Duurzaam
N:
Ook op Cyprus wordt
Sinterklaas verwacht
wonerï24 U
Kliplelie
r?
Masker-stoel
wonen@wegener.nl
024-3650509
Zaterdag 19 november 2011
Een spaarlamp in een kroonluchter? Dat kan soms lastig zijn.
foto's PR
Hoe leef je duurzaam in een monument?
De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed geeft
praktische tips voor het besparen op de
energierekening én het milieu. Het nieuwe boek
Duurzaam erfgoed helpt daarbij,
door Suzanne Dijkstra
Bewoners van een monu
ment gaan ook met hun
tijd mee. Ze hebben aan
dacht voor het milieu en
gaan liever niet zitten
kleumen bij tochtige kozijnen. Bo
vendien kost het onderhouden
van een rijksmonument al genoeg,
dus is het prettig te bezuinigen op
de energierekening.
Op het eerste gezicht lijken de be
grippen milieuvriendelijk en mo
numentaal op gespannen voet
met elkaar te staan, maar in de
praktijk gaan ze verrassend genoeg
hand in hand. Toch is het verduur
zamen van een monument een
specifieke klus, waarbij de bewo
ner wel wat hulp kan gebruiken.
„Er komen al jaren veel bewoners
van monumenten bij ons met vra
gen over energiezuinig en duur
zaam wonen. Wij voorzien hen
van praktische tips. Voor vergun
ningen moeten ze tegenwoordig
bij hun eigen gemeente zijn", ver
telt Taco Hermans van de Rijks
dienst voor het Cultureel Erfgoed.
„Traditionele gebouwen zitten an
ders in elkaar dan nieuwbouwwo
ningen. Daarom moet op een an
dere manier energie- of milieu
winst worden geboekt", weten ze
bij de Rijksdienst. Op zich is het
bewonen van een historische wo
ning al heel duurzaam. Door de
lange levensduur van het gebouw
wordt de milieulast van de ge
bruikte materialen gespreid over
vele eeuwen. Bovendien werden
de bouwmaterialen vroeger met
weinig energie gewonnen en kost
te het transport weinig brandstof.
Veel materialen kwamen immers
uit de omgeving. En ze zijn steeds
opnieuw te gebruiken. Denk aan
hout, kalk voor mortels, klei, riet,
stro en haren. Bijvoorbeeld een
massieve deur van naaldhout van
voor t900 kan honderden jaren
meegaan. Dat is een groot contrast
met de kunststof kozijnen van nu,
die na zo'n twintig jaar vervangen
moeten worden door iets nieuws.
ooit heb ik over
de N er ine geschre
ven. Ik denk dat
mijn zwijgen te maken
3 heeft met het feit dat ik
een hekel heb aan roze.
Niet aan het tere roze van
een nonnetje - een schelp-
■SKH je dat je op het strand
vindt - of het roze van pas
geboren biggen, maar wél
aan het keiharde roze van Nerine bowdenii. foto RvdK
suikergoed en muisjes op
O een beschuitje. Als ik dat zie, krijg ik spontaan kiespijn.
2 Waarom ik het dan wel over de Nerine heb? Omdat ik een
misverstand uit de wereld wil helpen: het misverstand dat
je de Nerine moet planten aan de voet van een zuidmuur.
o Laat ik eerst vertellen wat een Nerine is. Nerine bowdenii is
een bolgewas uit Zuid-Afrika. Ook bij ons winterhard, ze-
ker als je de bollen 's winters met blad afdekt. Als de plant
niet te nat staat, worden temperaturen van -15 graden door
staan. Dat komt doordat de Nerine in zijn thuisland hoog in
de Drakensbergen groeit en ook daar kan het stevig vriezen.
In het Nederlands wordt de Nerine ook wel kliplelie ge
noemd, een naam die geen betrekking heeft op de
Drakensbergen, maar op de klippen van het eiland
Guernsey. In het Engels wordt de plant 'Guernsey
lily' genoemd. De Nerines die op het Kanaaleiland
Guernsey zijn verwilderd, zouden afkomstig zijn
uit de lading van een schip dat daar in de zeventien
de eeuw op de klippen liep. Op Guernsey groeit
overigens niet Nerine bowdenii, maar een andere 1
soort: de roodbloeiende Nerine sarniensis.
