401 sport
Tsjeljabinsk, een echte schaatsstad
Groothuis laat Davis in het stof bijten
Voor het eerst is het internationale schaatscircus Amerika is, is Liydia
neergestreken in Tsjeljabinsk, een stad in het oosten skoblikova voor Rusland'
van de Oeral. De sport leeft daar enorm. Schaatsster Svetlana Kaykan
zaterdag 19 november 2011
WERELDBEKER SCHAATSEN c u
Wat Eric Heiden voor
door Johan Stobbe
De serene rust op de
natuurijsbaan van
het Ynga-stadion
wordt alleen ver
stoord door een klei
ne vrachtwagen die de baan
sneeuwvrij maakt. Het baantje, op
5 kilometer van de grote overdekte
hal, wordt omzoomd door naald
bomen. Ook op het middenterrein
staan een paar woudreuzen. „Een
prachtig baantje, daar moet je
even heen", zegt Ivan Skobrev een
uur eerder.
Tussen het naaldhout won Sko
brev op zijn achttiende zijn eerste
Russische allroundtitel. „Én sinds
dien heb ik hem niet meer verlo
ren", zegt de nu tien jaar oudere
Rus. Het idyllische plekje tussen
de bomen brengt bij hem goede
herinneringen boven. Zelfs al is hij
geen liefhebber van wedstrijden in
de open lucht. „Trainen prima,
maar wedstrijden zijn er oneerlijk.
Ie weet nooit hoe het weer een
uur later is."
Skobrev twijfelt zelf over deelna
me 'aan het EK in Boedapest. „Vijf
tien graden en ijs zo zacht als
sneeuw. Bullshit."
De laatste jaren komt de regerend
Europees en wereldkampioen ge
middeld één keer per jaar in Tsjel
jabinsk. In zijn juniorentijd veel va
ker. Verschillende nationale titels
veroverde hij in de stad aan de
rand van Siberië. Naast de Yn-
ga-baan was er ook de Spar-
tak-baan, die tegenwoordig een
overkapping heeft en door het le
ven gaat als de Uralskaya Molnia.
Dat staat voor 'Bliksem uit de Oe
ral', de bijnaam van het Russische
schaatsicoon Lidiya Skoblikova. De
zesvoudig olympisch kampioene
uit de jaren zestig is een kind van
de Oeral.
Sveüana Kaykan krijgt een twinke
ling in haar ogen. Zij is geboren in
Tsjeljabinsk. „Ik noem haar oma",
zegt ze liefkozend over Skoblikova.
„Ze is de beschermvrouw van het
schaatsen in Tsjeljabinsk. Wat Eric
Heiden voor Amerika is, is Skobli
kova voor Rusland."
De 72-jarige koningin van het
schaatsen blijkt nog een kwieke da
me. Een Russische spraakwaterval.
In het naar haar vernoemde
schaatsmuseum in de naar haar
vernoemde schaatshal vertelt ze
over de naar haar vernoemde
schaatsprijzen voor jeugd en de
studentenbeurzen die haar naam
dragen. Skoblikova, die in 1964
met alle vier gouden schaatsme-
dailles terugkeerde van de Spelen
in Innsbruck, is met recht een
grootheid. De jonge tolk wordt er
zenuwachtig van.
Nog altijd is Skoblikova betrokken
bij het schaatsen. „Ik heb er per
soonlijk voor gezorgd dat de
World Cup hier naartoe is geko
men", zegt ze. Ook bemoeide ze
zich met de bouw van het ijssta
dion in Tsjeljabinsk, dat in 2005
werd geopend. „Ik ben met een ar
chitect in Thialf geweest om idee
ën op te doen voor de constructie.
