Coeliakie: vechten
tegen onbegrip
Z
ió| gezondheid
Hoge bloeddruk, stille killer
donderdag 22 december 2011
Jaren kun je ermee rondlopen zonder dat je er iets van merkt. Hoge
bloeddruk richt stiekem veel schade aan allerlei organen aan en kan
uiteindelijk dodelijk toeslaan.
Boven- en onderdruk
De bloeddruk wordt uitgedrukt in
twee getallen, bijvoorbeeld: 120/80
(bovendruk en onderdruk). De hoogte
van de bloeddruk is afhankelijk van de
weerstand die het bloed ondervindt als
het in het lichaam wordt rondgepompt.
BOVENDRUK
Als het hart samentrekt, wordt meer
bloed in slagaders geperst
(druk op vaatwanden wordt hoger).
Vervolgens ontspant het hart zich
(druk op de vaatwanden neemt af).
ONDERDRUK
210/120 (of hoger)
Zeer ernstig verhoogde bloeddruk.
180-209/110-119
Ernstig verhoogde bloeddruk.
160-179/100-109
Matig verhoogde bloeddruk.
130-139/85-89
Hoognormale bloeddruk.
Lager dan 130 (boven) of 85 (onder)
Normale bloeddruk.
90/60
Lage bloeddruk. Gezondheidsrisico's,
zoals duizeligheid en soms flauwvallen.
Gezonde stijging
(tijdelijk) door lichaamsbeweging,
praten, emoties.
Daling door uitdroging, bloedverlies,
hartaandoening.
Leefstijl
Bij één op de vijf mensen met verhoogde bloed
druk is overgewicht de boosdoener.
Met name in de VS is het DASH-dieet populair.
De formule: bloeddrukverlaging door gezond te
eten. Het voedingspatroon is rijk aan groente en
fruit, vis, noten, volkoren brood, zilvervliesrijst,
magere zuivel en gevogelte. Gecombineerd met
matig zoutverbruik daalt bij patiënten de bloed
druk gemiddeld met 12/6.
Drop en zoethoutthee kunnen de bloeddruk
omhoog jagen. Artsen raden aan niet meer dan
twee tot vijf dropjes per dag te eten en hooguit
een half kopje zoethoutthee te drinken.
Belangrijkste complicaties van chronische hoge bloeddruk
Hersenen
Hersenoedeem
(door hypertensieve
encefalopathie)
-Ernstige hoofdpijn
-Misselijkheid, braken
-Tijdelijke verlamming
Bloed
Stijging suikergehalte
(glucose)
Afwijkingen, waardoor
het gezichtsvermogen
kan worden aangetast
Netvlies van het oog
Nieren
Chronisch nierfalen
Coeliakie of
glutenintolerantie
geeft allerlei vage
klachten. Daardoor
lopen mensen er
soms jaren mee rond.
„Mijn leven is nu zó
veel beter."
door Martine Boelsma
illustratie Helen van Vliet
'Het was één groot proces van
ontsteking. Alles wat ik at, kwam
er grotendeels onverteerd uit'
e had altijd last van
buikpijn en diarree. Ze
was vaak moe, snel ziek
en iedereen vond haar
te mager. Marlies
Wackers (63) uit Sittard vertelt
over lang geleden. Nog geen 30
jaar oud was ze en ze dacht dat
het allemaal kwam omdat ze te
druk was. Toen de klachten na de
geboorte van haar eerste zoon ver
ergerden, leek dat logisch: ze was
nu immers nóg drukker. „Ik stopte
met het werk op school en begon
een rijdende supermarkt met mijn
man. Dat was hard werken. En
dan zo'n kleintje erbij, dat viel
niet mee."
Als het té erg werd met de buik
pijn, stapte ze naar de huisarts.
Maar die wist er ook geen raad
mee. Ze kreeg een tweede kind.
De klachten hielden aan. Darmon-
derzoeken in het ziekenhuis brach
ten evenmin uitkomst.
„Een poging een biopt te nemen,
mislukte. Dat vond ik heel erg,
want het is een heel vervelend on
derzoek."
En toen, in 1984, kwam er opeens
bericht uit het ziekenhuis: bij de
broer van Wackers, die
soortgelijke klachten had en
met uitdrogingsverschijnse
len was opgenomen, was
een erfelijke darmaandoe
ning vastgesteld. De arts wil
de nu ook Marlies nogmaals
onderzoeken. „Ik had daar
helemaal geen zin meer in.
Ik dacht: het zal wel tussen mijn
oren zitten."
Maar ze kreeg meteen na het on
derzoek de uitslag: coeliakie (uit
spraak: seuliakie). Voor 100 pro
cent zeker. Net als haar broer. „De
arts heeft me uitgelegd dat de ei
witten in granen mijn darmvlok-
ken beschadigen en dat die darm-
vlokken juist heel belangrijk zijn
voor de vertering. Bij mij waren ze
al helemaal afgevlakt. Het was één
Koorts geeft afweer
een flinke oppepper
Bloedtest kan Parkinson
mogelijk vroeg opsporen
Vaccinatie geen aanjager
van risicovolle seks
Opmerkelijk
- Kinderen die snel groeien, hebben een
verhoogde kans op hoge bloeddruk.
