Eloquent, stijf
en humoristisch
121 benoeming donner
Eindelijk is officieel wat officieus al weken bekend was:
CDA-icoon Piet Hein Donner is per februari vicepresident van de Raad van State.
Donner is geen gemakkelijke. „Hij heeft weerwerk nodig."
S^gi
- i
zaterdag 17 december 2011
m W
m
hi
door Lianne Sleutjes
Koninklijke Gazelle in Dieren
koestert warme gevoelens voor
Piet Hein Donner. Als onbezol
digd ambassadeur van het dege
lijke herenrijwiel heeft hij de
fietsfabrikant extra omzet opgele
verd, zegt Gazelle-woordvoerder Ronald ter
Braak. Een concreet bedrag kan hij niet noe
men. „Maar pr-matig hebben we zeker iets ge
had aan foto's van een fietsende Donner." Het
bewuste herenrijwiel staat in Gazelles ver-
koop-top tien. Jaarlijks gaan er er tienduizend
de deur uit, waarvan drieduizend in Neder
land.
Als vicepresident van de Raad van State zwiert
Donner straks minder door de media. Niet lan
ger bepaalt de Tweede Kamer zijn agenda zoals
de afgelopen negen jaar toen hij minister van
achtereenvolgens Justitie, Sociale Zaken en Bin
nenlandse Zaken was. De werkdruk kan wel
licht een tandje lager.
Want zijn calvinistische werkhouding kan een
valkuil zijn, denkt Agnes Jongerius. „Hij is ge
wend om tegen ambtenaren te zeggen: 'Geef
mij die usb-stick maar mee, dan doe ik het
thuis wel'. Wetsvoorstellen verbetert hij 's
nachts als een normaal mens op één oor ligt.
Omdat hij denkt dat hij zelf de beste is. Hij zal
enorm moeten wennen aan de rol van beoor
delaar."
De voorzitter van de vakcentrale FNV maakte
Donner veelvuldig mee aan de onderhande
lingstafel als minister van Sociale Zaken. „Hij
praatte eindeloos. En de volgende dag begon
hij weer op vakje nul van het ganzenbord, ter
wijl we hadden afgesproken dat we naar links
of rechts zouden afslaan. Hij geeft zich niet ge
wonnen."
Soms stonden ze met rode koppen tegenover
elkaar. Met wat humor of een 'Piet Hein, hier
trappen we niet in' werd de verhitte sfeer dan
getemperd. Altijd opletten is het devies, herin
nert ex-minister André Rouvoet (Christen-
Unie) zich. „Als alles is afgerond, is Piet Hein
in staat een onderwerp terug te nemen en het
's nachts te herschrijven. Dan moet je goed op
letten want ergens duikt daarin zijn eigen plan
of lijstje op. Als je dat eruit pikte, moest hij la
chen."
Jarenlang was )an Pieter Hendrik Donner
steun en toeverlaat van CDA-prermer Jan Peter
Balkenende. De CDA-zaak was voor hem bo
vengeschikt aan persoonlijk belang. Dat merk
ten de fractieleden die samenwerking met de
PW onverteerbaar vonden. Met de rest van de
partijtop oefende Donner zware druk uit op
hen. Sommigen vertrokken, de rest voegde
zich. Critici in de Tweede Kamer zeggen dat
Donner vanwege deze actie niet de geschiktste
is voor het vicepresidentschap.
Als gelijke, in de ministerraad, was de remedie
Donner recht in het gezicht te kijken en te zeg
gen: 'Piet Hein, dat gaan we niet doen', leerde
Rouvoet in Balkenende IV van een CDA-colle-
ga. „Dan zegt hij: 'oké, oké', en laat het los."
Rouvoet heeft een goede verstandhouding met
Donner. ,Je kunt hem kwalijk nemen dat hij
een taaie onderhandelaar is, maar het is aan je
zelf om te zeggen: tot hier en niet verder."
Voormalig voorzitter van de Raad voor de
Rechtspraak Bert van Delden vindt Donner
'een scherp jurist'. „Hij heeft een brede kijk op
allerlei zaken. Hij voldoet aan alle kwalificaties
die nodig zijn als vicepresident." Graag geeft
hij hem een raad mee. „Niet iedereen heeft in
de gaten wanneer Donner een grap maakt en
wanneer hij serieus is. Hij kan opeens zeggen:
'nou dan maken we daar toch een wet voor'.
Een ambtenaar die hem niet goed genoeg ken
de, zag je denken: help, moet ik dat gaan doen.
'Typerend is dat hij mijn
vrouw herkent en groet,
ook als zij in haar eentje is.'
