13
spectrum
MAAR AARDWORMPJES
Zaterdag 21 januari 2012
zijn gek gemaakt met verhalen van zoge
naamde kenners, die riepen dat je in Baan
moest beleggen, want wij groeiden tegen de
klippen op. Sommigen staken zelfs hun
spaargeld in aandelen-Baan. Achteraf kreeg
ik veel boze brieven van mensen die van mij
persoonlijk compensatie eisten. Natuurlijk
vind ik dit vervelend. Maar ik heb hen nooit
persoonlijk geadviseerd aandelen te kopen.
Ze hadden moeten bedenken dat je veel
kunt verliezen als je op grote winst gokt."
De neergang van zijn bedrijf heeft hem wij
zer gemaakt. „De beursgang in 1995 was te
zeer gericht op aandeelhouderswaarde. E)ivi-
dend - lees: hebzucht - was de drijfveer. We
kochten met hulp van Tom Tinsley, ex-direc
teur van adviesbureau McKinsey, het ene be
drijf na het andere. Ter ere van de aandeel
houder. Naïef want shareholders zijn share-
movers, leerde ik later. Ze wisselen soms een
paar keer op een dag."
Baan dacht zijn 'instinct' te koppelen aan de
financial engineering van de McKinsey-man.
„Een knoert van een fout", erkent hij. „On
der Tinsley heerste een mentaliteit van zak
kenvullen. Eigenbelang ging boven dat van
de onderneming. Tinsley nam genoegen met
een bescheiden salaris, maar cashte 60 mil
joen dollar met optionele aandelen. Legaal,
maar ik heb dat toegelaten."
Waarom gaf Baan het roer uit handen? „Een
ondernemer kan niet ook een goede mana
ger zijn. Een manager heerst bij de waan van
de dag, een ondernemer kijkt verder. De on
dernemer staat aan de wieg van een onder
neming. Hij droomt de droom die de wereld
zal veranderen. Hij is de doorzetter. Maar na
twintig jaar merkt elke ondernemer dat hij
het bedrijf moet loslaten, omdat hij geen toe
gevoegde waarde meer heeft. Dat gold ook
voor mij."
Baan heeft het echec verwerkt: „In de jaren
negentig werd ik de Bill Gates van Europa ge
noemd." Quote riep hem in 1997 uit tot bes
te manager in Nederland. „Ik werd te belang
rijk, God heeft mij gecorrigeerd. Ik was jong,
net vijftig. Hoeveel weelde kun je dan aan?
Misschien ben ik behoed voor hoogmoed.
Natuurlijk heb ik ook pijn gekend, maar daar
word je rijper van."
Niet lang na het verlies van zijn 'liefdesbaby'
verwekte Jan Baan in 2002 een nieuwe: Cor-
dys. Weer een softwarebedrijf, gevestigd in
Putten, op de Veluwe. Pal naast kasteel De
Vanenburg, een superdeluxe conferentieloca
tie voor de zakelijke markt. Eigendom van
Jan Baan. Hij heeft miljoenen gestoken in
Cordys, samen met andere investeerders.
Het bedrijf zet 35 miljoen euro om en er wer
ken 450 mensen. General Electric, het minis
terie van Defensie, KPN, Siemens en andere
internationale bedrijven zijn klant. „Fujitsu -
het derde IT-bedrijf van de wereld - kan niet
zonder ons." Toch is het nog wachten op de
doorbraak. „Een kwestie van tijd", denkt
Baan. En tijd heeft hij. „Ik ben voorzitter
van de raad van commissarissen en kan alles
op mijn sloffen doen. De dagelijkse leiding is
in handen van zeer capabele mensen."
Baan is christen, maar runt geen christelijk
bedrijf, benadrukt hij. „Vanuit mijn achter
grond wil ik als ondernemer respectvol met
ethiek omgaan. Ik ben tenslotte christen in
alles wat ik denk en doe, maar ik zal niet
evangeliseren. Hooguit getuigen. Als ik 's
morgens wakker word, ben ik blij dat ik nog
leef. Ik pluk de dag. Begin steevast met tien
bladzijden bijbel en een deel van de psal
men en belijdenisgeschriften. Dat meditatie
ve moment is het rijkste deel van de dag. Te
rug naar de basis. Streng gereformeerd? Vind
ik niet. Vrienden noemen mij zelfs flam
boyant. Ik drink graag een goed glas wijn.
Mijn vrouw, kinderen en kleinkinderen zijn
gouden zegeningen. Alleen zij zien mijn on
zekerheden en weten dat er geen grote Jan
Baan bestaat. Zij kennen mijn diepste ver
driet."
Baan doelt op het verlies van zijn zoon Jan
Peter, die in 2003 op 32-jarige leeftijd als zen
deling in Nigeria werd vermoord bij een
roofoverval. Hij liet een vrouw en vier jonge
kinderen na. „Ik dacht dat ik nooit meer
vreugde zou kennen. Dat drama heeft een
diep en onuitwisbaar litteken achtergelaten.
Die droefheid gaat veel dieper dan alle zake
lijke tegenslagen bij elkaar. Ik moet mij iede
re dag weer inspannen om dat kruis te dra
gen. Tegelijkertijd heeft het onze familie
hechter gemaakt. Ik had daar liever niet die
aanleiding voor gekend, maar wat ik bedoel
te zeggen, is dit: er zit ook honing aan de roe
de."
De roofmoord heeft hem dus niet verwij
derd van zijn Herder. „Hem de schuld ge
ven? Ik zie de goddelijke dimensie niet. Wij
zijn slechts aardwormpjes. Wij begrijpen dat
allemaal niet. Mijn leven overziend is er alle
reden voor dankbaarheid."
Geboren op 9 maart 1946
in Rijssen.
Getrouwd met Rinie (64).
Kinderen: twee dochters en
zes zoons (van wie één over
leden) tussen 20 en 41 jaar.
Woonplaats: Putten.
Religie: reformatorisch
christen.
Opleidingen: lagere school
in Rijssen, mulo (voortijdig
afgebroken), handelsavond
school en cursussen op het
gebied van taal, financiën en
bedrijfsstrategie.
Loopbaan:
1967: boekhouder in
Middelburg.
1978: start Baan
Automatisering.
1998: vertrek bij
Baan Company.
1999: venture kapitalist.
2001: oprichter/ceo Cordys.