen ze minder trends maar tijdloos meu
bilair en gaan ze weer voor kwaliteit. Dat zie ik
als iets positiefs van deze crisis, die zorgt voor
^ezinning. Tien jaar geleden liepen mensen wij
zend door de showroom: 'doe mij die, dit, dat'.
Ze gingen niet eens in een stoel zitten voor ze
hem kochten. Dat onverschillige lijkt voorbij.
„Als ik nu een Goed Wonen-wet mag schrij
ven, luidt die: verhuis in je eigen huis. Ver
koopt je huis niet, ga dan niet stilliggen en
bang zijn. Maar pak aan en verbouw je huis.
Als je het nu leuk maakt, woon je zelf nog
twee jaar lekker en verkoop je je huis boven
dien makkelijker. Nog belangrijker vind ik het
hebben van een woonkeu
ken. Het huis heeft een hart
nodig. Door alle laptops en
iPads zie je vaak dat ieder
een in zijn eigen hoek in
huis zit met een apparaat.
Een woonkeuken brengt
mensen samen, zorgt voor
echte communicatie in dit
onlinetijdperk. Een goede in
richting kan ervoor zorgen
dat een gewenste sfeer de
overhand krijgt. Dat is de
psychologie van wonen."
