io crisis
Wi
4gt
H
De begrotingsunie
De begroting 2012
De ECB
Het noodfonds
Het IMF
Opnieuw staat er een topconferentie op de rol die cruciaal is voor het
voortbestaan van de euro. Maar dit keer is het volgens de kenners écht
erop of eronder. Er is een politiek totaalpakket nodig. Maar zijn leiders
daartoe bereid? De topconferentie van 8 en 9 december in Brussel kan
de euro maken of breken. Welke dossiers liggen er op tafel?
vrijdag 2 december 2011
reageren?
nieuwsredactie@wegener.nl
mmmemmmmtamm
De
door Maurice Wilbrink beeld CRW
Onder leiding van Duitsland wordt gespro
ken over verregaande coördinatie van het
nationale begrotingsbeleid van de zeven
tien eurolanden. Dat betekent niets minder dan
het inleveren van macht: er zal een euro-autoriteit
komen die landen kan aanspreken op hun begro
tingsplannen. Deze kan tijdig ingrijpen als een be
groting de verkeerde kant op gaat. Wie volhardt in
onverantwoord fiscaal gedrag, wordt gestraft. Euro
pese subsidies kunnen worden ingehouden, een
land kan het stemrecht (tijdelijk) worden ontno
men in de raad van EU-ministers. De bedoeling is
dat de economieën van eurolanden gaandeweg
meer op elkaar gaan lijken, en er een minder grote
afstand komt tussen (noordelijke) overschotlan-
den, en (zuidelijke) tekortlanden. Er komen harde
afspraken over niveaus van staatsschuld, maar coör
dinatie van beleid betekent uiteindelijk ook dat er
(minimum)normen komen voor bepaalde belastin
gen, voor arbeidsproductiviteit (pensioenleeftijd),
en aanwijzingen om te hervormen. Keiharde afspra
ken over een verantwoord begrotingsbeleid zijn
een keiharde voorwaarde, maar eerst moeten er
ook andere maatregelen worden genomen.
Eurocommissaris Ollie Rehn:
'De komende dagen zijn
cruciaal voor het vinden
van een antwoord op de
Europese crisis.'
93556,25
1
2
3
4
5
6
7
8
9
0
Italië en Griekenland moeten in de komende
week hun begrotingsmaatregelen voor komend
jaar vaststellen.
De Grieken staan onder curatele van de Europese
Commissie, het Internationaal Monetair Fonds en
de Europese Centrale Bank. Ze hebben al enorm
bezuinigd, maar zien hun economie in 2012 voor
het vijfde achtereenvolgende jaar krimpen. De nieu
we regering-Papademos zal dus vooral moeten her
vormen: zo zullen de privileges van talloze beroeps
groepen opgeheven moeten worden. De Italianen
krijgen een eerste indruk van de ingrepen die het
nieuwe zakenkabinet onder leiding van de eco
noom Monti wil doen. Ook dat wordt een menge
ling van bezuinigingen en hervormingen. Het zal
de obligatiemarkten niet kalmeren, want beleggers
ontvluchten Europa momenteel. Ze willen dat de
eurozone alle middelen inzet.
EUROPESE
CENTRALE
BANK
ereldwijd roepen beleggers om een on
beperkte inzet van de middelen van de
Europese Centrale Bank. Deze kan de
geldpers aanzetten en optreden als 'lener in laatste
instantie': ze hoeft slechts duidelijk te maken dat
ze desnoods alle staatsobligaties van probleemlan-
den in de eurozone opkoopt, en de beleggers ke
ren terug op de obligatiemarkt.
Dat zal de rente laten dalen, waardoor bijvoor
beeld Italië tegen veel gunstiger tarieven kan lenen
- volgend jaar moet de Italiaanse staat voor 200
miljard euro euro herfinancieren op de kapitaal
markt. Maar de ECB laat zich niet onder druk
zetten, ze is onafhankelijk. Ze heeft het afgelopen
jaar al voor meer dan 200 miljard aan staatsobliga
ties gekocht om landen als Italië en Spanje te steu
nen, maar wil het deze landen niet te makkelijk
maken. Als probleemlanden weten dat de ECB
hen onbeperkt financiert, hervormen ze niet
meer. Daarom moet er eerst een degelijke begro
tingsunie komen, moet ook het Internationaal Mo
netair Fonds een grotere rol krijgen, en moeten de
eurolanden hun eigen noodfonds vergroten en in
werking stellen.
Maandenlang is gesteggeld over het verster
ken van het Europees noodfonds. Er is
voor 250 miljard euro aan garanties afge
geven door de eurolanden, waarmee het fonds
geld kan lenen op de kapitaalmarkt.
Daarmee kunnen financieel ongezonde landen en
banken worden ondersteund - veel te weinig om
een land als Italië te redden. De rijke eurolanden
vrezen dat hun hoge kredietwaardigheid daalt als
ze voor veel grotere bedragen garanties moeten ge
ven.
Dus heeft men geleurd bij landen als China, Rus
land en Noorwegen, maar die staan niet te trappe
len hun overschotten nu in een noodfonds te ste
ken waar de eurolanden zelf niet meer geld in wil
len stoppen.
Inmiddels denken de euroministers van Financiën
dat het fonds met wat kunstgrepen twee keer
meer slagkracht kan krijgen, maar of dat bij nog
slechtere omstandigheden op de financiële mark
ten nog realistisch is, is twijfelachtig. Daarom kijkt
men naar nog een optie.
m
et blusapparaat van de wereld is het Inter
nationaal Monetair Fonds. Een gevreesd in-
stituut ook - want het neemt landen in de
tang die nergens heen kunnen voor krediet. Met
het IMF valt niet te marchanderen, en het krijgt
zijn leningen altijd terugbetaald. Die garantie zoe
ken de rijke eurolanden: als ze geld beschikbaar stel
len, dan via het neutrale IMF. Ook de ECB zou een
kredietlijn kunnen openen, die via het IMF loopt.
Dan is de ECB niet de bank voor landen met ont
spoorde begrotingen, en houdt ze de politiek beter
buiten de deur. De regeringsleiders van de eurolan
den zeggen ermee: we kunnen het niet meer al
leen af
