'Samen Eenzaam'
Veel gezinnen
zijn eenzaam
zeeland 123
Koffie, thee, maar ook alcohol zijn taboe
Beleid dwingt vlasser
Mortier tot sluiting
Space Station onder Stroom
dinsdag 24 januari 2012
-mmsmmmsmm
De familie begon zich terug te trekken uit de maatschappij. Ze kwamen
de deur niet meer uit, lieten de boodschappen bezorgen, de gordijnen
bleven dicht en de vuilniszakken buiten zetten, durfden ze niet meer."
Pastoraal werker Frida den Hol
lander uit Goes is veel eenzaam
heid tegengekomen. Vooral de
eenzaamheid die sommige gezin
nen treft, raakte haar diep. Ze
schreef er een boekje over met
de titel Samen Eenzaam.
door Lilian Dominicus
Het was op een bijeen
komst van een christelij
ke vrouwenvereniging,
minstens tien jaar gele
den. „Ik bad voor de familie van
een slachtoffer van seksueel ge
weld", zegt Frida den Hollander,
auteur van het boekje Samen Een
zaam, dat onlangs is uitgegeven.
„Een vrouw kwam na afloop naar
me toe en vroeg me: waarom bid
je ook niet voor de familie van de
dader? Zij bleek een moeder te
zijn van zon dader en vertelde
haar levensgeschiedenis. Ik had er
geen antwoord op, nooit bij stilge
staan, dat een dader óók familie
heeft die in een isolement terecht
komt en tegen allerlei vooroorde
len aanloopt. Zo is het eerste ver
haal geboren."
Den Hollander houdt van men
sen, heeft twee kinderen en vier
kleinkinderen. Ze werkte lange
tijd in het onderwijs. Het was
voor haar een logische stap het
pastoraal werk in te gaan. Ze deed
dat zowel op Schouwen-Duive-
Frida den Hollander verzamelde als
pastoraal werker de afgelopen jaren
veel verhalen over eenzaamheid on
der gezinnen en schreef daar een
boekje over. foto Ronald den Dekker
land als op Zuid-Beveland. Ze
werd vertrouwenspersoon 'Sek
sueel Geweld en Godsdienst' voor
Zeeland. En zo hoorde ze het ene
na het andere schrijnende verhaal
over eenzaamheid. „Dan merk je
dat er heel veel aandacht is voor
de eenzaamheid van het individu.
Maar over de eenzaamheid van
een familie hoor je zelden wat. Ter
wijl het zo veel voorkomt."
De familie van de moeder uit het
eerste verhaal begon zich terug te
trekken uit de maatschappij. Ze
kwamen de deur niet meer uit, lie
ten de boodschappen bezorgen, de
gordijnen bleven dicht en de vuil
niszakken buiten zetten, durfden
ze niet meer. „Die verdwenen in
het schuurtje, maar dat ging
enorm stinken. Haar man gaf haar
de schuld van de pedofilie van
haar zoon en verliet haar uiteinde
lijk.
Ook stuitte ze op het verhaal van
twee homosexuele jongens uit een
streng kerkelijk milieu. Zij deden
alles samen, maar hielden hun ge
voelens voor elkaar angstvallig ver
borgen voor de buitenwereld. Op
een avond kwam een van jongens
niet meer thuis. Bleek dat hij zich
had verdronken in de Oosterschel-
de. „Hij had een briefje nagelaten:
'zorg goed voor mijn vriend'. Twee
weken later werd ook die vriend
teruggevonden in de Oosterschel-
de. Het gezin van de eerste jongen
werd buiten de kerk gezet. Het ge
zin van de tweede jongen had
meer 'geluk'. Hun zoon was
slechts besmet geraakt door slech
te gedrag van de ander."
Samen Eenzaam, door Frida den
Hollander, uitgeverij Boekscout, IS
BN 9789461767073.
door Eugène Verstraeten
SINT JANSTEEN - De firma Mortier
Vlas in Sint Jansteen stopt met het
telen, oogsten en verwerken van
vlas. Het laatste vlas wordt eind fe
bruari verwerkt. Alle machines en
materieel worden verkocht.
Met het besluit komt er een einde
aan het meer dan 80 jaar oude fami
liebedrijf, dat tot de ontmanteling
achter de rug is, wordt gerund
door de broers Rudi, Marnic en
Danny Mortier.
Als reden voor de bedrijfsbeëindi
ging noemen de broers de 'drasti
sche wijziging van de vlascultuur'
in Nederland, waardoor het bedrijf
veel landbouwsubsidie misloopt.
„We zijn op het verkeerde been ge
zet", zegt Danny Mortier. „In 2001
hebben het Hoofdproductschap Ak
kerbouw (HPA) en het ministerie
de vlassector aangeraden om zelf
geen land meer te huren en daarop
vlas te telen, maar om het vlas dat
verwerkt wordtaan te kopen. De
meeste vlasverwerkende bedrijven
hebben dat ook gedaan. Later bleek
dat landbouwers die het vlas zelf
teelden daarvoor subsidie kregen.
Die subsidies liepen de vlasverwer
kende bedrijven dus mis."
Een jaar of vijf geleden zijn die
rechten omgezet in wat tegenwoor
dig de inkomenstoeslag heet. Die
werd ontkoppeld van het vlas, zo
dat boeren niet meer verplicht zijn
vlas te telen om dat geld te krijgen.
