wonen in een monument
25 wonen
Duurzaam!
Tips voor duurzaam wonen
Pas sinds 1940 gebruiken we in on
ze woningen moderne, slecht her
nieuwbare materialen als cement.
Zonder het zelf te weten, bouw
den werklieden vroeger al volgens
principes die we nu duurzaam
noemen. Zoals goed isolerende,
massieve muren, raamluiken en
het maximaal gebruikmaken van
daglicht.
Historische gebouwen zijn in som
mige gevallen zelfs energiezuiniger
dan nieuwbouw. Vroeger werd
niet aan energiebesparing en het
milieu gedacht, maar wel aan ma
nieren om het thuis zo aangenaam
mogelijk te krijgen. Wie anno nu
toch extra maatregelen wil nemen
om de monumentale woning
duurzamer te maken, moet dat vol
gens de Rijksdienst, zoals gezegd,
op een andere manier doen dan
we gewend zijn bij moderne wo
ningen. In enkele gevallen is mo
derne isolatie niet eens mogelijk.
'Het gaat in eerste instantie om ge
dragsverandering', aldus het boek.
„Dat het aantrekken van een war
me trui in plaats van het opschroe
ven van de verwarming een oplos
sing is, kan iedereen bedenken. Ei
genlijk zou iedereen dat moeten
doen", zegt Hermans. Dat geldt
voor veel tips in het boek, zoals de
Kies voor een houtgestookte cv-ketel of houtkachel, die leveren een
C02-neutrale emissie op.
Neem dikke gordijnen of een modern rolgordijn met een warmtereflecteren-
de folie en sluit ze 's avonds. Dit verkleint het warmteverlies door enkel glas
van een oud venster met 15 tot 40 procent. Raamluiken gesloten houden,
gaat zelfs 64 procent warmteverlies tegen.
Maak kieren dicht; via naden gaat nog meer warmte verloren dan door glas.
Ga verantwoord om met tochtstrips; er moeten ook nog ventilatiemogelijk-
heden overblijven.
Zet de verwarming 1 graadje lager. Dat bespaart al gauw 7 procent op de
energiekosten.
Stook selectief en verwarm alleen veelgebruikte ruimtes.
Zorg dat eventuele aanpassingen weer ongedaan te maken zijn.
aanrader om te douchen in plaats
van een bad te nemen. Interessan
ter is het als het gaat om specifieke
problemen waartegen een eige
naar van een monument aan
loopt. Bijvoorbeeld enkele ramen,
de specialiteit van Hermans. De
conclusie uit het boek is dat het in
veel gevallen zonde is het oor
spronkelijke glas te vervangen. „Er
is tegenwoordig wel vacuümglas,
maar dat is niet overal toepasbaar.
Vooral niet bij glas-in-lood", legt
Hermans uit. Oplossing: doe de
gordijnen dicht en kit kieren af.
Bovendien, zo concludeert de
Rijksdienst: 'eigenaren van tochti
ge, slecht geïsoleerde woningen
springen automatisch zuinig om
met energie, omdat ze de kosten
in de hand willen houden. Isoleert
men wel, dan wordt daarna op
eens veel meer gestookt, omdat
het eenvoudiger wordt om meer
vertrekken te verwarmen'. Dit
wordt het rebound-effect ge
noemd. Raadpleeg eerst in elk ge
val een deskundige, zodat histori
sche materialen en constructies
niet verloren gaan door het aan
brengen van isolatiemateriaal.
Het vervangen van lampen door
spaar- of ledlampen kan ook een
probleem zijn in een monument.
Oude lampen hebben ouderwetse
fittingen en veel kroonluchters
zijn kwetsbaar, waardoor ze geen
zware lampen kunnen dragen.
Gelukkig is het boek niet zuiver
theoretisch; er wordt ook aan
dacht besteed aan de praktijk. In
een pilotproject werden monu
mentale woningen verduurzaamd
met onder andere dakisolatie en
een warmtewininstallatie. In alle
gevallen was de terugverdientijd
van de investeringen onevenredig
lang. Ondanks dat de taxatiewaar
de van de woningen wel iets hoger
was dan vóór de verduurzaming,
verdient de eigenaar de kosten
voor de aanpassingen van zijn mo
nument niet terug.
Toch geeft verduurzamen volgens
de schrijvers van het boek hoe dan
ook winst: 'Een monument is een
waardevolle erfenis; dat verdient
een duurzame toekomst. Er be
staat altijd een spanningsveld tus
sen comfort, energiebesparing en
monumentale waarden'. „Als je
een monumentale woning koopt,
dan weet je vooraf dat je energiere
kening hoger kan uitvallen", weet
Hermans. Of alle investeringen die
de Rijksdienst oppert de moeite
en kosten waard zijn, moet een ei
genaar van een monument zelf af
wegen (in het boek staat een reken
module). Maar het kan nooit
kwaad om tijdens dat lezen voor
de zekerheid alvast die dikke trui
aan te trekken.
