2
Xmwte besten
dinsdag 6 december 2011
Schoenlappertjes, Zeeuws voor zwarte bes. In Zeeland gedijen
zwarte bessenstruiken goed. Elk voorjaar en zomer sieren de
rijen Ribes Nigrum het landschap. Vooral in Zuid-Beveland.
Daar zitten de meeste telers. Maar liefst tachtig tot negentig
procent van alle bessen die in Nederland worden verbouwd,
komt hier vandaan. Het grootste deel van de oogst gaat direct
naar de voedingsmiddelenindustrie. Verder worden van dit
streekeigen fruit de heerlijkste traktaties gemaakt.
Lou Boonman in Nieuw-
dorp heeft net een
kuubskist vol bessen
neergezet om te ont
dooien. „Zo zien zwarte
bessen eruit als ze geplukt
en gepoetst zijn." Tussen de glanzend zwarte
kogeltjes zit hier en daar een groen steeltje.
Verder zijn de bessen mooi schoon, geen
korreltje zand te vinden. De typische zwarte
bessengeur hangt boven de kist. Je moet er
van houden. Zo puur van de stuik heeft de
Ribes Nigrum een bijzondere, wat wrange
smaak. Niet uitnodigend om eens even lekker
ongegeneerd van te snoepen. Pas na koken of
anderszins bereiden komt het unieke aroma
van de bes vrij.
Vandaag nog verdwijnt dit fruit in de pers en
wordt het verwerkt tot sap of wijn. De bessen
zijn geteeld door Lou zelf die een landbouw
bedrijf heeft met in totaal 85 hectare grond.
„Dertig hectare is voor de teelt
van de zwarte bes. Daar
naast staat er wat rode bes,
witte bes. Ook verbouw
ik aardappelen, uien en
granen."
De ongeveer achten
twintig bessentelers
in Zeeland oogsten
gemiddeld zo'n 2000
ton bessen per jaar
op ongeveer 500
hectare grond.
Nieuwe
struiken
gaan als
een
stokje
Monique de Winter
in haar
winkeltje 't Siepje
van ongeveer vijftien centimeter de grond
in. De struiken gaan tien jaar mee. Ze dragen
hun vruchten op hout dat een zomer ervoor is
gegroeid. In juli'zijn de bessen rijp genoeg om
te worden geplukt, maar er zijn ook vroegere
en latere rassen. De bessen worden machinaal
geplukt en verdwijnen dan meteen een koel
wagen in. Daarna gaan ze schoongemaakt naar
het vrieshuis of naar de fabriek die ze verder
verwerkt. Het overgrote deel van de zwarte
bessenteelt is bestemd voor de voedingsmid
delenindustrie. Cassisdrank is het daarvan een
bekend voorbeeld.
Het andere deel van het fruit verkoopt Lou aan
zijn vrouw Tonny die in haar bedrijf wijn en
'sap maakt. Ze verkoopt ook chutneys, jams,
likeuren, dessertsauzen en prachtige bonbons.
Zelfs mosterd met zwarte bes gaat hier over
de toonbank. Met de naderende kersttijd vult
ze heel wat manden met eigen producten en
andere delicatessen uit de streek.
„Het begon zo'n twintig jaar geleden", zegt
Lou. „Als hobby. We begonnen met wijn
maken van zwarte bessen. In 1993 kwamen de
eerste flessen wijn op de markt. Toen is mijn
vrouw met de wijnmakerij en het winkeltje
begonnen. Inmiddels maken we ook witte
bessenwijn en zwarte bes met kersenwijn."
De wijnen zijn van begin tot eind op de
boerderij gemaakt en gebotteld. De portach-
tige wijn die 14,9% alcohol bevat, is lekker als
aperitief vindt het echtpaar. „Hoofdpijn krijg
je er niet van, het is een puur natuur product.
En gezond. In zwarte bes zit drie tot vier keer
zoveel vitamine C als in een sinasappel",
zegt Tonny. „In Japan maken ze er zelfs
pillen van. Die schijnen goed te zijn tegen
een bepaalde oogaandoening."
Dochter Monique zag ook mogelijk-
Tonny Boonman met een mand vol zwarte bessen producten.
heden in de zwarte bessen van haar vader en
maakt in Landwinkel 't Siepje in 's-Heeren-
hoek jams, chutneys en sauzen. Niet alleen
zwarte bessen, maar ook ander zacht fruit
verwerkt ze in haar producten. Verder geeft
ze rondleidingen, proeverijtjes en workshops
voor volwassenen en kinderen: Net als de
wijnmakerij van haar ouders is de landwinkel
opgenomen in de jaarlijkse Zwarte Bessen
Route. De veertig kilometer lange route voert
langs bessenvelden en verschillende fruitboer-
derijen in de Zak van Zuid-Beveland. „Mensen
vanuit heel Nederland doen er aan mee. Altijd
een hele drukte, als het mooi weer is tellen we
wel meer dan duizend mensen op ons bedrijf"
Lou en Tonny stoten elkaar lachend aan als het
gaat over de vraag hoeveel routes ze al hebben
meegemaakt. „We maken net geen twintig
jaar vol. Onze zoon neemt het landbouwbe
drijf over en zijn vrouw gaat de wijnmakerij
