4\
dinsdag 3 januari 2012
Het is alsof de tijd stil heeft
gestaan. Bij klompenmakerij
Traas in Heinkenszand ma
ken ze hun klompen nog op
dezelfde manier als vijftig jaar
geleden, sommige gereed
schappen worden al gebruikt
sinds eind jaren dertig. Toch
maakt het bedrijf zo'n zes
honderd tot duizend paar
klompen per maand en die
vinden gretig aftrek in bin
nen- en buitenland.
mHet bedrijf begon ruim
honderd jaar geleden.
"Rond 1918 waren er maar
liefst zestien klompenma
kerijen in Heinkenszand.
Veel boeren maakten
klompen in de wintermaanden, als er weinig
te doen was op het land", vertelt eigenaar Jaap
Kramer (55). Het bedrijf van de familie Traas
bleef al die jaren overeind. Kramer is als eerste
niet Traas eigenaar geworden van de klompen
makerij. Als schooljongen verfde hij klompen
bij het bedrijf van de familie om bij te verdie
nen. Hij verliet het bedrijf om in de technische
dient te gaan werken, maar keerde na negen
tien jaar terug. In eerste plaats als vennoot,
later werd hij eigenaar omdat de laatste Traas
nooit trouwde. Kramer: "Ik ben graag bezig
met hout, een natuurproduct. Ik ben iemand
die kan zeggen dat hij van zijn hobby zijn werk
heeft kunnen maken."
Tegenover de werkplaats liggen tientallen
boomstammen. Daar begint het allemaal mee.
"Wij werken met dertig jaar oude populieren
en wilgen van Nederlandse bodem", legt Kra
mer uit. "De eis die wij aan het hout stellen is
dat er voor elke boom die omgaat, een nieuwe
wordt teruggeplant. Dat gebeurt vooral met
populieren, vandaar dat tachtig procent van
onze klompen uit populierenhout bestaat."
De boomstammen worden buiten gezaagd tot
stukken waar acht losse klompen uit voortko
men. Dan gaan ze werkplaats in. Daar worden
ze verder gezaagd en bewerkt door machines
die uit de jaren '30 en '60 stammen. Veel is er
sindsdien niet veranderd. Kramer: "Moderne
computergestuurde technieken passen niet bij
ons. Dat is duur gezien de hoeveelheid klom
pen die wij produceren."
Voor elke machine zijn verschillende mallen
beschikbaar om de juiste afmeting en pasvorm
te bepalen. Kramer: "We werken niet met
schoenmaten, maar met centimeters. Die
variëren van 13 tot 31 centimeter, wat overeen
komt met de Europese schoenmaten 20 tot en
met 48. Voor elke maat is er een aparte serie
mallen. De kopieermachine, die de aangeme
ten mal kopieert naar een stuk hout, kan 35 tot
60 paar klompen per uur produceren. Met het
omstellen van de machine van de ene naar de
andere maat is Kramer een hele dag mee bezig.
Het drogen van de klompen gebeurt pas nadat
ze het productieproces doorlopen hebben.
"Dat snijdt makkelijker", licht Kramer toe. In
de droogkamer is het aangenaam warm, zo'n
20 graden. Daar liggen honderden klompen
opeen gestapeld te drogen. Na ongeveer veer
tien dagen hebben ze zo'n zeventig tot tachtig
procent van hun gewicht verloren aan vocht.
Daarna worden ze glad geschuurd. Dat gebeurt
deels met een machine en deels met de hand.
Tot slot worden ze twee keer in de grondlak
gezet, worden ze gepolijst, krijgen ze een
transfer (een sticker) en worden ze afgelakt.
Er werken drie mensen bij Klompenmakerij
Traas. Kramer vindt het moeilijk om goede
vakmensen te vinden. "Je kunt dit vak niet
leren op school. Klompen maken is iets wat
je alleen hier ter plaatste onder de knie kunt
krijgen. De eerste jaren ben je vooral bezig met
je personeel alle kneepjes van het vak te leren.
Pas na drie jaar kun je quitte spelen en dan
bestaat het risico dat ze iets anders willen gaan
doen. Daarnaast is het zwaar werk waarbij veel
handmatig moet gebeuren."
Volgens Kramer is zijn klompenmakerij de
derde grootste van Nederland. Hij distribueert
klompen door het hele land. Vooral in Dren
the vinden ze gretig aftrek. Kramer: "Daar
lopen ze er nog graag op. Buiten de grenzen
van ons land is er ook een markt voor, hetzij
dan voornamelijk als souvenir. De klompen
van klompenmakerij Traas geraken tot in
China en Australië, maar zijn ook verkrijgbaar
dichterbij huis in Duitsland of gewoon bij ons
in Zeeland.
Wendy de Jong
De machine holt de klompen uit in de gewenste maat.
foto's Lex de Meester