Mortier: „In de tussentijd is ook de
zaaizaadpremie in de inkomenstoe
slag terechtgekomen en als laatste
wordt nu ook de aanvullende en
verwerkingspremie aan de inko
menstoeslag van de teler toege
voegd."
Voor de firma Mortier houdt dit in
dat het bedrijf er exclusief zaaitoe-
slag meer dan 830 euro per hectare
op achteruit is gegaan. Geld dat in
de ontkoppelde inkomenstoeslag
van de teler zit.
Volgens Mortier zijn veel Belgische
en Franse bedrijven wel zelf teler
gebleven. „Hoe goedkoop wij ook
produceren, concurreren met een
achterstand van minimaal 830 euro
per hectare is onmogelijk. Zelfs
niet voor ons, met één van de
grootste, modernste en efficiëntste
zwingellijnen in Europa, die ge
bouw is in 2006 om meer dan 1000
hectare hectare per jaar te verwer
ken."
„De ontkoppeling van de subsidie
is veel te snel gegaan", zegt Mare
van de Bilt van Van de Bilt Zaden
en Vlas in Sluiskil. Met zo'n 40
werknemers is Van de Bilt de groot
ste vlasverwerker in Zeeuws-Vlaan-
deren. Volgens hem betekent de ge
wijzigde landbouwpolitiek overi
gens nog niet het einde van de vlas
industrie in de regio. „Voor elk be
drijf is het anders."
GOES - De theaterworkshop van
Stichting Space Station in het
ROC-gebouw aan de Bessestraat
in Goes staat donderdag in het te
ken van 'Stroom' en speelt daar
mee in op de landelijke gedichten
dag De Vlissingse mime-kunste-
naar Job van der Wal is te gast in
dit theater zonder woorden waar
mensen met een ernstig meervou
dige beperking aan deelnemen. De
toneelworkshops zijn onderdeel
van een pilot opleiding die de Pro
vincie Zeeland en het bedrijfsle-
VB%ÊBf8E6&SSSB&S&B99fSSM66&&Si3X5SSB£886SG$3S89S0SftX&%S$SSt%ll8eXt
ven financieren. Voor Ariene van
Westen, coördinator van Stichting
Space Station en betrokken bij al
lerlei poëzie initiatieven in Zee
land, is het vanzelfsprekend dat
mensen die weinig woorden heb
ben ook Gedichtendag kunnen vie
ren. „Gooi woorden overboord
want zo laten studenten van Space
Station zich niet kennen", is haar
overtuiging. „Wie de zintuigen
open zet bij Space Station kan al
tijd rekenen op een schok van her
kenning in wat mensen verbindt."
De poging van Mitt Romney om
president van de VS te worden,
legt het leven van Mormonen
onder een vergrootglas. Dat
gaat gepaard met veel misver
standen, vindt Neeltje Ardon uit
Eede.
door Wilma Valk
Mormonen geloven
niet, ze wéten. Vol
gens Neeltje Ardon
uit Eede, zelf al 25 jaar
lid van de kerkgemeenschap, be
staat er geen enkele twijfel. „Wij
weten, dankzij veel lezen, gesprek
ken, Bijbelstudie en onderzoek,
dat het waar is: God, de Heilige
Geest en Jezus Christus, bestaan."
De Mormonen, ofwel 'De kerk
van Jezus Christus van de Heiligen
der Laatste Dagen', ontlenen hun
naam aan het boek van de profeet
Mormon. Wereldwijd heeft de
kerk ruim 14 miljoen leden.
Leven volgens de regels der Mor
monen heeft Neeltje het ant
woord op haar vele vragen opgele
verd, vertelt ze. „Ik wilde weten
waarom ik hier ben, en waarvoor
ik nodig ben. Die vragen zijn nu
beantwoord. Wij moeten tijdens
ons aardse bestaan laten zien wat
we waard zijn. Na de aardse proef
tijd wordt beoordeeld hoe we ons
leven hebben geleid. Wel moeten
we tijdens ons verblijf hier de juis
te keuzes maken. Of het me lukt?
Ik doe wel heel erg mijn best."
De leefregels houden onder meer
in dat Mormonen zo gezond moge
lijk leven. „Geen koffie, thee, tabak
of alcohol. Wij hebben dit lichaam
gekregen en moeten het zo ge
zond mogelijk houden"'
Daarnaast is het belangrijk om be
hulpzaam te zijn. Bij haar kerk in
Brugge heeft Ardon dan ook drie
'roepingen'. „Ik ben raadgeefster
van de presidenten van de vrou
wenclub, doe de pr en geef les aan
de zondagschool voor volwasse
nen." De politieke ambities van
Mitt Romney, telg van een oude
mormoonse familie en presidents
kandidaat voor de republikeinen
in de Verenigde Staten, hebben de
gewoonten van de Mormonen
weer onder een vergrootglas ge
legd. Insinuaties over polygamie
(het hebben van meerdere vrou
wen) zijn bij de politieke tegen
standers van Romney aan de orde
van de dag. Onterecht, zegt Ardon.
„Dat is bij ons al in 1890 afge
schaft. Alleen bij kleine, afgeschei
den groepen is polygamie toege
staan. Bij ons niet." Daarnaast ziet
Ardon de link tussen Romney's
ambities en zijn geloof niet. De
Amerikaan is dan ook geen 'uit
hangbord' voor de Mormoonse ge
meenschap. „Dit is zijn eigen keus.
Er gaat ook geen geld van onze
kerk naar zijn campagne."
Neeltje Ardon.
foto Mark Neelemans
