Zeeuwse plattt
spectrum 8
Zaterdag 21 januari 2012
Hoeve Torenzigt in de
van Zuid-Beveland.
Zak
OverNieuw is een tweewekelijkse serie over nieuwe
architectuur in Zeeland. Op meerdere fronten,
's Ochtends vindt u een reportage in deze krant,
's avonds kunt u op Omroep Zeeland ook een filmversie
zien. Programmamaker Rebecca van Wittene en
architect Johan de Koning zijn in samenwerking met het
Centrum voor Beeldende Kunst de drijvende krachten
achter OverNieuw. Vandaag aflevering 5: Boerderijen.
door Jan van Damme
foto's MechteSd Jansen
w
e staan in de oude
schuur van hoeve To
renzigt, in de drie
hoek Nisse-Kwaden-
damme-Ovezande.
Een mooi Zeeuws exemplaar, met rieten
dak, zwart geteerde planken, een klinket
- een kleine deur in de grote schuur
deur. En, wat belangrijk is, de schuur
wordt nog volop gebruikt. Vooral als op
slag van machines - een sproeimachine,
een eg, een aardappelplanter. Spanten
met zware dekbalken zorgen dat de dak
constructie van vroeger vertelt. Tegen
één van de zijwanden is een galerij be
waard gebleven voor het vee. De drink
bakken zijn er nog. Ook de kettingen
waarmee de dieren werden vastgezet,
zijn bewaard gebleven. Onderin de
muur zitten openingen, waardoor de uri
ne naar buiten in de mestput kon stro
men. De huidige pachter zoekt zijn heil
niet in veeteelt, anders zou hij de galerij
zo in gebruik kunnen nemen. De
koeien het verst van het aan de" schuur
vastgebouwde woonhuis, de paarden
het dichtstbij. Een praktische regel. Zo
dat in geval van brand de paarden het
eerst konden worden gered. Vuur is bij
houten schuren met rieten daken be
paald een reëel gevaar. Op Torenzigt
bleek dat een ruime tien jaar geleden.
Eenderde deel van de schuur moest wor
den herbouwd. Aan de houten balken
binnenin en de planken buitenop is te
zien dat het nieuwere deel beduidend
gladder is. Op de oudere buitenplanken
vertoont de teer blazen, die duiden op
vele schilderbeurten.
De Torenhoeve, geboortejaar 1763, als
we de ijzeren cijfers op de gevel van het
woonhuis mogen geloven. Architect
Frans Rothuizen ziet de details. Kelder,
opkamer, ijsselsteentjes, luiken met hart
jes, een losse bakkeet, varkenshokken.
We praten met hem over nieuwbouw in
de agrarische sector. Rothuizen draait
met zijn ruim 75 jaar al een tijdje mee.
Hij is zoon van de in Zeeland legendari
sche architect Arend Rothuizen (1906-
1990) en werkte tot het eind van de vori
Spanten en dekbalken.
ge eeuw in de Randstad. Nu woont hij
met zijn echtgenote in een arbeidershuis
je bij Baarland. Via de Stichting Behoud
de Zak van Zuid-Beveland, de Boerderij
enstichting Zeeland en de Stichting
Landschapsbeheer is hij een bekende
naam. Vorig jaar publiceerde hij een los
bladige gids 'voor instandhouding en
herstel van kleine historische elementen
in Zeeland'. Dat is wat hem betreft met
een het niveau waarop we het over agra
rische architectuur moeten hebben.
Hoeve Torenzigt ligt in zijn verhaal op
het kruispunt van oude en nieuwe archi
tectuur. Het oude woonhuis en schuur
zijn beeldbepalend. Er staan twee nieu
we schuren op het erf Logisch, zegt Rot
huizen, voor de hedendaagse bedrijfsvoe
ring heb je nu eenmaal moderne lood
sen nodig. Maar als er een beetje aan
dacht wordt besteed aan de details van
de nieuwe schuur, scheelt dat een we
reld. Zwarte wanden, met een dunne
witte belijning van deuren en ramen,
dat zit meteen heel eind in de goede rich
ting. De architect is in het geval van To
renzigt ook zeer te spreken over de dak
helling van de nieuwe loods. „Dat is hier
in stijl gedaan", zegt de architect. Mis
schien dat de ideale hoek van 45 a 50 gra
den niet wordt gehaald, maar dat hoeft
Een hele serie muurankers van balken, die de graanzolder dragen.
