spectrum 12
BAAN WIJ Z I J N 1
AOW'er Jan
Baan timmert
nog altijd aan
de weg met
software. Maar
de ondernemer
doet het nu
rustig aan. „Ik
heb alle tijd
van de wereld."
z
Zaterdag 21 januari 2012
1;
Hij zoekt 's avonds na het
werk altijd even een spie
gel op. „Dan kijk ik me
zelf aan en zeg: hoe was
het vandaag, Jantje? Ver
volgens neem ik mijn te
kortkomingen onder de
loep. Vraag ik me af of ik mensen met res
pect bejegende, of ik aldoor de waarheid
sprak. Soms denk ik: tjonge, wat zat er veel
zonde in. Dan hoop ik dat Gods genade mij
vergeeft. Dit doe ik al jaren. Bezinning be
hoedt mij voor grote uitglijders."
Jan Baan groeide op in Rijssen, in de bible-
belt. Vader Gerrit Jan runde een timmer
mansbedrijf, grootvader Paul Müller uit Hol
ten is medeoprichter van de Overijsselse Au
tobusdiensten (OAD). „Een echte midden
standsfamilie." Als twintiger verhuisde hij
naar zijn lief Rinie de Ridder uit Middelburg.
Met haar kreeg hij acht kinderen. „Rinie is
een sterke vrouw. Zelfstandig." Ze wonen nu
in Putten, op de Veluwe.
Over zijn jeugd: „Ik was ongeduldig. Verliet
de mulo als drop-out en spijkerde mijn ken
nis bij op de handelsavondschool en met cur
sussen. Als tiener leerde ik bij een vleeswa-
renfabriek zeer minutieus de bestellijst ma
ken. Dat verschafte mij administratiefin-
zicht. Als dienstplichtig soldaat en vercijfe
raar van een generaal kreeg ik tijdens oefe
ningen kijk op oorlogsvoering en, belangrij
ker, strategieën.
Bij een bouwmaterialenhandel raakte ik ver
trouwd met de financiële basis van een be
drijf en ontwikkelde ik talent vóór leidingge
door Ap van den Berg
foto's Erik van 't Woud
ven. Dus toen ik in 1978 vanuit ons woon
huis in Barneveld voor mezelf begon als fi
nancieel adviseur, had ik al een hele carrière
achter de rug. Veel ondernemers beginnen
voor zichzelf en gaan dan pas met die vaardig
heden aan de slag. Ik was al klaargestoomd."
Al die jaren deed hij ervaring op met automa
tisering, als gebruiker. „Zo ontstond mijn
droom met software aan de weg te timme
ren." Hij ging begin jaren tachtig naar Silicon
Valley, het Mekka van de microtechnologie.
„Dat was wat, mens toch. Ik sprak amper En
gels, nam een spoedcursus. Hier lachten ze
om mijn steenkolenuitspraak, in Amerika be
grepen ze wat ik bedoelde."
Het automatiseringsbedrijf dat hij begon met
broer Paul groeide als kool. In 1993 draaide
de onderneming 63 miljoen gulden omzet,
vier jaar later was dat meer dan vertienvou
digd, tot 684 miljoen gulden en had Baan
meer dan 6.000 werknemers in dienst.
Het bracht hem grote rijkdom. „Het over
kwam me. Ik stak al mijn geld in het bedrijf,
investeerde in nieuwe werknemers. Mensen
die op hun gebied veel beter waren dan ik.
Als entrepreneur sta je er niet bij stil dat je
droom zo uit de hand loopt. Qua schaalgroot
te, bedoel ik."
In 1997 stortte de Aziatische markt in door
een licentiekwestie. Baan Automatisering
dreigde te kapseizen. „Tijdens de crisis had
het bedrijf 250 miljoen in cash. Voldoende
om orde op zaken te stellen. Helaas liet het
management die kans voorbijgaan." De waar
de van de aandelen vervloog en van beurslie-
veling werd Baan probleemkind. Wat van de
onderneming restte, werd in 2000 voor onge
veer een miljard gulden verkocht aan het Brit
se Invensys. Een schijntje ten opzichte van
de beurswaarde, die op het hoogtepunt 12
miljard dollar bedroeg. Baan was ooit tweede
op de wereldranglijst van softwareleveran
ciers.
Een deel van de verkoopsom viel toe aan Jan
Baan en broer Paul. Ze waren al financieel
onafhankelijk, maar schrokken zo van die
overdaad, dat ze het geld in een stichting
stortten. Om het af te schermen van de fami
lie. „Die extra miljoenen hadden geen meer
waarde. Zes auto's kopen? Vier keer per week
uit eten in een toprestaurant? Dat geeft al
leen meer last. Je wordt er niet meer mens
van."
Een deel van het fortuin gaat naar de school
opleiding van honderden kansarme kinderen
uit sloppenwijken van India. „Wezen en ge
handicapten. Sommigen slagen zelfs voor
een master. Dat geeft een enorme kick. Ik be- -
zoek hen regelmatig."
En de eigen kids? „We hebben hen geholpen
met huizen en zo. Als we er niet meer zijn,
ligt er nog wel een miljoentje klaar voor ie
der kind. Daar blijft het bij. Ze verdienen zelf
een behoorlijke boterham."
Uit de nalatenschap van de Nederlandse soft
waregigant zijn 'tenminste twintig onderne
mingen' ontstaan. De grootste verliezer van
het drama-Baan is Jan Baan, vindt hijzelf
„Omdat ik tot het laatste ben blijven geloven
in een goede afloop." Er waren ook heel veel
'kleine verliezers'. Aandeelhouders, die een.
bescheiden salaris verdienden. „Die mensen