Eenzaam in het licht van de spotlights
In Memorial»
1933 - 2012
agenda
Volle HMH voor
concert Racoon
Rudi van Dantzig
vrijdag 20 januari 2012
Meer agendanieuws en het
complete bioscoopprogramma
zijn te vinden op de website
van deze krant.
OP PAD
Nieuwerkerk
Loungezwemmen.
Zwembad Dol-Fijn, 19.30-20.45 uur
PODIUM
Domburg
Concert TwentySicks.
GrandCafé MarktZes, 21.30 uur
Goes
Presentatieweekend Jeugdtheater-
school Zeeland.
't Beest, 19.00 uur
Cabaretvoorstelling Hoogseizoen van
Lenette van Dongen
Theater de Mythe, 20.00 uur
Middelburg
Nieuwjaarsconcert met 15 Zeeuwse
singer-songwriters: Wolf in Loveland,
VanDryver (People Get Ready), Ries de
Vuyst, Sjef Hermans (Champagne Char
lie), Annika, Winnie, Engel Reinhoudt,
Sven, Gebroeders Bin (Six Hills Giant),
Theo van Teylingen, Dingeman Visser
(Donder), Saint Helena Dove, Toon Moer
land, Noortje Wijker en Eric de Vries (Kai
Disko).
De Spot, 20.00 uur
Het concert van Jeroen van Veen Co
in Zeeuwse Concertzaal is geannuleerd.
Nieuw- en Sint Joosland
Cabaretier Vincent Bijlo met 'De Cul-
tuuroptimist'.
De Wegwijzer, 20.30 uur
Oostburg
Lolly Jane Blue, theatertour waarbij het
publiek wordt meegenomen in de betove
rende, magische wereld van soundscapes,
fashion, video's en muziek.
Ledeltheater, 20.15 uur
Ovezande
Derde voorronde Spectra staat in het
teken van metal en rock. Special act is de
Twentse metal co reformatie C-hiraw.
De Klomp, 20.00 uur
Rilland
Optreden Margriet Eshuijs. Uitgesteld
concert van 5 november 2011.
Luctor et Emergo, 20.00 uur
Terneuzen
Musical 'De Zangeres', over Mary Ser-
vaes, De Zangeres Zonder Naam.
Scheldetheater, 20.00 uur
Vlissingen
Hiphop-voorronde HooilKoorts, met
Shorta, Shif, Team Zuid-West, The Dou
ble Royal X en De Formatie. Special act
is Bas de Meijer (BdMentertainment).
De Piek, 20.30 uur
Zierikzee
Turbulentie met DJ lan-Mono.
22.00 uur.
GOES - Het concert van Racoon op
zaterdag 31 maart in de Heineken
Music Hall is volledig uitverkocht.
Daarom heeft de Zeeuwse band
besloten op 26 maart een 'Warm
Up Show' te doen in Paard van
Troje in Den. Haag. Ook op deze
avond zal Racoon, net als in de
HMH, in een speciale bezetting
aantreden met strijkers en blazers.
De voorverkoop voor het concert
begint maandag 23 januari om
10.00 uur via www.Daard.nl.
De dans vulde zijn bestaan,
en de dans in Nederland
had er zonder hem anders
Jan Kooijman, danser en acteur:
„Rudi van Dantzig maakte heel
maatschappijkritische en verhalen
de balletten. Die stijl is helaas een
beetje verloren gegaan: de huidige
theaterdans zou daar best weer
wat op kunnen teruggrijpen. Als hij
de keuze had uit twee topdansers,
koos hij altijd de Nederlandse."
uit gezien. Maar Rudi van
Dantzig bleef er eenzaam
onder.
door Fran^oise Ledeboer
In de vele interviews die Rudi
van Dantzig - gisteren op
78-jarige leeftijd overleden -
gaf, kwam hij er altijd op te
rug dat hij zich een buitenstaan
der voelde. Verlatingsangst en
door homoseksualiteit gevoede
eenzaamheid vormden het decor
voor een leven dat zich voor een
groot deel in het licht van de
schijnwerpers afspeelde.
Toen Van Dantzig in 1991 na twin
tig overvolle jaren afscheid nam
als artistiek leider van Het Nationa
le Ballet (HNB), had niemand er
van opgekeken als hij het rustiger
aan was gaan doen. Het tegendeel
was het geval: hij bleef zo lang mo
gelijk uitnodigingen voor gastcho-
reografieën aanvaarden, tot in
2008 de kanker dat echt onmoge
lijk maakte.
Maar de schijnwerpers gingen ook
dat jaar nog niet uit: in september
eerde HNB hem voor zijn 75ste
verjaardag met het avondvullende
programma Rondom Rudi van
Dantzig.
Van Dantzig, opgegroeid in een
eenvoudig communistisch gezin in
Amsterdam-Noord, trotseerde de
publiciteit omdat dans voelde als
'een beetje goddelijk' en de vervul
ling van zijn bestaan: „Als de dans
bij mij wegvalt, als ik me er ver
vandaan voel, is dat een afgesloten
gevoel."
