'Zelfs opa's en oma's kwamen het veld in'
Een beter voetbal begint bij jezelf
361 sport
Stoffel Schipper over geweld
zaterdag 21 januari 2012
Op de website van de PZC zijn twee video's te bekijken
over het geweld op het voetbalveld. Zo komt onder andere
Stoffel Schipper aan het woord. De oud-voetballer en trai
ner is tegenwoordig actief als scheidsrechter. Bekijk de vi
deo op www.pzc.nl/video
Als scheidsrechter moet je jezelf
maar staande zien te houden tus
sen 22 - soms heetgebakerde -
voetballers. Vandaag in deel 3
(slot) van de serie verhalen over
geweld op het voetbalveld het
verhaal van een man in het
zwart.
door Maurice Steketee
WESTKAPELLE - Jan Jakobsen heeft
in de 28 jaar dat hij nu scheidsrech
ter is bij jeugdwedstrijden het no
dige meegemaakt. Moeiteloos
somt de 68-jarige Westkappelaar
het ene na het andere incident op
tijdens een voetbalwedstrijd waar
hij zelf getuige van was. Een mono
loog over geweld op het voetbal
veld, de rol van de KNVB en het
gedrag langs de lijn.
„Over ongelooflijke toestanden en
gebeurtenissen kan ik wel een
boek schrijven. De benadering
-i&aar scheidsrechters van spelers,
bestuursleden, ouders en trainers
is in de loop der jaren sterk veran
derd in negatieve zin. Dat is niet
van het ene op het andere mo
ment gebeurd, de verloedering op
de velden heeft sluimerend plaats
gevonden."
„De KNVB weet helemaal niet
wat er zich op lagere niveaus af
speelt. Wat er aan incidenten naar
'buiten komt is het topje van de ijs
berg, daar ben ik van overtuigd. Er
wordt heel veel met de mantel der
liefde bedekt. Bij de jeugd wordt
regelmatig een wedstrijd gestaakt,
omdat een clubscheidsrechter niet
>erder wil. Maar daar wordt dan
vervolgens geen melding van ge
maakt op het wedstrijdformulier.
De clubs willen geen gedoe met
de KNVB, want dan krijgen ze een
boete of punten in mindering.
Dus spreken ze onderling een eind
stand af Geen haan die er naar
kraait! Verenigingen grijpen ook
helemaal niet in als een scheids
rechter allerlei verwensingen naar
z'n hoofd krijgt. Het wordt nor
maal gevonden."
„Eén keer heb ik me bedreigd ge
voeld. Ik moest een wedstrijd flui
ten die eerder was gestaakt. Beide
ploegen waren daar al voor be
straft en dat was wel te merken
ook. Opeens stonden er allerlei be
stuursleden langs het veld om er
voor te zorgen dat het niet weer
uit de hand zou lopen. Na afloop
cirkelden er spelers om me heen
en het leek erop dat ze me wat aan
wilden doen. Ik ben toen tussen
de trainers en leiders naar de
kleedkamer gegaan."
„Hoe lager het niveau is waarop je
fluit, hoe meer gezeur. Bij JVOZ
heb ik bijvoorbeeld nooit proble
men. Ik heb daar in al die jaren-dat
ik er kom maar één keer een gele
kaart moeten trekken. Ik geef
sowieso niet snel kaarten, ik pro
beer het altijd verbaal op te lossen.
Maar je merkt dat er steeds
minder respect is in het veld. Daar
heb je zelf ook niet echt erg in, dat
gaat heel langzaam. Maar als je te
rug gaat denken aan twintig jaar
terug dan merk je het verschil."
„Als jeugdscheidsrechter moet je
jezelf maar zien te redden, begelei
ding is er maar zelden. Ik heb wel
eens een voorzitter van een vereni
ging op maandagavond gebeld om
m'n beklag te doen. Als het de vol
gende keer niet "beter geregeld is
kom ik niet meer, heb ik tegen 'm
gezegd.
Bij één club kom ik helemaal niet
meer. Als de wedstrijd was afgelo
pen moest ik verder alles zelf maar
uitzoeken en was er niemand om
de formulieren in te vullen."
„Ik ben een groot voorstander van
strengere straffen zoals de KNVB
nu gaat doen. Alleen hadden ze
daar vijftien jaar eerder mee moe
ten beginnen. Ik verwijt het de
KNVB dat ze het zo uit de hand
hebben laten lopen. De straffen
die spelers vroeger kregen, sloegen
nergens op. Daardoor zijn er nu
maar zo weinig scheidsrechters
meer. Zeker bij de jeugd en dat
gaat problemen opleveren. Hor
den jeugdvoetballers hebben nooit
een officiële scheidsrechter gehad.
Dat levert trammelant op als ze
naar de standaardelftallen gaan,
want ze weten niet hoe ze daar
mee om moeten gaan."
„Het is een proces van jaren om
de sfeer op de velden te verbete
ren. Gelukkig komen er ook spe
lers na afloop van de wedstrijd
naar me toe om excuses te maken.
