Gelukkig hebben we de foto's
ioI kodak
Kodak, ooit een
pionier die door de
massa werd
omarmd. Lang was
de gigant een bijna-
monopolist, maar
van die almacht is
weinig over. „Voor
het verdwijnen van
Kodak zijn eigenlijk
geen woorden."
dinsdag 24 januari 2012
-
t*
H
door Joost de Poel
et Kodak-moment.
Met die korte en
simpele slogan
wist de Ameri
kaanse fotografie
gigant miljoenen
huishoudens te verleiden 'unieke'
familiemomenten vast te leggen
met een Kodak-camera.
Het Kodak-moment werd, vooral in
Amerika, het symbool voor dat
ene onbetaalbare kiekje, maar ook
voor dat ultieme ogenblik waarop
helaas even geen camera voorhan
den bleek. Zeg maar: Het Ko
dak-moment als dé gemiste kans.
Het klinkt onvoorstelbaar, maar
het bedrijf Eastman Kodak zelf be
leeft mogelijk binnen afzienbare
tijd zijn laatste moment. Een faillis
sement nadert. Mede door een op
telsom van gemiste kansen.
Eastman Kodak heeft, net als bij
voorbeeld Polaroid, de slag om de
digitale fotografie gemist. Het mil
joenenbedrijf dat in 1888 het eer
ste fototoestel voor het grote pu
bliek uitbracht - 'you press the but
ton, we do the rest' - zit in geld
nood. Het aandeel is ingestort tot
nauwelijks 50 dollarcent. 18.000
mensen moeten vrezen voor hun
baan.
Eastman Kodak was decennia lang
toonaangevend en oppermachtig.
Saillant detail is dat het bedrijf uit
Rochester, New York, in 1975 zelfs
de voorloper van de digitale came
ra uitvond, maar in plaats van die
gouden vinding van Steve Sasson
te gelde te maken, werd de ontwik
keling nooit uitgebouwd.
Kodak was simpelweg te bang om
de eigen florerende business in fo
to- en filmproducten te schaden.
En dus hield het bedrijf angstvallig
vast aan fotorolletjes, toestellen, pa
pier en winkels. En verdween het
technische snufje - met de grootte
van een naaimachine waarmee fo
to's werden opgeslagen op een cas
settebandje - in een kast.
Kodak probeerde de afgelopen ja
ren uiteraard nog wel de inhaal
slag te maken. Maar het was door
gaans too little, too late. Pogingen
een voet tussen de deur te krijgen
in de markt van digitaal printen
boden onvoldoende soelaas.
De opkomst van de smartphone
lijkt de definitieve nekslag te ge
ven. Zelfs de grootste fotodum-
mies kunnen anno 2012 een vak
kundig kiekje maken en dat, met
één druk op de knop delen met al
hun online-vrienden. Een hele ge
neratie jongeren kent Kodak nau
welijks nog. Of het moet zijn van
het Kodak Theater waar jaarlijks
de Oscars worden uitgereikt.
„Het bedrijf is erfgoed. Vooral
voor Amerika maar ook voor
ons", zegt Frits Gierstberg, hoofd
'Vraag is of het bedrijf het
wel had kunnen redden in
het digitale tijdperk'
tentoonstellingen van het Neder
lands Fotomuseum in Rotterdam
en voormalig bijzonder hoogleraar
fotografie. „Dat zo'n bedrijf straks
mogelijk niet meer bestaat, daar
zijn eigenlijk geen woorden voor."
Maar het zat er al jaren aan te ko
men, weet ook Gierstberg. „Kodak
staat voor velen symbool voor het
fotorolletje. Dat is er eigenlijk al
niet meer. En professionals, bij
wie Kodak ooit geliefd was, waren
ook al vaak met dat merk gestopt."
Het is een misverstand dat alleen
digitale fotografie Kodak de das
omdeed. Het moment dat biosco
pen overgingen op digitale projec
tie, hakte er minstens zo stevig in.
De filmindustie had de duizenden
kilometers aan Kodak-film niet
meer nodig. Gierstberg: „Het is de
vraag of het bedrijf het wel had
kunnen redden in het digitale tijd
perk. Je ziet dat meer klassieke
merken zijn afgehaakt. Elektroni-
ca-concerns zijn een steeds belang
rijkere rol in gaan nemen."
De bazen van Kodak staan niet be
kend om hun snelle ingrijpen als
de markt ingrijpend verandert.
Dat was ook al in de jaren zeven
tig en tachtig het geval toen Fuji
opdook. De leiding reageerde vol
gens kenners te traag en ging er te
lang vanuit dat de trouwe Kodak
consument niet zou kiezen voor
de Japanners. Ook al waren die
goedkoper.
Het Nederlands Fotomuseum,
waar Gierstberg actief is, onder
houdt banden met het 'Kodak-mu
seum' in Rochester dat deels in
het woonhuis van de oprichter Ge
orge Eastman is gelegen.
„Ook die mensen voelden uiter
aard dat het slechter ging", zegt
Gierstberg. „Het is een heel belang
rijk fotomuseum. Het heeft een
mooie, enorme collectie. Er is veel
expertise. Vergeet niet dat het be
lang van Kodak enorm is geweest.
Het bedrijf heeft de fotografie ge
populariseerd. Niet alleen wat be
treft techniek, ook via reclamecam
pagnes waarin aan gezinnen werd
uitgelegd hoe je moest fotografe
ren. Al heel vroeg gebruikte Kodak
grote billboards. Kodak heeft ook
een beeldtaal ontwikkeld."
Is er dan helemaal geen hoop
meer voor het bedrijf dat in 1999
nog gold als de tweede fototoestel-
lenfabrikant ter wereld? Zeker wel,
maar de kansen zijn er niet beter
op geworden sinds vorige week
het bedrijf- althans in Amerika -
uitstel van betaling aanvroeg. East
man Kodak zou nog anderhalfjaar
vooruit kunnen dankzij geld van
zakenbank Citigroup.
Topman Antonio Perez is nu naar
stig op zoek naar kopers voor zo'n
1.100 patenten voor digitale foto
grafie. Kodak wil in surseance pro
beren zijn niet-strategische intellec
tuele eigendom van de hand te
doen. Volgens kenners zou dit
twee tot drie miljard dollar waard
kunnen zijn.
Ook vecht Kodak nog met onder
meer Apple een overlevingsstrijd
over patenten uit. Kodak verwijt
het bedrijf dat uitvindingen zou
den worden gebruikt. Mocht Ko
dak die strijd winnen, dan kan dat
geld opleveren. Maar de vraag
blijft, komt dat op tijd? En mocht
Kodak failliet gaan, dan gaat er op
internetfora van fotografen al een
grap rond: gelukkig hebben we de
foto's nog.
zie onze website:economie
Reclames van Kodak uit 1958 en uit
2010
Steve Sasson, de man die voor
Kodak in 1975 de voorloper van
de digitale camera ontwierp.
foto Eastman Kodak Company
Ondanks het uitvinden van de digitale fotografie kon het 131 -jaar-oude bedrijf de ontwikkelingen op
gebied van technologie niet bijhouden en vroeg om uitstel van betaling. Met een lening is een faillissement
voorlopig afgewend. Het aandeel Eastman Kodak is ingestort (rode lijn).
infographic CRW bron GN foto's AP
1970
1980
1888
's Werelds eerste camera
voor het grote publiek:
'you press the button,
we do the rest'
