„spectrum
Zaterdag 26 november 2011
misschien
vestigen kiezers hun hoop overwegend
op rechtse regeringen. Je zou het een va
riant op het Stockholm-syndroom kun
nen noemen, waarbij slachtoffers zich
identificeren met daders.
De denkers van de linkse partijen erken
nen ruiterlijk dat het nog weinig zegt dat
ze het inhoudelijk goed met elkaar kun
nen vinden. Om echt iets te betekenen,
moet die samenwerking zich in politieke
invloed vertalen. In verregaande samen
werking en misschien wel partijfusies.
Daarvoor moeten partijen boven zichzelf
uitstijgen en die kans wordt niet groot ge
acht. Pels: „Er is in de partijen nog een
grote fixatie op identiteit en macht. De
top sluit zich vaak af van de denktanks."
Daar ligt de crux, denkt ook Monika Sie
van de Wiardi Beekman Stichting. „Van
onderop komt de samenwerking er wel.
Maar het zijn de politici die er veel moei
te mee hebben. Toen Femke Halsema op
riep tot linkse samenwerking, verweet ze
Job Cohen dat hij niet wil kiezen tussen
SP en Groen Links/D66. Maar je zou ook
kunnen zeggen dat Groenlinks moet kie
zen tussen PvdA en D66. Zo wordt het
natuurlijk nooit wat."
De angst kiezers in het midden te verlie
zen, weerhield de PvdA er lang van naar
links op te schuiven. Voor D66 is dat re
den nu al af te haken. Onder oprichter
Hans van Mierlo golden de Democraten
nog als een (gematigd) linkse partij. Maar
onder Alexander Pechtold ligt dat anders:
nu PvdA en CDA ver zijn teruggevallen,
denkt hij het politieke midden te kunnen
veroveren. „Ze willen helaas niet met het
linkse blok worden geassocieerd", stelt
Dick Pels. „Ze kiezen voor de Alleingang.
Dat komt door hun rechtse economische
programma."
Ook het CDA is nog lang niet zo ver om
een ruk naar links te maken. „Ik weet
niet zo goed wat ik met compassie
moet", sneerde Tweede Kamerlid Ger
Koopmans onlangs over het denkwerk
van Jacobine Geel. Daarmee vertolkte hij
de harde liberale koers van de partijtop.
Maar volgens Geel is niet gezegd dat die
koers het gaat winnen. „Dat gaat een ge
vecht worden. Als de top zo doorgaat, is
het niet gek dat de leden en kiezers zich
niet meer herkennen."
Wat niet is, kan nog komen.
Nederland en Europa mo
gen nog in de ban van
rechts zijn, als links nu de
krachten bundelt, is het misschien op tijd
klaar op het moment dat de slinger weer
de andere kant op gaat. „Je moet nu kie
zen, anders wordt er voor je gekozen",
zegt
Arjan Vliegenthart (SP). „Het is zaak dat
de politiek daar werk van maakt."
„Zolang we het niet over een nieuwe par
tij hebben, kan het slagen", zegt Monika
Sie. „De partijen kunnen veel van elkaar
leren. PvdA en SP van het groene van
GroenLinks, en GroenLinks zou iets meer
inlevingsvermogen met de verliezers van
de globalisering kunnen krijgen. Van de SP
kunnen de andere partijen leren over nabij
heid en onderzoek doen in de samenle
ving. De SP kan van de PvdA leren over in
ternationalisme."
Dick Pels van GroenLinks denkt dat nau
we linkse samenwerking een kwestie van
lange adem is. „Je kunt je voorstellen dat
er al wel op basis van stembusakkoorden
wordt samengewerkt. Of met deelakkoor
den, zoals in Denemarken. In de nabije toe
komst moet het lukken met links een tien
puntenprogramma te maken."
Hij gelooft niet in één grote linkse partij,
wel in twee linkse blokken. „Voorlopig zie
ik het meest in samenwerking in de so
ciaal-vrijzinnige hoek: GroenLinks, D66 en
het vrijzinnige PvdA-deel. Daarnaast zou
een sociaal-communautair blok kunnen
van de SP en de rest van de PvdA. Krijg je
die twee blokken, dan heb je al iets gewon
nen. Het moeizame is dat je tegen de PvdA
zegt: ga maar splitsen."
Jacobine Geel ziet wel wat in samenwer
king tussen CDA en PvdA. „De allergie
voor de PvdA die er in de partij is, zou wel
wat rustiger mogen worden." Samenwer
king, zo zegt Geel, gaat veel te veel over
partijen. „Partijen zijn alleen maar vehi
kels. Stap daar nou eens overheen. Het
gaat uiteindelijk om de maatschappelijke
ontwikkelingen, maar daar zit dat hele par-
tijgereutel tussen."
reageren?
spectrum@wegener.nl
