spectrum 8
Zaterdag 19 november 2011
Precies vijftig jaar geleden werd het verband
gelegd tussen het slikken van softenon door
zwangere vrouwen en de geboorte van
kinderen met ernstige afwijkingen aan de
ledematen. De kinderen van toen willen
eindelijk erkenning.
door Maaike Boersma
Terwijl ze met de hooivork tussen haar
kin en schouder geklemd behendig een
pluk stro bij een van haar pony's in de
box gooit, zegt ze: „Paarden houden is ei
genlijk geen hobby, maar een levensstijl."
Een levensstijl die de 50-jarige Lucia Feijen veel kost.
Fysiek is het eigenlijk te zwaar voor haar om de po
ny's te voeren en daarna de mest weg te scheppen.
Maar ook financieel is het zwaar, want Feijen moet
voor de meeste zorg en het trainen van de paarden
anderen inschakelen. Feijen werd vijftig jaar geleden
geboren zonder armen. Haar handen zitten vast aan
haar schouders en haar benen zijn te kort en zwak
om op te kunnen lopen.
Feijen vertegenwoordigt met nog vijftien anderen de
slachtoffers van het softenondrama in Nederland.
Softenon, de Nederlandse merknaam voor thalidomi
de, kwam in 1957 op de markt en werd onder meer
gebruikt als slaapmiddel en medicijn tegen ochtend
misselijkheid bij zwangere vrouwen. Een paar jaren
later bleek er verband tussen het gebruik van sof
tenon en de sterke toename van het aantal kinderen
dat werd geboren zonder, of met ernstig misvormin
gen aan ledematen en organen, blindheid, doofheid
en zenuwbeschadigingen.
Softenon stopt de aangroei van bloedvaten. Slechts
één pil tussen de 35e en 49e dag van de zwanger
schap veroorzaakte al ernstige afwijkingen bij het on
geboren kind. Het was de Duitse arts Lenz die dat
verband legde en op 18 november 1961 werd het mid
del van de markt gehaald. Maar het leed was al ge
schied en wereldwijd werden 10.000 softenon-ba-
by's geboren. Eenzelfde aantal kinderen overleed tij
dens de zwangerschap of vlak na de bevalling. Om
dat het medicijn in Nederland alleen op recept ver
krijgbaar was, bleef de schade 'beperkt'. Uiteindelijk
werden'in Nederland 25 softenonkinderen geboren,
van wie er nog vijftien leven.
„Het is het zwaarste medicijndrama uit de geschiede
nis", zegt directeur Kees van Grootheest van het Ne
derlands Bijwerkingen centrum Lareb. „Na de oorlog
was er een groot vertrouwen in geneesmiddelen. An
tibiotica hadden hun diensten bewezen tegen tbc en
men was niet erg kritisch ten aanzien van nieuwe
medicijnen. Pas na het softenondrama kreeg Neder
land een Medicijnwet en een instelling (College Be-
