Op
Schouwen
wordt
spectrum 2
Zaterdag 14 januari 2012
Koeien rusten in Tureluur
foto Dirk-Jan Gjeltema
door Melita Lanting
foto's Dirk-Jan Gjeltema
Zierikzee
Dijkwater
K
Sfrjansland
Jg,
Krekengebied
Ouwerkerk
Dirk Fluijt,
boswachter van
Staatsbosbeheer.
Na de Ramp van 1953 veranderde Schouwen-Duiveland
drastisch. Niet alleen door de herverkaveling, maar ook
omdat de dijkdoorbraken tot diep op het eiland hun spo
ren hadden nagelaten. Onder invloed van eb en vloed
werden op verschillende plaatsen diepe geulen uitgesle
ten zoals bijvoorbeeld bij Ouwerkerk. „Aan de aanleg van
natuur werd toen helemaal niet gedacht. De dijkgaten
werden gedicht en de gebieden werden gemaskeerd met
bos." De verder onbruikbaar geworden grond kreeg de
kans uit te groeien tot natuur. In Dijkwater zijn uitgestrek
te gebieden ontstaan waar zeer zeldzame orchideeën
groeien en ook in de Schelphoek bij Serooskerke zijn or-
chideeënvelden te vinden. De oude slijtgeulen van Ouwer
kerk en de Schelphoek zijn inmiddels zeer gewaardeerde
visstekken geworden met rondom wandelpaden en na
tuur.
Met het bouwen van de Oosterscheldekering ontstond
een nieuw probleem. Het oude getijdenmilieu verander
de. Schorren, slikken en platen verplaatsten zich of ver
dwenen. Leefgebieden voor vogels dreigden te verdwij
nen en toen is op initiatief van de Zeeuwse Milieu Federa
tie plan Tureluur ontwikkeld. Een heel groot (2200 hecta
re) natuurontwikkelingsgebied in Zeeland. Op Schou
wen-Duiveland heeft deze ontwikkeling een bijzondere
wending genomen. Daar hebben boeren, overheden en
natuurorganisaties de handen ineengeslagen. Vóór de ont
wikkeling van de natuur langs de zuidkust was het hele
gebied gewoon landbouwgrond. Slechte landbouwgrond
door de zoute kwel. De boeren kregen via een landinrich
tingsproject de kans zich elders op Schouwen-Duiveland
op vaak betere grond opnieuw te vestigen of zijn uitge
kocht
Op de vrijgekomen gebieden kon dankzij die zou
te kwel rijke natuur worden aangelegd. Plan Tu
reluur begon met de aanleg van een waterrijk ge-
Wie natuur zoekt op Schouwen-Duiveland hoeft niet
ver te gaan. Met onder meer de Boswachterij, de
duinen op de Kop, de Zuidkust, het Krekengebied en
Dijkwater is het eiland ruim bedeeld. De nieuwe
natuur die de afgelopen jaren is aangelegd langs de
Zuidkust is het jongste gebied. Inmiddels is dit 'plan
Tureluur' bijna helemaal af.
De belangrijkste
natuurgebieden op
Schouwen-Duiveland
totaal 1800 hectare
Het zijn de visdief, de stern, de gans, kluut
maar ook de kokmeeuw en de kleine zilver
reiger die de laatste jaren bezit hebben ge
nomen van schrale landbouwgronden op
Schouwen-Duiveland. Dieren die in de
nieuwe natuur langs de zuidkust een ideaal broed-, rust
en foerageergebied hebben gevonden. In hun kielzog zijn
de bunzingen, ratten, wezels, muizen en roofvogels en
sinds kort zelfs velduilen meegekomen. Maar ook de dui
nen, het bos en de natuurgebieden op Duiveland zijn idea
le leefgebieden voor dieren en planten. Denk aan de dam
hertenpopulatie in de Kop van Schouwen, de velden met
orchideeën in Dijkwater, de levend barende hagedis in
het Krekengebied en de uitgestrekte velden zeekraal in de
inlagen en een deel van Tureluur die daardoor in de
herfst mooi rood kleuren.
Voor de mens is een imposant netwerk van wandel- en
fietspaden en uitkijkpunten ontstaan. Wie zich anno 2012
over Schouwen-Duiveland beweegt zal het zich waar
schijnlijk niet realiseren, maar veel van deze natuur is nog
erg jong. „De Meeuwenduinen, 't Zeepe en de boswachte
rij zijn de oudste gebieden", zegt Dirk Fluijt, boswachter
van Staatsbosbeheer. „De boswachterij Westerschouwen
is aan het begin van de vorige eeuw aangelegd. Doel was
de verstuiving tegen te gaan en het was een werkgelegen
heidsproject."
Toerisme was er nagenoeg niet. Het eiland was geïsoleerd
en alleen per boot bereikbaar. „De echte recreatie is pas
opgekomen na de Ramp. Tot die tijd waren het de jagers,
de vissers en eierrapers die je in de natuur tegenkwam.
Wandelen deed je functioneel. Met de komst van de vrije
zaterdag gingen mensen pas voor het plezier wandelen."
Uit oude kaarten blijkt dat ergens in.de jaren zestig het
eerste tegelpad in de Boswachterij is aangelegd. Nu is het
bosgebied vergeven van de wandelpaden, paardenroutes,
aangespannen wagenroutes en mountainbiketrajecten.
