iolandré kuipers
Het wordt hard werken voor André
Ruimtestations
Het aftellen voor de
Nederlandse astro
naut André Kuipers
is begonnen. Over
twee weken wordt
hij de ruimte inge
schoten om een
halfjaar te werken
in het internatio
naal ruimtestation
ISS. „Pas als ik mijn
collega's aan het
werk zie, merk ik
hoe bijzonder mijn
werk is."
dinsdag 6 december 2011
Tussen de sterren
door onze correspondent
Ftoris Akkerman
Ook in Rusland,
dat een rijke
ruimtevaartge
schiedenis kent,
is André Kuipers
een held. Twee
schoolmeisjes stappen op hem af
in het astronautenopleidingscen
trum van Sterrenstad en vragen
Kuipers of hij met de rest van de
klas op de foto wil. Een minuut la
ter staat de 53-jarige Nederlandse
astronaut tussen de trotse kinde
ren. Daarna zegt hun begeleider:
„Wij wensen André Kuipers een
goede reis."
Op 21 december stapt Kuipers in
het ruimtevaartuig Sojoez voor
een tweede reis naar het interna
tionale ruimtevaartstation ISS (In
ternational Space Station). In Ster
renstad, ten oosten van Moskou,
heeft hij zijn laatste trainingen ge
had, voordat hij afreist naar de lan
ceerbasis Bajkonoer in Kazachstan.
In zijn blauwe overall met de Ne
derlandse vlag op de linkermouw
staat hij tussen de Sojoez-raketten,
waarin hij heeft getraind.
Gloedvol speekt de geboren Am
sterdammer over het nut van zijn
missie. „Het is heel mooi om te
zien dat landen die elkaar vroeger
bestookten, zoals Frankrijk, Duits
land, de Verenigde Staten en Ja
pan, daar boven met elkaar samen
werken."
De innovatie tijdens zijn missie is
een ander voordeel. Kuipers voert
in het ISS dertig experimenten uit,
waaronder menselijk, biologisch
en stralings- en zonne-onderzoek.
„Instituten doen in de ruimte
proeven die niet mogelijk zijn op
aarde. Daar kun je hooguit voor
twintig seconden met gewichtloos
heid werken. In het ruimtevaartsta
tion geldt deze beperking niet."
De reis is financieel voordelig, be
nadrukt hij. „Het is duurder om
subsidies te geven aan defensie of
aan boeren. Het geld van mijn mis
sie komt namelijk terug. Bedrijven
hebben zich aangesloten bij de
'je leeft in een koffer.
Ik stap het ene vliegtuig
na het andere in'
ruimtemissie en krijgen daardoor
opdrachten binnen."
Kuipers is een pionier. „De mens
wil altijd verder. Naar de polen, de
bergen en de lucht in om te kijken
wat daar te halen valt. Welke ken
nis kunnen we in de ruimte verga
ren? Mijn missie is een voorberei
ding voor de toekomstige reizen
van de mensen in het zonnestel
sel. Hoe is het om te leven in ruim
tevaartschepen?"
In Bajkonoer neemt hij afscheid
van zijn gezin. Hij ziet zijn vrouw
en kinderen daarna zeven maan
den later terug in het Amerikaan
se Houston. Heel wat anders dan
zeven jaar geleden toen Kuipers elf
dagen in het ISS verbleef Totaal is
hij dit keer acht maanden van
huis. Vier weken ging hij in trai
ning in Sterrenstad. Straks volgt
de ruimtemissie en daarna reist hij
na terugkomst in Kazachstan di
rect door naar Houston voor een
maand revalidatie. „Mijn kinderen
van negentien en twintig jaar vin
den dat ik best lang weg ben. Mijn
twee andere kinderen van drie en
vijf jaar hebben het niet in de ga
ten."
Kuipers maakt een evenwichtige
indruk. Een vereiste voor een as
tronaut. „Ik heb een apart leven. Je
leeft in een koffer. Ik stap het ene -
vliegtuig na het andere in. Van de
buitenkant lijkt het heel spectacu
lair. Maar de dagelijkse routine
blijkt anders. Ik moet examens af
leggen. Dan ben ik 53 jaar en zit ik
achter mijn boeken. Soms heb ik
het daar mee gehad. Pas als ik
mijn collega's aan het werk zie,
merk ik hoe bijzonder mijn werk
is. Het ziet er spectaculair uit als
zij in een ruimtepak in een zwem
bad ondersteboven hangen."
Kuipers denkt dat dit zijn laatste
ruimtereis wordt. Hij komt niet
weer aan de beurt. „Natuurlijk, als
je gezond blijft, maak je een kans.
Dan kun je ook op oudere leeftijd
een reis maken. Kijk maar naar de
Amerikaanse astronaut John
Glenn. Maar de ESA (de Europese
Ruimtevaartorganisatie) mag één
keer per jaar iemand de ruimte in
sturen. Er zijn net zes nieuwe as
tronauten aangesteld. Verder heb
ik generatiegenoten die wellicht
nog een keer de ruimte ingaan.
