spectrum IO
Bier en spaarzin
Vrouwen in het
Afrikaanse Malawi
bevallen nog steeds
onder moeilijke
omstandigheden.
Hoogzwanger drie uur
achter op een fiets, om
het dichtstbijzijnde
ziekenhuis te bereiken.
Maar klagen doen ze
niet. „Deze vrouwen
maken westerse
moeders te schande."
Zrierdag 10 december 2011
STANDPLAATS
Het boek 'Belgisch labyrint' was
een aardige poging van Geert van
Istendael om het land uit te leg
gen aan buitenstaanders. Maar
meer dan twintig jaar na het verschijnen, be
grijpen Nederlanders hun buurland nog al
tijd niet. Wie wel trouwens?
Juist omdat het land zo ondoorgrondelijk is,
verdrongen buitenlandse cameraploegen
zich maandag rond de protestbaard van ra
diopresentator Koen Fillet Een baard van
325 dagen oud die in plukken op de studio-
vloer valt, zijn veel sprekender dan een
stand-up over de laatste stuiptrekkingen
van een onderhandelingsmarathon van
bijna 540 dagen.
Dat was ook wat een Tsjechische came
raploeg in de radiostudio vertelde, ter
wijl kapper Figaro zijn scheermes liet
zingen over de bolle wangen van Fil
let. De Tsjechen hingen al een tijd in
Brussel rond om de moeizame geboor
te van de Belgische regering te ver
slaan. Ik kreeg compassie met mijn col
lega's: hoe maak je de Tsjechische huis
kamer duidelijk dat hier broze compro
missen aan elkaar geregen werden
over de splitsing van B-H-V (arrondis
sement Brussel-Halle-Vilvoorde), over
bevoegdheden die naar het regionale
niveau overgaan en over een begro
ting die zowel voor de socialistische
achterban van Elio Di Rupo
als voor de Europese bemoei
als te pruimen is? Nee, die
protestbaard was 'gefunde-
nes Fressen', als de witte
rook bij een pausverkiezing.
Maar eigenlijk was er maan
dag alleen nog maar een re
geerakkoord, de verdeling
van de ministerposten
moest nog gebeuren. Pas woensdag legde de
regering de eed af ten overstaan van koning
Albert II.
Denk niet dat de Belgen in een langgerekte
polonaise door de straten kronkelden. Zo
uitbundig zijn ze niet Aan de tapkast weer
klonk wel wat gezapig of giftig commentaar
over het steenkoolnederlands van Di Rupo,
die een en ander wil 'terugdrinken'. Toch
zweefde de laatste dagen ook een zweempje
euforie door de lucht Ik voelde het 's och
tends bij de bakker, al heeft de geur van vers
gebakken croissants sowieso een gunstig ef
fect op mijn welbevinden. De week ervoor
hadden we als gekken Belgische staatsbons,
zoals ze hier staatsobligaties noemen, ge
kocht. Ze staken een middelvinger op naar
de ratingsbureaus die twijfel zaaien over on
ze kredietwaardigheid. Of heeft deze op
stoot van patriottisch beleggingsgedrag al
les te maken met de schamele rente op
spaarboekjes?
Eigenlijk is dat het echte Belgische myste
rie: ze eten en drinken Bourgondisch, maar
tegelijk heeft geen andere Europeaan meer
spaarcenten. Zelfs de zogezegd zuinige Ne
derlander niet. Keuken en spaarzin is zowat
het enige wat hen nog bindt, voor de rest le
ven Walen en Vlamingen met de rug naar
elkaar. Ze kijken naar andere tv-zenders,
luisteren naar andere muziek en lezen ande
re bladen en boeken. Maar hun keuken en
bierrijkdom blijven ze koesteren, over de
taalgrens heen. Voor het behoud ervan
sprong ik al eens op de bres. Ik mag er niet
aan denken dat Orval een importtrappist
wordt! Verder zijn de Belgen een redelijk
pragmatisch volk. Neem de onverschrokken
cameraman Daniel Demoustier, die voor
het Britse ITV in conflictgebieden werkt
Ook hij heeft zijn baard laten groeien uit
protest tegen het uitblijven van een rege
ring. Maar Demoustier heeft hem niet afge
schoren. Mét baard gaan in de islamitische
wereld meer deuren open, zegt hij.
De fourwheeldrive met
aanhanger draait twee
keer per maand het
stoffige plein bij de
dorpsschool op. „At
tentie, attentie, de mo
biele kliniek is gearri
veerd", schalt door de luidspreker.
Een groepje Malawiaanse moeders wacht
geduldig onder een boom. Ze kwamen lo
pen vanuit de dorpen rond de stad Kastin-
gu. Ze praten met elkaar of wippen gerouti
neerd een borst uit de blouse om hun kind
te voeden. Ook Chilsy Banda (28) uit Sin-
demba is klaar voor een bezoek aan de kli
niek van de Family Planning Association
Malawi (FPAM). Ze draagt een versleten
groene blouse, aan de achterkant bijeenge
houden met een paar veiligheidsspelden.
Banda moet, net als de meerderheid van
haar landgenoten, zien rond te komen van
minder dan een dollar per dag. „Mijn man
zit zonder werk en ik ben huisvrouw. Ik
kan mijn gezin nooit iets anders voorzet
ten dan water en maïsbrij."
Banda heeft vier kinderen. De oudste is
10 jaar, de jongste 1. Dat zijn meer dan ge
noeg monden om te voeden. Maar in haar
dorp, waar de leefomstandigheden zich la
ten omschrijven als uiterst primitief, is
geen apotheek of arts bij wie ze even langs
kan voor anticonceptie. Hier bewijst de
mobiele kliniek zijn dienst. Vrouwen kun
nen zich er gratis laten testen op geslachts
ziekten en er is anticonceptie verkrijgbaar.
„De meeste vrouwen kiezen voor injecties,
die een werkingsduur van drie maanden
hebben. En met reden", vertelt medewer
ker Emmanuel Zalina van FPAM. „In Mala
wi maakt de man nog altijd de dienst uit,
zeker op het platteland. Hij kan zijn vrouw
opdragen tien kinderen te baren, zij heeft
maar te gehoorzamen. Een groot gezin de
monstreert immers zijn vruchtbaarheid."
De vrouwen hebben er in toenemende ma
te genoeg van en komen daarom naar een
kliniek van de Family Planning Associa-
door Frouke Tamsma
tion voor een prik, vaak buiten medewe
ten van de echtgenoot om. „Die mannen
vragen zich maar af waarom hun vrouw
niet zwanger wordt", lacht Zalina. „Zij
zegt alleen maar: 'het is de wil van God'."
FPAM, dat mede wordt gefinancierd door
de Nederlandse stichting Rutgers WPF,
helpt deze vrouwen graag een handje. Elke
nieuwe zwangerschap betekent in Malawi
immers een gevecht op leven en dood. Er
zijn de afgelopen jaren weliswaar goede re
sultaten geboekt met het terugdringen van
de moeder- en babysterfte, maar nog altijd
sterft één op de zeven vrouwen tijdens
een van haar bevallingen: dat zijn duizen
den moeders per jaar.
~ih j*nkham YtsfAvm't sS*
iïfem Ym\m. "S'SYA KWaw
wrtm mrvOKSE m**.