Het boek Duurzaam erfgoed - onder
eindredactie van Huub van de Ven -
is sinds kort verkrijgbaar in de boek
handel. Het boek wordt uitgegeven
door Terra Lannoo, in samenwerking
met de Rijksdienst voor het Cultureel
Erfgoed. Prijs: 39,95 euro.
Meer info: www.cultureelerfgoed.nl
rw Reageren?
wonen@wegener.nl
Nina Anastasi-Venhuis woont met haar man Tasos en hun kinderen Emilio,
Julia en Sofia in een villa in het kustdorpje Ayia Thekla op Cyprus, foto's NA
mijn ouders hebben gezegd dat ik
na een jaar terug was. Maar nee.
Op een dag ontmoette ik Tasos. In
de pub. Hij is Engels-Cypriotisch.
We werden verliefd, trouwden en
openden samen een delicatessen-
winkel in noord-Londen. Toen Ta
sos zei dat hij graag naar Cyprus
wilde, het land van waaruit in de
jaren zestig veel burgers naar Enge
land vertrokken - als gastarbeider,
net als de Turken naar Nederland
- hebben we besloten er werk van
te maken. Drie jaar na de opening
van de zaak hebben we de winkel
verkocht. En zijn we vertrokken."
WIE Nina Anastasi-Venhuis (46), Ta
sos Anastasi (47), Emilio (12), Sofia
en Julia (6) BEROEP eigen art gifts
shop (www.artandgiftscyprus.com),
tekenleraren (www.anastasisart.com)
EERDER zij: Groningen, Londen; hij:
Londen, Dherynia (Cyprus) NU Ayia
Thekla, Cyprus (sinds 1997)
Van miljoenenstad Londen naar Ayia
Thekla, een dorpje aan zee.
„De overgang was destijds, in 1997,
extreem groot. Het is in de winter,
buiten het toeristenseizoen, érg
rustig. Nu is er een behoorlijke
weg aangelegd en straatverlich
ting, maar toen we het huis koch
ten, was het een donker zandpad,
met aan het eind ons huis. Sinds
we kinderen hebben, vind ik die
rust een zegen. De tweeling Julia
en Sofia en hun broer Emilio kun
nen ongestoord buiten spelen. En
het strand is dichtbij, op 180 me
ter. Kunnen ze lekker zwemmen.
Zelfben ik niet zo'n strandfan."
Wat voor type huis hebben jullie?
„Vrijstaand. In een wijk met vier
honderd vakantiewoningen. Veel
eigenaren hebben ook een huis in
Nicosia. Ze zijn hier uitsluitend in
de zomermaanden. Anderen zijn
Engelse emigranten. Hun aantal
slinkt wel, want veel pensionado's
gaan terug. Het leven op Cyprus
wordt te duur. Inkomsten staan
onder druk, de crisis slaat om zich
heen. Dat zie je aan de toeristen.
Het worden er steeds minder."
Is er ook veel leegstand
„Het neemt toe, ja. En dat terwijl
de meeste Cyprioten heel honk
vast zijn. Ze kopen een huis of la
ten er een bouwen op een stukje
'familieland' en blijven daar heel
hun leven. Voor Nederlanders zul
len de huidige huizenprijzen mee
vallen: 200.000 euro voor een villa
met twee slaapkamers aan de kust,
180.000 euro voor zo'n huis in een
dorp, 300.000 euro voor zo'n ob
ject met minder grond in Nicosia.
Voor Cyprioten is dat een vermo
gen. Ook voor ons; wij hebben in
1997 'maar' 75.000 euro betaald."
Mis je Nederland?
„Leve skype! Maar ik mis mijn fa
milie natuurlijk wel. En de Neder
landse gezelligheid. Cyprioten zijn
vriendelijk en gastvrij, nodigen je
graag uit om te eten, maar het is
toch anders dan de gezelligheid
die Nederlanders zo typeert. Ge
lukkig wonen hier meer Neder
landse emigranten. Er is zelfs een
Nederlandse school. Daar wordt
verteld over Nederlandse feesten,
zoals Sinterklaas. De tweeling kijkt
reikhalzend uit naar zijn komst!"
w Reageren en aanmelden?
redactie.wonen@wegener.nl
wonen@wegener.nl
024-3650509
2011
In monumenten wordt soms creatief omgegaan met isoleren, bijvoorbeeld met zaagsel.
Ook in een monumentale woning behoort duurzaam wonen tot de mogelijkheden.
