doelwit
voor
spectrum 2
Zaterdag 19 november 2011
De Somalische piraterij betaalt zich uit.
Goed drie jaar geleden begonnen met
lokale vissersbootjes voor de eigen kust.
Inmiddels deinzen de kapers er niet
voor terug een tanker te kapen om dat
schip te gebruiken als uitvalsbasis voor een aanval ver
uit de eigen kust. Ver weg ook van de door marinesche
pen permanent beveiligde handelscorridor.
De hele Indische Oceaan is één groot risicogebied ge
worden", wijst woordvoerder Filip Olde Bijvank van
Vroon Shipping in Breskens op de groeiende ernst van
het probleem.
Olde Bijvank is tevens hoofd juridische zaken bij de
Zeeuwse rederij en één van de vier vaste leden van de
antipiraterij werkgroep. De wapens waarmee de pira
ten de koopvaardij aanvallen, worden steeds geavan
ceerder. Machinegeweren, granaatwerpers, antitank-
raketten; betaald met losgeld voor gegijzelde beman
ningsleden, constateert hij droogjes. De enige manier
om die ongebreidelde wildgroei het hoofd te bieden, is
de inzet van bewapende particuliere beveiligers op de
handelsschepen, vindt Vroon. Andere landen doen dat
al en steeds vaker, maar de Nederlandse wet verbiedt
het meevoeren van wapens door niet-militairen op
schepen waar de nationale driekleur wappert.
De verantwoordelijke ministers Hans Hillen (Defen
sie), Ivo Opstelten (Veiligheid en Justitie) en Uri Ro
senthal (Buitenlandse Zaken) zijn niet van plan te wij
ken voor de druk van de reders. Het geweldsmonopo
lie ligt bij de Nederlandse staat, houden ze staande.
Overtreding van dat verbod kan hoge straffen tot ge
volg hebben, waarschuwt Opstelten. Ook de Tweede
Kamer is beducht voor het ontstaan van 'privéoorlog-
jes' op zee en geeft de voorkeur aan uitbreiding van
het aantal meevarende mariniers voor bescherming
van de koopvaardij, zogeheten Vessel Protection De
tachments (VDP). Volgend jaar worden vijftig van de
ze teams ingezet voor bescherming van 'kwetsbare
transporten'. Indien nodig kunnen dat er meer wor
den, heeft Hillen toegezegd.
De reders zijn blij met die steun, benadrukt Olde Bij
vank, „maar het blijft onvoldoende." Jaarlijks gaan er
zeker tweehonderd Nederlandse transporten door de
ook de macht gaan overnemen." Olde Bijvank vindt
het overheidsbeleid hypocriet. Landgenoten die in een
Arabisch of Afrikaans land werken, wonen vaak in spe
ciale nederzettingen. Die buitenlandse wijken zijn
door muren en hekken afgeschermd van de omgeving
en worden bewaakt door bewapende beveiligers. Het
verschil is, beseft de zegsman van de Zeeuwse rederij,
dat die wijken (in tegenstelling tot de Nederlandse
schepen in vreemde wateren) geen eigen grondgebied
vormen. Daar gelden dus de wetten van dat land en
die staan bewapende bewakers toe.
De Vroon-vloot omvat 150 schepen. Daarvan
varen er 125 onder buitenlandse vlag. Op die
schepen wordt wél met privébewakers ge
werkt. „Geen Russen of dat soort cowboys, maar ge
woon keurige bedrijven die ex-militairen uit Neder
land, Engeland, Australië en Nieuw-Zeeland in dienst
hebben." Zestig procent van de West-Europese rede
rijen werkt zo, aldus Olde Bijvank. „Die tweespalt
maakt de Nederlandse koopvaardij uiterst kwetsbaar.
„Voordat piraten tot een aanval overgaan, némen ze
altijd eerst even met een skiff een kijkje bij een schip.
Is dat een Engelsman, dan laten ze die gaan, omdat ze
weten dat daar bewaking op zit. Dan pakken ze de vol
gende die er aan komt. Oh, een Fransman... Niet veilig
en interessant, want Sarkozy betaalt geen losgeld voor
gegijzelden. Een Deen: bewaakt, dus niet doen! En dan
komen wij met de Nederlandse vlag in top en Rotter
dam in grote letters als thuishaven. Bingo! Ie maakt on
ze schepen zo tot een boterzacht doelwit voor die gas
ten."
Tot dusver heeft Vroon de dans aardig weten te ont
springen. Een paar weken geleden was de Brahman Ex
press, een veeschip dat vaart onder Filippijnse Vlag, ge
tuige van een aanval op een schip in de Rode Zee.
Door tussenkomst van de lokale autoriteiten kon een
kaping worden voorkomen. Het meest benauwde mo
ment beleefde de bemanning van de Nederlandse tan
ker Iver Exact november vorig jaar in de Arabische
Zee. „Op bijna drieduizend kilometer uit de Somali
sche kust werd ons schip aangevallen. Vanaf een Pana
mese tanker, met de gekaapte bemanning nog aan
Indische Oceaan. „En de huidige praktijk laat zien dat
alle schepen kwetsbaar zijn. Ik zie niet gebeuren dat
overal mariniers op worden neergezet." Het invliegen
van Nederlandse militairen om in het buitenland op
schepen te worden ingezet ligt buitengewoon gevoe
lig, aldus de zegsman van Vroon, en is bovendien flink
duurder dan de inzet van particuliere beveiligers. „Pri
vébewakers kunnen in landen als Oman, Zuid-Afrika
of Sri Lanka ieder moment op een volledig legale ma
nier met een wapenvergunning bij ons aan boord ko
men. Maar voor Nederlandse militairen moet tevoren
diplomatieke toestemming worden verkregen. Boven
dien mogen die mariniers zich alleen maar verplaatsen
onder escorte van het lokale gezag. Zodat ze daar zeker
weten dat die bewapende Nederlanders niet toevallig
door Marcel Modde
Vorig jaar onderschepte het Neder
landse marineschip Hr. Ms. Tromp
drie bootjes met negen vermoede
lijke piraten voor de Somalische
kust. De mannen hadden onder
meer een raketwerper aan boord,
foto GPD/Audiovisueie Dienst Marine
Boterzacht
Scheermesjesdraad rond de tanker Iver Exel van de
Zeeuwse rederij Vroon Shipping
In de strijd tegen piraterij zetten
de meeste zeevarende naties
bewapende particuliere
beveiligers op hun schepen.
Behalve Nederland. De regering
wil het recht op geweld niet uit
handen geven en kiest voor de
inzet van mobiele mariniers.
Volstrekt onvoldoende, zegt de
Zeeuwse rederij Vroon.
Nederland dreigt de strijd tegen
de piraterij te verliezen
