121 vuuFWerkvandalisme
Oud en nieuw:
'LT--V
Vuurwerkvandalis-
me loopt door de
steeds zwaardere
explosies uit de
hand. Met dank aan
de vele instructie
filmpjes op inter
net. Tegelijkertijd
wordt opsporing
makkelijker dankzij
het web.
donderdag 22 december 2011
oorlogszone I
door Sander Zurhake
Opgeblazen bus
hokjes, branden
de papiercontai
ners, gesneuvel
de ruiten en dof
fe dreunen van
explosies in de verte gaan verge
zeld van een penetrante kruit
lucht. Nee, dit is niet revolutionair
Cairo of opstandig Libië, het is Ne
derland tijdens de vaderlandse
vuurwerkmanie tussen kerst en
oud en nieuw. De onschuldige as
tronauten en de gillende keuken
meiden zijn vervangen door nitra
ten, Cobra's 6 en lawinevuurpijlen
die het Nederlandse straatbeeld
een oorlogsaanblik geven.
Het als leuk knalwerk gepresen
teerde vuurwerk bestaat namelijk
in werkelijkheid uit zware explo
sieven die de kracht hebben van
militaire granaten. Geïnspireerd
door YouTube-filmpjes met specta
culaire explosies bewerken jonge
ren in Nederland dit illegale vuur
werk met benzine of andere che
mische stoffen. De gevolgen laten
zich raden. Waar het tien jaar gele
den nog een hele prestatie was om
met rotjes of strijkers blikjes en
flesjes op te blazen gaan nu com
plete bushokjes, scooters en auto's
de lucht in.
Op YouTube is te zien hoe tieners
zo'n geïmproviseerde bom laten
exploderen op een basketbalveldje,
waarna een groot deel van het
veld onbegaanbaar is omdat het
door de toegevoegde benzine blijft
fikken.
Dat illegaal vuurwerk zonder een
creatieve toevoeging ook vernieti
gend kan zijn blijkt uit een ander
filmpje. Vandalen laten een scoo
ter exploderen door een lawine
vuurpijl onder het zadel te duwen.
Scherven worden tientallen me
ters verderop teruggevonden.
„De schadegevallen worden zwaar-
der en het letsel ernstiger", zegt
Cees Meijer, coördinator van de
Taskforce Vuurwerkbommenma
kers. Daarom verandert de over
heid Nederland noodgedwongen
elk jaar in anticipatie op de viering
van het nieuwe jaar in een ware
vesting. „Wij noemen dit altijd
operatie oud en nieuw", grapt een
woordvoerder van de gemeente
Amsterdam met enig sarcasme.
Brievenbussen moeten of afgeslo-
'De schadegevallen
worden zwaarder en
het letsel ernstiger'
ten worden of compleet verwij
derd. Hetzelfde geldt voor vuilnis
bakken en papiercontainers die
vanwege het vuilnis in combinatie
met het vuurwerk groot brandge
vaar opleveren. Landelijke cijfers
over de kosten zijn er niet. Maar
bij de grotere gemeenten kan het
tonnen kosten. Ondanks de voor
zorgsmaatregelen sneuvelen elk
jaar nog honderden publieke voor
zieningen. Zo werden vorig jaar in
Utrecht 96 prullenbakken, 70 kli-
ko's en 14 verkeerspalen met vuur
werk vernield.
Het kost PostNL elk jaar 200.000
tot 300.000 euro om brievenbus
sen vuurwerkbestendig te maken.
Daar komen nog eens de kosten
bovenop om brievenbussen te ver
vangen, want elk jaar worden nog
steeds een paar honderd brieven
bussen opgeblazen. „Daarbij lijden
zowel andere bedrijven als particu
lieren onder dit soort vandalis
me," zegt Hanne Kluck van Post
NL. „Bedrijven verliezen belangrij
ke, vertrouwelijke post en zeer per
soonlijke brieven die juist rondom
kerst worden verstuurd, bereiken
nooit hun eindbestemming."
Volgens Meijer van de vuur-
werk-Taskforce ligt de doorgesla
gen opblaasdrang in Nederland
voor een groot deel aan sociale me
dia als YouTube waarop handlei
dingen voor bommen gemakkelijk
kunnen worden uitgewisseld.
„Daarnaast stimuleert het ook
haantjesgedrag onder die jongens.
Wie kan de zwaarste explosie ver
oorzaken? Dat is de kern van het
probleem."
De ironie wil echter dat de sociale
media een 'prachtige kans' bieden
om vandalen gemakkelijker op te
sporen, aldus Meijer. „Ze bieden
het bewijs zelf aan." Daarom heb
ben de politie, het Openbaar Mi
nisterie en Stichting Consument
en Veiligheid (SCV) zich dit jaar
voor het eerst verenigd in de Task
force Vuurwerkbommenmakers.
De SCV speurt YouTube af naar
opnames met vuurwerkvandalis-
me, waarna politie en justitie de
mensen achter het account probe
ren te achterhalen. Deze samen
werking lijkt nu al z'n vruchten af
te werpen omdat de vandalen rela
tief snel gevonden worden volgens
Meijer. Al 80 procent van de ach
terhaalde mensen heeft hun in
structie- en pronkfilmpjes offline
gehaald. „Ze worden kennelijk
toch nerveus wanneer een brief
van justitie op hun mat valt."
Jongeren laten graag op internet
zien hoe ze hun illegale vuurwerk-
bom tot ontploffing hebben ge
bracht. De filmpjes moedigen ande
ren aan om nog grotere explosies te
veroorzaken, zegt Cees Meijer, coör
dinator van de Taskforce Vuurwerk
bommenmakers.