Dan twinkelden Donners ogen", zegt Van Del
den en hij vervolgt: „Donner heeft weerwerk
nodig. Hij weet dat hij niet alle wijsheid in
pacht heeft. Hij is per slot van rekening ook
maar een Donner." De oud-minister is, volgens
Van Delden, een aardige man. „Typerend is dat
hij mijn vrouw herkent en groet, ook als zij in
haar eentje is."
Donner is telg uit een juristengeslacht. Zijn va
der was rechter bij het Europese hof van justi
tie, opa was minister en president van de Hoge
Raad. Diens galakostuum siert naar het ver
luidt de hal van Donners woning. Mogelijk is
zijn afkomst de voedingsbodem voor zijn door
gevoerde imago, het totaalpakket van degelijk
rijwiel, driedelig pak, korte coupe en vormelijk
taalgebruik.
Al zeker tien jaar komt Donner bij Ap's Kap
pers in de Haagse binnenstad. Zijn coupe is on
veranderd gebleven. Politici wisselen nauwe
lijks van kapsel, is Ap's ervaring. In het halve
uurtje per zes weken dat de werklustige Don
ner er doorbrengt, ontspant hij zich wel. „Hij
heeft humor, al denken veel mensen van niet."
De minister maakt keurig een knipafspraak.
Een vast gegeven is ook het driedelig grijs. Bij
een sportuitje in Apeldoorn stond de vorige ka-
binetsploeg in sporttenue. „En daar kwam Piet
Hein aan. In driedelig pak. Naderhand heeft hij
wel een T-shirt aangedaan, maar óver zijn
stropdas. Je zult hem niet in korte broek zien",
zegt Rouvoet.
Haar gereformeerde opvoeding kwam huidig
PvdA-Kamerlid letta Klijnsma van pas, toen zij
als staatssecretaris met Donner het ministerie
van Sociale Zaken bestierde. „Hij kan je met Bij
belteksten om de oren slaan. Maar ik kon terug-
zwiepen als hij iets poneerde." Klijnsma heeft
'constructief met hem samengewerkt. „Natuur
lijk moet je op je eigen zaak letten. Ha ha, stel
je voor dat hij in stille devotie zou zeggen: 'let
ta, ga je gang'. Zo is hij niet. Maar als je zelf ste
vig en opgewekt blijft, is hij dat ook."
Waar Klijnsma links van het midden staat bij
de PvdA, zit Donner rechts van het CDA-mid-
den. „Hij keek als jurist vooral naar de wetge
ving. Ik zei dan: Het is van belang je in de men
sen te verdiepen." Samen hadden de twee
'functioneel plezier in het vak'. „Piet Hein
heeft heel sterk de drang om Nederland voor
uit te helpen. Wel vanuit zijn eigen normen en
waarden." Zij komt privé nog steeds bij Don
ner over de vloer. „Piet Hein is een plezierige
collega, met gevoel voor humor. Met soms fou
te ideeën. Maar aan het eind van de rit kom je
er met hem wel uit."
Er klonk gisteren zeker ook felle kritiek op de
benoeming van Donner. SP-Kamerlid Ronald
van Raak: „De benoeming is een klap in het ge
zicht van de Raad van State. Donner moet
straks adviseren over de wetten van een rege
ring waarin hij zelf minister was. Donner is
een geslepen politicus, die gewend is om zijn
mening door te drijven. Dat past niet bij de
Raad van State, die onafhankelijk advies moet
geven. Ik ben bang dat met deze partijpolitieke
benoeming de onafhankelijkheid van de Raad
van State wordt aangetast. Ik vraag me af of het
nog veel zin heeft om de raad om advies te vra
gen."
Leden en staatsraden van de Raad van State
zijn gewaarschuwd, zegt Rouvoet. Hij heeft als
Kamerlid heel wat 'colleges' moeten uitzitten
die Donner ten beste gaf Donner is belezen,
heeft kennis op uiteenlopende terreinen (juri
disch, sociale wetgeving, Bijbel) en etaleert die
graag in archaïsche volzinnen, gelardeerd met
toefjes Latijn. „Soms zat daar gewoon bluf bij",
zegt Rouvoet. Donner koketteert met z'n ken
nis en taalvaardigheid die hij volgens Jongerius
absoluut bezit: „Zijn taalgebruik is een manier
om geen antwoord te geven."
O zie onze website:binnenland
Een profielschets van Jan Pieter Hendrik Don
ner en de geschiedenis van de Raad van State
J?.
JX:\
1..-
mn