Zonder dans zou hij - dat wist hij
zeker - geen sociaal mens zijn ge
weest: „Ik kon er altijd al mijn
energie en mijn emoties in kwijt
en heb het altijd heerlijk gevon
den om met mensen te werken en
ze te bezielen."
Eerste soliste Caroline Sayo Iura,
door hem bij het HNB gehaald,
prees die bezieling bij haar af
scheid in 2002: „Rudi haalt dingen
uit je waarvan je niet verwacht
had dat ze in je zaten. Alles kan -
zegt hij, altijd méér, altijd béter:
Bij Rudi gaat het nooit om beteke
Henk Nijhof,
voorzitter GroenLinks:
„Van Dantzig was lijstduwer voor
onze partij. Een groot kunstenaar
en een zeer op de maatschappij be
trokken medeburger!"
Han Ebbelaar, balletdanser:
Ebbelaar werkte, samen met zijn
vrouw en danseres Alexandra Radi
us, veel met Rudi van Dantzig. „Ru
di was een van de belangrijke pila
ren van de danskunst in Neder-
land. Hij had een enorm besef van
stijl, van kleur, van esthetiek. Dat
was zijn sterkste kant. Een aimabel
mens, maar ook zeer emotioneel."
Ted Brandsen, artistiek directeur
Het Nationale Ballet:
„De gedrevenheid van Rudi, zijn
vuur, dat is wat ons altijd bij zal blij
ven. Wij zijn ongelooflijk verdrietig
dat hij niet meer bij ons is en tege
lijkertijd zijn we intens dankbaar
dat we hem kenden. Met het heen
gaan van Rudi verliest ons land een
inspirerend choreograaf en artis
tiek leider, en een groot man."
Hans van Manen, choreograaf:
Van Manen was zestig jaar be
vriend met Van Dantzig: „Rudi was
een zeer sociaal en aimabel mens,
die altijd opkwam voor de minder
heden. Hij heeft de danskunst in
ons land gepopulariseerd en heeft
vrijwel alleen maar prachtige din
gen gemaakt. Zonder hem was Het
Nationale Ballet niet geworden wat
het nu is."
Christopher Powney, artistiek di
recteur Nationale Balletacade
mie:
„Rudi was erg belangrijk en invloed
rijk in de oprichting van de Natio
nale Balletacademie en de ontwik
keling van talent in Nederland. Hij
engageerde zo veel mogelijk dan
sers van Nederlandse scholen. We
zullen hem missen."
Op www.condoleance.nl wordt
Van Dantzig geroemd als 'ongeloof
lijk groot en mooi talent' en 'een
lief persoon'. En „Rudi was een van
die speciale mensen die mijn vuur
voor ballet heeft aangewakkerd."
Reacties
nisloze pasjes; dat wat je doet
moet echt uit je ziel komen. Ru-
di's choreografieën zetten je aan
het denken en voor dansers, die
lang niet altijd bezig zijn met wat
er in de rest van de wereld ge
beurt, is dat heel belangrijk."
Van Dantzig maakte in 1965 naam
met Monument voor een gestorven
jongen, een van de eerste 'open'
balletten over homoseksualiteit.
Als eerste Nederlandse choreo
graaf maakte hij in 1967 een nieu
we bewerking van de avondvullen
de klassieker Romeo en julia en
met Vier letzte Lieder in 1977 een
onvergetelijk ballet van weemoedi
ge berusting over de dood. Zijn
grote kwaliteit lag in de combina
tie van klassieke techniek met de
expressieve dansstijl waarmee
Martha Graham de dans had ver
nieuwd.
In Life (1979), Onder mijne voeten
(1981) en andere balletten uitte
Van Dantzig zijn diepe woede
over thema's als milieuverontreini
ging en militarisme. Die maat
schappijkritische balletten bezorg
den hem de hardnekkige bijnaam
'dominee van de dans'.
Critici uit het 'vijandige kamp'
vonden ze melodramatisch. Van
Danztig trok zich er nooit iets van
aan: hij vond er zijn strijd voor
'een betere wereld' te belangrijk
voor. Het publiek koos zijn zijde
en kwam massaal naar zijn voor
stellingen kijken.
Van Dantzig was ook schrijver,
met als meest bekende boek Brief
voor een verloren soldaat uit 1986.
Daarin vertelde hij het verhaal
over zijn eerste homoseksuele erva
ring met een Canadese soldaat op
het Friese platteland tijdens de
hongerwinter. „Ik zou meer willen
schrijven, maar altijd is er die rede
loze benauwdheid voor het alleen
zijn", bekende hij in 1998 in een in
terview in De Groene Amsterdam
mer.
Bij zijn dood zal niemand betwis
ten dat hij thuis hoort in het hand
jevol grote namen dat de kwakkel
ende Nederlandse dans na 1945
een enorme impuls heeft gegeven.
Choreograaf Rudi van Dantzig tijdens een repetitie met Igone de Jongh in 2007.
foto Cynthia Boll/ANP