Dat is positief We moeten ook
niet vergeten dat veel ellende af
komstig is vanaf de leant; van
ouders, trainers en leiders. Een
mooi voorbeeld is een kampioens
wedstrijd bij de E'tjes een paar
jaar terug. Ik stond langs de zijlijn
en zag het ene team terugkomen
van een 4-1 achterstand. Het werd
nog 5-4 en de scheidsrechter kreeg
de schuld. Opa's, oma's riepen al
lerlei verwensingen naar de
scheidsrechter, iemand die nota be
ne op hoog niveau had gefloten. Ik
moest het veld in om mensen uit
elkaar te halen."
„Toch ben ik nog verzot op het
spelletje, anders had ik het ook
geen 28 jaar volgehouden. Ik heb
er nog steeds plezier in. Maar er
zijn ook wel eens momenten dat
je je afvraagt waar je mee bezig
bent. Dat is een stuk of zeven keer
gebeurd. Twintig jaar geleden
werd ik al voor gek verklaard, om
dat ik op zaterdag voor m'n plezier
ging fluiten. Dat jij zin hebt om je
voor hondenlul te laten uitmaken,
zeiden ze dan."
Het PZC-onderzoek naar
agressie op de Zeeuwse voet
balvelden heeft de afgelo
pen dagen veel stof tot na
denken opgeleverd. Maar
hoe moeten we nu verder?
Begin jaren negentig werd
Nederland overspoeld
door een reclamegolf
over het milieu. De para
plu in deze campagne was de one
liner 'Een beter milieu begint bij
jezelf.
Dat die kreet nog altijd in het col
lectieve geheugen is verankerd, te
kent de kracht ervan. De voetbal
sport kan een soortgelijke 'kracht
term' wel gebruiken om de agres
sie op de velden het hoofd te bie
den.
vDe KNVB heeft belangrijke stap
pen gezet. De tijden van aaien en
door Rudy Boogert en
Maurice Steketee
lieve woordjes is voorbij; met zwar
te lijsten, snelrecht en levenslange
schorsingen geeft de bond het sig
naal af dat de maat vol is. Maar in
z'n eentje kan de bond het tij niet
keren. Daarbij is hulp van clubbe
sturen, spelers, trainers, scheids
rechters en publiek onontbeerlijk.
Ze hebben het allemaal laten esca
leren; nu moeten ze het ook zelf
corrigeren.
Adri Franke, bestuurslid van de
trainersvakbond WON, had het
eerder deze week over een domi
no-effect dat moest ontstaan. De
bond moet het goede voorbeeld ge
ven aan de clubs, de clubs aan trai
ners en spelers en die moeten op
hun beurt een voorbeeld voor het
publiek zijn. Als elke schakel in de
ze ketting zijn werk doet, is het
probleem binnen no time verhol
pen.
De werkelijkheid is echter weerbar
stiger. Er moeten immers vastge
roeste patronen worden doorbro
ken. Financiële motieven spelen
op clubniveau bijvoorbeeld een
rol. Clubs steken geld in trainers
en spelers en verwachten daarvoor
prestaties terug. Dat brengt druk
met zich mee en die druk kan tot
scheve verhoudingen leiden. Niet
voor niets zijn dit (halve) seizoen
al tien Zeeuwse trainers weg bij
hun club.
De scheidsrechters hebben in het
PZC-onderzoek hun verhaal mo
gen vertellen. Het kwam ze met
een ook op kritiek te staan. 'Moe
ten ze maar beter fluiten' was de
afgelopen dagen een veelgehoorde
reactie. Natuurlijk, er zijn genoeg
scheidrechters die een toontje te
hoog of te laag fluiten. Dat recht
vaardigt echter nooit de verbale en
fysieke agressie die ze daardoor te
verduren krijgen.
Langs de lijn is ook nog een we
reld te winnen. Gisteren vertelde
Theo de Ridder, scheidsrechter uit
Heinkenszand, over 'zijn' groene
kaart. Deze kaart toont hij als hij
iets positiefs meemaakt op het
veld. Publiek dat niet ageert op
een van zijn beslissingen bijvoor
beeld. Als een zwijgende groep toe
schouwers al een bijzonderheid is
en een beloning verdient, zijn we
wel ver gezonken.
Het initiatief van Theo de Ridder
vertelt echter wel het verhaal van
de agressie op de velden. Er zijn al
jarenlang welwillende mensen die
het probleem opgelost willen zien
en zich daarvoor ook willen inzet
ten. Het probleem is echter dat
één kwaadwillende, één Wesley,
het voor deze honderden goedwil-
lenden kan verzieken en frustre
ren.
Alleen met een zero-tolerance-be-
leid, zoals de KNVB het nu heeft
ingezet, kan er iets veranderen. Als
vervolgstap zal dit beleid moeten
worden omarmd door alle clubs.
Niet alleen op papier, maar vooral
in de praktijk. En consequent!
Maakt een trainer zich schuldig
aan belediging van een scheids
rechter? Salaris inhouden. Doet
een speler hetzelfde? Maandje niet
voetballen. Wie niet wil luiste
ren....
Sinds een béter milieu twintig jaar
geleden bij onszelf begon, is er
veel ten goede veranderd. Natuur
lijk kan het altijd groener en beter.
De crux is echter dat er de afgelo
pen decennia een breed maat
schappelijk draagvlak voor het pro
bleem is gecreëerd en dat heeft de
voetbalsport ook nodig om van ro
de kaarten groene kaarten te ma
ken.
Een beter voetbal begint bij jezelf