Volgens botmetingen hebben tieners
met een verhoogde bloeddruk een leef
tijd van gemiddeld 16 jaar, terwijl ze in
werkelijkheid 14,1 jaar zijn.
- Verkeerslawaai heeft een bloeddruk-
verhogend effect. Bij een geluidsniveau
van 60 decibel gaat de bloeddruk om
hoog, althans bij jonge mensen en bij
mensen op middelbare leeftijd. Bij ou
deren (60-80 jaar) speelt dit niet.
1.250.000 minder beroertes zouden
zich wereldwijd voordoen als iedereen
vijf gram zout per dag zou minderen.
42 a 51 van de Nederlanders tussen
35-70 jaar heeft verhoogde bloeddruk.
32% van de sterfte aan beroerte is te
wijten aan verhoogde bloeddruk.
29% van de laag opgeleide Nederlan
ders heeft hoge bloeddruk, tegen 12%
van de mensen met een hoge opleiding.
infographic ANP, CN, CRW
bronnen o.a. Rivm, CBS, British Medical Journal
Neem in het geval van griep niet
te snel medicijnen tegen koorts
in. Bij een verhoogde lichaams
temperatuur (tot ongeveer 40 gra
den) werkt de afweer tegen virus
sen namelijk beter. Het lichaam
maakt dan meer zogeheten
CD8-afweercellen aan, blijkt uit
onderzoek. Deze cellen ruimen
lichaamscellen op die besmet zijn
met (griep)virussen.
http://bit.ly/tjlaxq
De ziekte van Parkinson is in de
toekomst mogelijk al op te sporen
voordat er ernstige fysieke klach
ten ontstaan. De aanwezigheid
van een eiwit (gefosforyleerd alfa-
synucleine) in het bloed lijkt ken
merkend voor de ziekte. Vroeg op
sporen van Parkinson wordt voor
al interessant zodra er behandelin
gen komen die de ziekte tot stil
stand kunnen brengen.
http://bit.ly/tlbsCz
groot ontstekingsproces. Alles wat
ik at, kwam er grotendeels onver
teerd weer uit."
Dat verklaarde de moeheid, buik
pijn, verminderde weerstand en
haar lage lichaamsgewicht. Toch
verzette Wackers zich aanvankelijk
tegen het volgen van een dieet zón
der die gluten, zoals de groep ei
witten in granen wordt genoemd.
„Ik geloofde het gewoon niet. Ik
duwde het weg. Het idee dat ik
voortaan etiketjes zou moeten le
zen, stond me heel erg tegen. En
nooit meer vlaai! Terwijl ik daar
zo gek op ben."
De arts gaf niet op en liet haar een
paar keer terug komen. „Bij één
van die controles liet hij me een
heel nare foto zien van darmtumo
ren. Want dat kun je ook krijgen
als je die ontstekingen maar laat
door blijven gaan. Toen ging bij
mij een knop om."
Ze begon aan het door haar zo ver
foeide glutenvrije dieet. „Tot mijn
verbazing nam de buikpijn heel
snel af Ook de diarree hield op.
Mijn energie nam enorm toe, mijn
gewicht ook. Met dat laatste had ik
best een beetje moeite. Als je altijd
mager bent geweest, is het wen
nen. Van 50 kilo ging ik naar 55 en
naar 60 kilo. Ik moest ineens op
mijn gewicht letten. Dat was nooit
eerder nodig. Natuurlijk zag ik er
wel stukken beter uit dan vroeger.
Bij controle bleek dat mijn dar
men zich hadden hersteld."
Haar werk in het onderwijs heeft:
ze weer opgepakt: ze is nu direc
teur van een basisschool. „Mijn le
ven is totaal veranderd."
Begin jaren tachtig was het nog las
tig aan glutenvrije producten te ko
men. „Zeg maar gerust een ramp.
Brood konden we alleen kopen in
het ziekenhuis. Nu is er veel meer
op de markt. De meeste koks in
restaurants weten wat coeliakie is.
Bij mij in de buurt is zelfs een glu
tenvrije supermarkt. Mijn kast is
vol met lekkers. Ook voor de kerst.
Als er een feest is, neem ik soms
wat mee. Meestal is dat niet nodig.
De vrees (van ouders) dat de vacci
natie tegen baarmoederhalskan
ker hun dochter (extra) zou aan
zetten tot onveilige seks, is onge
grond. Uit een Amerikaans onder
zoek onder 1.200 meiden en jonge
vrouwen blijkt zelfs het tegen
deel. Gevaccineerde vrouwen ga
ven vaker aan altijd een condoom
te gebruiken bij het vrijen dan
niet-gevaccineerde vrouwen.
O http://bit.ly/uXGGQT
Hoge bloeddruk 2004-2007
Percentage van de bevolking
per GGD-regio
8,8 - 9,6
■1 9,6-10,3
10,3-
11,3
-12,8
•13.6
I I "3
- gemiddelde
-11,9 6
'2,9
Ongezonde stijging
(continu) door erfelijkheid, stress,
overgewicht, ongezonde leefstijl,
medische aandoening.
