spectrum 4
Zwammen op de Roosentuyll
Kijk eens door de
ogen van
Zaterdag 19 november 2011
Viltig judasoor
Tholen is in verspreidingsatlassen van planten
en dieren vaak een witte vlek, waarvan relatief
weinig bekend is. Daarom was het een buiten
kansje toen ik een uitnodiging kreeg om op het
erf van de boerderij de Roosentuyll wat naar padden
stoelen te snuffelen. Langs de weg ligt een omgevallen
wilg, en die had mijn aandacht gevestigd op de Roosen
tuyll. Op de monumentale omgevallen wilg zaten al
meteen vier soorten. De echte tonderzwam, de glim-
merinktzwam, gewone zwavelkop en elfenbankje. Wat
een geluk dat de boom niet na het omvallen meteen
verwijderd is.
De naam van de boerderij gaat terug op de naam van de
oprichter, een telg uit het adellijke geslacht van Tuyll
van Serooskerken. Die was ambachtsheer van Stavenïs-
se en had de boerderij de naam Serooskerke meegege
ven. Omdat die naam verwijst naar een toponiem van
een ander eiland was die eigenlijk niet zo gelukkig ge
kozen. Daarom is de huidige naam een mooie vondst,
die toch nog steeds verwijst naar de stichter.
Rond de boerderij stond tot voor kort een grote hoe
veelheid dode bomen. Zelfs zodanig dat de verzeke
ringsmaatschappij zich achter de oren krabde of het ge
heel wel verantwoord verzekerd kon worden. Daarom
werden de dode bomen geveld. Maar ook die werden
niet afgevoerd of als brandhout gebruikt Ze werden als
takkenrillen gebruikt en de stammen werden zo neerge
legd dat ze de contouren van het erf accentueren. Een
fantastisch geheel, dat niet voor niks de aanmoedigings
prijs voor het mooiste Zeeuwse boerenerf in de wacht
sleepte.
Zodra we het erf oplopen valt een prachtige toef felgele
paddenstoelen vol bruine schubben in het oog. Ze zit
ten in een oeroude wilg die er verder nog tamelijk vi
taal uitziet Toch geeft zo'n groep schubbige bundel-
zwammen aan dat de dagen van de boom geteld zijn-
Even verder zien we de eerste liggende stam. Een popu
lier veronderstelt de bewoonster van de boerderij,
maar dat lijkt niet waarschijnlijk. De stam zit helemaal
vol met honderden exemplaren van het viltig judasoor
en daarom denken we eerder dat het om een iep gaat
Ook een toef van het feloranje fluweelpootje wijst in
die richting.
Als we op dezelfde stam een prachtige roze padden
stoel ontdekken is alle twijfel verdwenen. Deze zalm-
zwam komt uitsluitend voor op iepen en daarmee is de
gevelde reus met zekerheid op naam gebracht. De zalm-
zwam was altijd een erg zeldzame soort. Dat was twin
tig jaar geleden zo en dat is naar alle waarschijnlijkheid
over twintig jaar nog zo. Maar de duizenden iepen die
her en der in de provincie doodgegaan zijn door de iep
ziekte, spelen de zalmzwam enorm in de kaart. Er zijn
van de laatste jaren tientallen groeiplaatsen bekend.
Er komen meer iepenstammen en nooit eerder zagen
we zo'n enorme hoeveelheid viltig judasoren bij elkaar.
Het valt trouwens ook van een paar andere soorten op
dat ze zo talrijk zijn. Zo ook het plooirokinktzwamme-
tje dat met honderden bij elkaar op de bleek - het gras
veld achter het woonhuis - staat Meestal vind je plooi
rokjes alleen of hooguit met enkele bij elkaar. Hier
groeien zelfs verschillende soorten door elkaar heen; zo
wel het gewoon plooirokje als de mini-uitgave ervan,
het kleinsporig plooirokje zijn talrijk aanwezig.
De wei levert opnieuw verrassingen op. Tussen het
gras groeit de opaalvaalhoed. Dat is een zogenaamde
mycorrhizavormer, die onmisbaar is voor de gezond
heid van de bomen die in een aangrenzende houtwal
staan. Ook nu weer gaat het om honderden exemplaren
met ertussen hier en daar de ivoorwitte hoed van de
witte satijnvezelkop. Al met al levert het erf ruim twin
tig soorten paddenstoelen op en dat is voor half novem
ber een prachtige score.
De rups van de Koninginnepage. foto Quiniver Tuinder
Kinderen kunnen er spelen in het
groen en aan de slag in groenten-
tuintjes, waar ze kunnen zien hoe
hun voedsel groeit. Modder aan je
broek hoort erbij op Speelhof Hoogerzael.
Wat een verrassing was het toen we hier op
een venkelplant een bijzondere rups ontdek
ten. „Kijk eens wat een mooie kleuren", zei
mijn zoon. Hij rende naar huis om zijn came
ra te pakken en legde het diertje direct met
veel geduld vast Ymke zag even verderop
een tweede exemplaar. Toen was het zaak
om de boeken erop na te slaan en te onder
zoeken of het vermoeden juist was. Zo kre
gen deze wonderschone verschijningen een
naam: de rupsen van de Koninginnepage. Da
gelijks gingen we met enkele kinderen kij
ken of ze er nog zaten. Het idee van een toe
schouwer om de rups iri een potje te stop
pen, hebben we genegeerd. Als je de ontwik
keling van een rups wilt volgen, is een min
der zeldzaam koolwitje een beter proefko
nijn. In de eigen omgeving zouden de Konin-
ginnepagerupsen de meeste kans hebben om
te overleven. Na een dag was er helaas nog
maar een over. Een week later was ook de an
dere verdwenen. Dus gingen we op zoek
naar de pop, die volgens het boek meestal te
vinden is op een houtig takje in de buurt van
de voedselplant. We vonden de pop niet en
gingen overal op de grond liggen om rond te
kijken. Op dit Speelhof in Middelburg groeit
steeds meer groen. Als je probeert te kijken
met de ogen van een rups, dan ontdek je dat
er toch maar weinig houtige schuilplaatsen
of waardplanten zijn. We realiseren ons dat
het vaak ontbreekt aan goede verstopplek-
ken voor rupsen, larven en kleine insekten.
Goed is het om bij inrichting van een terrein
op biodiversiteit te letten. We zullen de vrij
willigers die hier werken, vragen om uit te
kijken naar de coconnen met onze rupsen.
Een veelbelovend beheer maakt dat we al uit
kijken naar het moment, dat deze en vele an
dere vlinders straks hier zichtbaar rondflad
deren.