En ik heb gezegd op welke plek
het moest komen te staan." Ze
zegt het op een manier die nauwe
lijks tegenspraak duldt. Dan loopt
ze naar een volgende vitrine. Ze
vertelt over haar leven als schaat
ser, hoe ze lol maakte met Kees
Verkerk en Ard Schenk. Ze toont
haar eerste schaatsen, medailles,
bekers en vooral foto's. Ook van
de huidige generatie schaatsers uit
de Oeral. Alleen maakt ze zich een
beetje zorgen. „Toen we geen ijs
baan hadden, haalden we zes gou
den medailles. Nu hebben we een
baan, maar geen medailles."
Bij de Olympische Spelen van
2014 in eigen land hoopt Skobli
kova weer op Russisch goud voor
de Oeral. Een van de vrouwen die
dat moet doen, is Kaykan. Zij leeft
tegenwoordig met haar Nederland
se man in Inzeil, maar heeft in
Liydia Skoblikova won tijdens de Winterspelen van Innsbruck vier keer
goud. Ze komt uit de omgeving van Tsjeljabinsk. foto ANP
Tsjeljabinsk nog altijd een apparte- 500 meter van de Spelen in 2002.
ment. Gekregen van het stadsbe- In de stad weten mensen wie ze
stuur na haar tiende plaats op de is. Niet dat ze net als Skoblikova
wordt herkend aan haar gezicht,
maar als ze voor de politie moet
stoppen en haar paspoort laat
zien, mag ze meteen door. De
naam Kaykan opent deuren in
Tsjeljabinsk. De sprintster, die in
december beviel van een dochter
tje en twee weken later de training
weer oppakte, is blij dat de rest
van de schaatswereld nu ook eens
kennismaakt met haar stad.
Voor haar is het niet vreemd dat
de schaatsers zijn neergestreken
aan de oostkant van het Oeral-ge-
bergte. „Schaatsen is hier populair
onder de jeugd." Nu is het norma
le ijs even vervangen door snel we
reldbekerijs en is de baan dicht
voor recreanten. „Maar normaal is
het hartstikke druk op de publieks-
uren. Ze schaatsen tot laat op de
avond", zegt Kaykan in vloeiend
Nederlands.
Skoblikova houdt het bij Russisch.
„We hebben hier om vijf uur en
zeven uur 's avonds vrij schaatsen.
Dan komen er wel 500 mensen.
Soms staan ze buiten in de rij te
wachten." Ook de zesvoudig olym
pisch kampioen is blij met de
World Cup in Tsjeljabinsk. Ze is
nog nauw betrokken bij de plaatse
lijke schaatsschool. „Ik heb de
schaatsers uit de steden rondom
Tsjeljabinsk allemaal uitgenodigd
om naar de training van de Neder
landers te kijken. Let op elke
bocht, op elke beweging en leer er
van."
Dat de sport populair is onder de
jeugd, blijkt als Sven Kramer na
zijn eerste training van het ijs
komt. Ineens komen uit alle hoe
ken van het stadion kinderen te
voorschijn. Ze drommen samen
rond Kramer. Voor een foto of een
handtekening. Ivan Skobrev knikt.
De mensen hier houden van
schaatsen. De tickets (zo'n twee
duizend per dag) voor de World
Cup zijn uitverkocht. „Ik had zelfs
moeite om aan kaartjes voor mijn
vrienden te komen."
door Johan Stobbe
TSJELJABINSK - De Nederlandse
ploeg keek raar op toen Tsjel
jabinsk ineens op de schaatskalen-
der verscheen. De plek ligt Oranje
wel, zo bleek gisteravond. Vier af
standen, één keer goud en drie
keer zilver. De schaatsers be
gonnen de laatste jaren wel eens
slechter aan het internationale sei
zoen.
Bruce Springsteens 'Born in the
USA' schalde tijdens de huldiging
van de 1500 meter door de speak
ers in itet Uralskaya Molnia-ijssta-
dion in Tsjeljabinsk. Geboren in
Empe was beter op zijn plaats ge
west. Stefan Groothuis won voor
het eerst in zijn loopbaan de
schaatsmijl tijdens de World Cup,
nadat hij wel al vijf keer de beste
was over 1000 meter. In een recht
streeks duel was hij Shani Davis,
de koning van de 1500 meter, de
baas. Eindelijk.
