O
Pinguïns
De aftrap
van Serious
Request 2011
kijktip
Ijsberen, pinguïns en zeeleeuwen
zijn de nieuwe kijkcijferknallers.
Films als Frozen planet, Human
planet en Great migrations trekken
een miljoenenpubliek. Biedt de
natuur een ontsnapping aan de
crisis? „Tv-kijkers hebben vooral
behoefte aan puurheid."
door Monique Brandt
zondag, 19.50 uur
ok slechte publici
teit is publiciteit,
luidt een oude re-
clamewet. De
waarheid ervan
werd afgelopen
week bewezen, toen een relletje
woedde rond de BBC/Dis-
covery-natuurserie Frozen planet,
hier uitgezonden door de EO. Nie
mand minder dan natuurfilm
icoon Sir David Attenborough
werd beschuldigd van misleiding,
omdat de geboorte van twee ijs-
beertjes niet in een bevallingshol
onder de sneeuw was gefilmd, zo
als Frozen planet suggereert, maar
in Ouwehands Dierenpark in Rhe-
nen. Volgens Attenborough ging
het louter om diervriendelijkheid.
Het plaatsen van een camera in
een echt bevallingshol zou teveel
stress voor de moeder opleveren.
En eerlijk melden dat de beelden
niet in het wild waren gefilmd,
paste niet bij de sfeer van de film,
was Attenboroughs rammelende
argumentatie.
Alle heisa ten spijt scoorde Frozen
planet ook afgelopen week weer to
renhoge kijkcijfers: op een haar na
twee miljoen mensen volgden de
beelden van het leven in een ijs
koude wereld.
Het succes van de BBC-miljoenen-
serie over de natuur staat niet op
zichzelf Voorganger Human planet
(ook BBC), een eveneens prachti
ge reeks over de symbiose tussen
mens en natuur, leverde hoge kijk
cijfers voor de NTR. Net zoals de
BBC-reeks Life, afgelopen zomer
uitgezonden door de EO. In de
doorgaans zo stille zomermaan
den trok Life, op 'prime time' ge
programmeerd, gemiddeld rond
de 1,3 miljoen kijkers.
Great migrations, het oogstrelende
paradepaardje van National Geo
graphic Channel over de eeuwen
oude migratiestromen in de die
renwereld met commentaar van
Alec Baldwin, zorgde dat de kijkcij
fers bij de natuurzender het vorige
seizoen door het dak gingen. „De
best bekeken serie ooit op onze
zender", aldus woordvoerder Mar
cel van der Zee.
De dvd-fabrikanten weten allang
dat steeds meer mensen graag dit
soort grootse natuurseries kopen,
liefst met indrukwekkende beel
den in hd-kwaliteit en op de ach
tergrond steevast een diepe, gedra
gen stem die het verhaal erbij ver
telt. Hoefde je vroeger als distribu
teur niet bij een winkelketen aan
te komen met een film over groot
wild, nu kopen winkels dit soort
series met tienduizenden tegelijk.
Volgens Van der Zee heeft de
voortschrijdende techniek een be
langrijk aandeel in de wederop
standing van de natuurfilm. Tegen
woordig krijgt de kijker waar voor
zijn geld, in tegenstelling tot de
tijd dat de BBC zeldzame sprinkha-
nensoorten en gevaarlijke slangen
in dierentuinen filmde. „De beel
den worden steeds krachtiger, echt
zeer indringend. Alsof je er zelfbij
staat. Je had natuurlijk bepaalde
kijkersgroepen die geïnteresseerd
waren in natuurfilms, maar juist
door die waanzinnige beelden
merk je dat ook jongere kijkers
denken: 'wauw, wat is dit?'"
De lat voor nieuwe natuurseries-
en films ligt tegenwoordig dan ook
enorm hoog. Twintig miljoen euro
voor een serie is niets meer, door
het groot aantal cameracrews, het
gebruik van de meest ingenieuze
technische snufjes en de tijd die
het filmen soms kost. In Human
planet, de voorganger van Frozen
planet, zit bijvoorbeeld een scène
van een visser die over een touw
een enorme waterval oversteekt.
De cameramensen zijn een week
foto GPD
in de weer geweest voordat ze het
juiste shot hadden.
Voor Frozen planet werd gefilmd
onder het ijs, in grotten hoog in
de bergen, in actieve vulkanen. Er
werden hd-camera's gebruikt die
extreme kou kunnen weerstaan.
„Wij hebben onlangs gebruik ge
maakt van een dropcam", vertelt
Terry Garcia, topman van de Natio
nal Geographic Society, de weten
schappelijke moederorganisatie
van het gelijknamige mediabedrijf
„Het is een soort bol zonder ka
bels, volgestouwd met camera's.
Die laten we zakken naar de diep
ste delen van de oceaan, om daar
te kunnen filmen. De technische
ontwikkelingen zijn enorm hard
gegaan. Ze reiken ons de sleutel
aan naar deuren die duizenden ja
ren op slot zaten. We kunnen nu
via een CT-scan zien dat Toetan-
chamon is vermoord. We hebben
robots die op plekken komen die
voor mensen lastig te bereiken
zijn, radar die ons in staat stelt on
der het aardoppervlak te kijken en
zo verborgen archeologische plek
ken te ontdekken. Het schept voor
filmers, maar ook voor onderzoe
kers een zee van mogelijkheden."
Maar hoewel de techniek de ma
kers vrijwel onbegrensde vrijheid
geeft in wat ze willen filmen, het
kenmerk van een succesvolle film
is nog altijd een goed verhaal. Dat
wordt gevormd door de hoofdper
sonen, de dieren. Van der Zee: „Ik
signaleer bij onze kijkers een toe
nemende hang naar puurheid op
televisie. Dat zie je terug in natuur
films. Dichterbij iets wat echt is,
kun je bijna niet komen. Alles zit
erin: drama, leven en dood, seks
en liefde."
De Zweedse natuurfotograaf- en
filmer Matthias Klum, onder ande
re werkzaam voor de New York Ti
mes, Der Spiegel en National Geo
graphic Channel, vindt techniek
zeker niet zaligmakend. „Ik ben
van de stroming: minder is méér.
Het gaat er namelijk vooral om dat
je de kijkers in hun hart weet te ra
ken. De beelden kunnen nog zo
overweldigend zijn, ze moeten er
ook iets bij voélen. Dat is de eerste
stap naar het bewustzijn dat we
voorzichtig moeten omspringen
met deze planeet. Daarin heb ik
echt een missie. Burgers krijgen
een tsunami van informatie over
zich heen. Ze hebben daardoor be
hoefte aan authenticiteit, een per
soonlijk verhaal. Of dit ontsnap
pen is aan tijden van crisis? Juist
niet, denk ik, het is terug naar de
realiteit. De kijkers worden vaak
onderschat, ze hebben best behoef
te aan stevige kost, als het maar
goed wordt opgediend. Dat is de
kunst van verhalen vertellen."
!2 Frozen planet,
dinsdag, Nederland 1, 20.30 uur
donderdag, België 2, 20.40 uur
March of the penguins, natuurdo-
cumentaire over keizerspinguïn,
vrijdag, RTL 5, 22.15 uur.
Reageren?
redactie.media@wegener.nl