Nerines hebben grote bollen die erg lijken op een
ouderwetse Chianti-fles uit de tijd dat Chianti-fles-
sen nog met raffia werden omvlochten en als kaar
senhouder werden gebruikt in Italiaanse restau
rants. Bij het planten van de bollen hoort de hals
van de fles boven de grond uit te steken.
Nerines plant je in het najaar. In niet al te goede
grond, want hoe armer de grond, hoe beter de Neri
ne bloeit. Meng op kleigrond of op veen wat kalk-
houdend puin door de grond. In de late winter begint het
blad te groeien en op het moment waarop dat in het najaar
begint af te sterven, verschijnen de suikerspinroze bloemen.
Ik heb altijd gedacht dat de Nerine aan de voet van een war
me muur moet staan. Maar toen ik onlangs een lid van de
'Nerine Society' sprak, begreep ik dat Nerines van vocht
houden tijdens hun groeiseizoen. En vocht is aan de voet
van een zuidmuur niet te vinden. Bovendien kan het tegen
een zuidmuur zó warm worden, dat Nerines er helemaal
niet bloeien. Te veel hitte doet de bloemknop verdrogen.
Vandaar dat ik nu over mijn aversie heenstap, want deze
cruciale informatie wil ik niemand onthouden. Plant Neri
nes overal in de min, behalve aan de voet van een muur, ten
zij dat een natte noordmuur is want de Nerine heeft geen
zon nodig om toch te bloeien. Combineer Nerines met tuin-
cyclamen die tegelijkertijd bloeien. Voor een kleurencombi
natie waarbij het glazuur spontaan van je tanden springt.
Nemo is de naam van deze beto
verende design fauteuil met de
vorm van een gezicht. Het mar
kante ontwerp is van Fabio No-
vembre voor Driade. Of de stoel
in een eikenhouten interieur tot
zijn recht komt, is twijfelachtig.
Maar wie over een (enigszins)
moderne inrichting beschikt,
kan van Nemo een blikvanger
maken. Trouwens, hij hoeft niet
per se binnen te staan; het mate
riaal waarvan de fauteuil is ge
maakt, polyethyleen, is ook ge
schikt voor buiten. Helemaal
nieuw is Nemo niet. Novembre
ontwierp de stoel in 2010, maar
de laatste versie kan, dankzij een
draaivoet 360 graden, draaien. Be
halve in wit en antraciet is Ne
mo verkrijgbaar in tal van (hoog-
glans)kleuren. Prijzen variëren
van 1.077 euro tot ruim 3.200 eu
ro, afhankelijk van de gekozen
uitvoering. Zie ook Puurde-
sign.nu en Directdesign.nl
Emigreren is een ingrijpende
keuze. Familie, werk, cultuur:
de emigrant laat veel achter,
maar verwacht in zijn nieuwe
land ook veel terug te krijgen.
Bijvoorbeeld het huis van zijn
dromen.
door Jan van Mullem
Wil/en Cyprioten dezer dagen nog wel
Crieks spreken?
Nina Anastasi-Venhuis: „Vanwege
de financiële crisis? Het geld dat
naar Griekenland gaat, de buiten
landse kritiek daarop? Daar heeft
Cyprus niets mee te maken. Onze
economie staat los van Grieken
land. Er wordt Grieks gesproken
in het deel van Cyprus waar wij
wonen, daar houdt de band op."
Jullie hebben bemoeienis met Turken.
„Niet persoonlijk. Het noordelijke,
Turkse deel van Cyprus was tot
een jaar of zes geleden niet toegan
kelijk voor de Grieks-Cyprioten. Je
kwam de grens niet over. Nu wel,
al is het nog steeds bezet gebied.
Je hebt een paspoort nodig en je
moet, als je met de auto gaat, een
verzekering afsluiten. Dat werkt
niet uitnodigend. Behalve ongast
vrij is het Turkse deel ook armer,
minder ontwikkeld. Je gaat er niet
heen voor een leuk uitstapje. Voor
mijn schoonvader ligt het anders.
Hij komt oorpronkelijk van Noord-
Cyprus. Toen de grens openging
en hij zijn oude, vervallen huis te
rugzag, zal dat voor hem net zo
hebben gevoeld als voor de Duit
sers toen de Muur verdween."
Je woonde tien jaar in Londen.
„Klopt. Toen ik 20 was, ben ik
naar Londen vertrokken om daar
als au pair te gaan werken. Ik zal