Maar van het doorbreken van een
mentale barrière wilde Groothuis
niets weten. „Ik weet al jaren dat
ik deze afstand kan winnen. Dat
had ook wel eerder gekund, maar
ik ben blij dat het nu gelukt is."
Groothuis baalde wel eens als de
suggestie weer werd gewekt dat
hij de 1500 meter niet aan zou
kunnen.
De schaatser werd in augustus va
der van zoontje Luuk. Misschien
dat dat hét recept was voor de
prestatie in Tsjeljabinsk? Groot
huis dacht het niet. „Maar mis
schien had ik voorgaande jaren
ook 's nachts wakker moeten
zijn", zei hij lachend. „Nee, ik heb
gewoon weer stappen gemaakt,
maar er moet nog meer gebeuren.
Er zijn rijders die harder kunnen.
Van de 1000 weet ik dat ik die kan
winnen als ik goed ben." Op de
1500 meter heeft hij die overtui
ging nog niet.
Met een persoonlijk record op de
500 meter (35,12) maakte Groot
huis er een onvergetelijke eerste
schaatsdag in Rusland van. „En
een baanrecord (1.45,70) op de
1500 meter. Dat blijft wel even
staan."
Net als de meeste rijders in de Ne
derlandse ploeg fronste Groothuis
zijn wenkbrauwen toen de
schaatskalender bekend werd.
Ook hij had nog nooit van Tsjelja
binsk gehoord, laat staan dat hij
wist dat er een ijsbaan lag. „Blijkt
aan de grens van Siberië te liggen.
Gaaf zeg, om hier naartoe te
gaan." Een aangename verrassing
was de kennismaking met de ijs
hal. Met lage luchtdruk van 974
millibar was het op 220 meter
hoogte goed toeven. „En de tem
peratuur in de hal was lekker",
vond Groothuis. „In Thialf is het
stervenskoud als het buiten vijf
graden boven nul is. Hier is het
min tien en toch lekker warm in
de hal."
Met vier medailles op vier afstan
den was er natuurlijk alle reden
tot tevredenheid bij de Nederlan
ders. De laatste jaren begon men
steevast een stuk minder succes
vol aan het internationale seizoen.
Jan Smeekens sprak na zijn zilver
op de 500 meter (35,01) van prima
faciliteiten. „Als je snelle tijden
wilt rijden, ben je hier op de goe
de plaats." Ook Ireen Wüst was
aangenaam verrast. „Goed ijs en
veel publiek."
Waar bij wedstrijden in Moskou
nauwelijks iemand komt opdagen,
zaten de tribunes in Tsjeljabinsk
vol. Alle tweeduizend kaartjes wa
ren verkocht. „Alleen schreeuwen
ze niet zo hard als er geen Russen
in de baan zijn", constateerde
Wüst, nadat ze vlak achter Marti
na Sablikova tweede werd op de
drie kilometer (4.06,54 om
4.07,16). En Thijsje Oenema was
na zilver op de 500 meter al even
lovend over de 'mooie baan'.
„Veel mensen, dat had ik niet ver
wacht."
Met zo'n baantje in Heerenveen
zou Stefan Groothuis al dik tevre
den zijn. Dan kan hij in een nog
comfortabelere omgeving trainen.
Want Groothuis heeft dan wel
zijn eerste internationale prijs te
pakken, op de WK's sprint en af
standen moet hij straks echt bewij
zen de beste te zijn. Pas met zijn
eerste wereldtitel is het schaatsjaar
geslaagd. „Ik weet dat ik dit een
heel seizoen kan volhouden", con
cludeerde hij. „Nu moet alles
straks eens samen vallen."