Daarbij wil ik mijn jonge kinderen
zien opgroeien. Óp de grond blijf
ik voor de ruimtevaart werken.
Maar als iemand vraagt of ik naar
de maan wil, zeg ik geen nee."
1986 1
Saljoet 1 (Sovjet-Unie)
Gelanceerd op 19 april 1971
Eerste van een serie ruimtestations
die in een baan om de aarde werd
gebracht.
Saljoet 1 bleef 175 dagen in de ruimte
maar was slechts kort bewoond door
een driekoppige bemanning.
Skylab (VS)
Eerste Amerikaans ruimtesta
tion in een baan om de aarde.
Bevatte werkruimtes en woon
gedeelte, op twee niveau's.
Drie afzonderlijke teams van
astronauten verbleven er in 1973
en 1974 in totaal 171 dagen.
Mir (Rusland)
Eerste permanent bewoonde
ruimtestation.
Bestond uit verschillende met
elkaar verbonden modules, waarvan
de eerste op 19 februari 1986 en de
laatste in 1996 werd gelanceerd.
Eerste koppeling met Amerikaanse
spaceshuttle in 1995.
Internationaal Ruimtestation ISS
Samenwerkingsverband van 16 landen.
Permanent bewoond sinds 2 november 2000.
Draait 16 keer per dag rond de aarde met een snelheid
van ruim 400 km per uur en weegt meer dan 363.000 kg.
Heeft een bemanning van 6 personen.
Afmetingen 109 meter bij 51 meter.
Leefruimte is gelijk aan een Boeing 747.
door Serve Vaessen
Zes maanden lang vrij
zweven door het interna
tionale ruimtestation
ISS is een geweldige erva
ring, maar ook ongezond.
Het menselijk lichaam wordt in de
ruimte nauwelijks belast, waar
door onder meer botontkalking, af
braak van spierweefsel en verslap
ping van de hartspier optreedt. Le
ven aan boord van het ISS vereist
daarom extra aanpassingen. Zo
werken André Kuipers en zijn col
lega's zich minimaal twee uur per
dag op een loopband in het zweet.
Elastische riemen waarmee de as
tronauten zich op de loopband
vastsnoeren, voorkomen dat zij bij
iedere stap wegzweven. Gewichts
loosheid brengt nog meer onge
makken met zich mee. Het gevoel
voor 'boven' en 'beneden' raakt to
taal in de war, waardoor ongeveer
de helft van alle astronauten last
heeft van ruimteziekte. Gelukkig
duurt de desoriëntatie, misselijk
heid en het overgeven meestal niet
langer dan een dag.
Douchen is er in het ISS niet bij,
de waterdruppels zouden in alle
richtingen wegdrijven. Daarom be
helpt de bemanning zich met
vochtige doekjes, shampoo die je
niet hoeft uit te spoelen en eetbare
tandpasta. Naar de wc gaan in de
ruimte is een aparte belevenis. De
astronauten snoeren zich zodanig
op de toiletpot vast dat het afval
nergens kan ontsnappen en tij
dens de stoelgang voeren twee af
zuigsystemen urine en fecaliën af
Eten in gewichtsloosheid vergt
eveneens oefening.
Het meeste voedsel is gevries
droogd en wordt bereid door het
in een plastic zak te vermengen
met warm water. In overleg met
een diëtist kunnen de astronauten
hun eigen menu samenstellen. Zo
mag Kuipers zich tijdens zijn ver
blijf in het ISS tegoed doen aan in
totaal vijf kilo oud-Amsterdamse
kaas.
Voor alles moet er gewerkt wor
den aan boord van het ISS. Naast
reguliere onderhoudswerkzaamhe
den zal Kuipers zich bezig houden
met een hele reeks wetenschappe
lijke proeven op het gebied van
menselijke fysiologie, biologie en
materiaalkunde. Ook educatie
vormt een belangrijk onderdeel
van PromISSe, zoals de missie van
Kuipers is gedoopt.
Vanwege het drukke werkschema
wordt de bemanning al om zes
uur in de ochtend gewerkt. Na een
wasbeurt en routine-inspectie van
het station is het ontbijt, gevolgd
door werkoverleg met de vluchtlei-
ding op de grond. De werkdag be
gint officieel om 8.10 uur en
duurt, met onderbreking van een
uur lunchpauze, tot half acht 's
avonds. Onverwachte problemen,
bijvoorbeeld een experiment dat
niet naar behoren functioneert, lig
gen altijd op de loer. Doorwerken
in de avonduren en op zondag, de
enige vrije dag in de week, is dan
ook geen uitzondering.
De maximaal zes permanente be
woners van het ruimtestation be
schikken over slaapkwartieren
waarin zij ook wat persoonlijke
spullen kunnen opbergen. De
nacht wordt doorgebracht in spe
ciale aan de muur bevestigde slaap
zakken.
Ter ontspanning mag de beman
ning eigen muziek, boeken en
dvd's meenemen. Maar het liefst
kijken de meeste astronauten uit
het raam naar de aarde. Sinds vo
rig jaar kan dat vanuit de Cupo-
la-module, een observatiekoepel
die het meest fantastische uitzicht
biedt.
