Geen mediashow voor Breivik
buitenland 17
Ik realiseer me hoe klem en zielm hu is
'Ik realiseer me hoe klein en zielig hij
De Noorse massamoordenaar Breivik verscheen gisteren
voor de rechter. De aanslagen waren volgens hem 'wreed
maar noodzakelijk', om Europa te redden van de islam.
dinsdag 15 november 2011
RECHTSZAAK
Veel slachtoffers van het
bloedbad op het Noorse
eiland Utoya en in Oslo
stonden gisteren voor het
eerst oog in oog met
Anders Breivik.
door onze correspondent
Tom Buurman
Het was doodstil in de
rechtszaal in Oslo toen
Anders Behring Breivik
werd binnengeleid. Het
was voor het eerst dat slachtoffers
en betrokkenen de dader van het
bloedbad op 22 juli, waarbij 77 do
den vielen, te zien kregen in een
openbare rechtszitting.
De 32-jarige Breivik was gekleed in
het zwart en droeg een lichtblau
we stropdas. Hij was niet geboeid,
maar droeg wel een enkelband.
De zitting handelde formeel over
de vraag of het voorarrest van Brei
vik kon worden verlengd. De aan
klager eiste een verlenging van het
voorarrest met twaalf weken waar
in hij tevens beperkte toegang
heeft tot de media en beperkt post
en bezoek mag ontvangen. Vrijdag
besloot het Hof van cassatie dat de
zitting openbaar zou worden. Tot
nog toe werd Breivik alle contact
met de buitenwereld onthouden.
De zitting was in een kleine zaal
in de Noorse hoofdstad met plaats
voor 120 belangstellenden. De hon
derden journalisten, slachtoffers
en geïnteresseerden konden de zit
ting via een videoverbinding in an
dere zalen volgen.
Rechter Torkjel Nesheim wilde
van Breivik weten of hij zichzelf
schuldig achtte. Breivik zei dat hij
zich graag eerst wilde voorstellen,
iets wat volgens hem normaal is
als twee mensen elkaar voor het
eerst ontmoeten. Breivik stelde
zich vervolgens voor als 'een mili
tair bevelhebber in de Noorse ver
zetsbeweging'. Breivik keerde zich
vervolgens tegen rechter Nesheim.
Hij zei de rechtbank niet te erken
foto Jon Eeg/ANP
zaak hebben gemaakt. De recht
bank bepaalde eerder dat journalis
ten niet mochten schrijven over
wat Breivik zei, uit angst dat de zit
ting een platform werd voor zijn
rechts-extremistisch gedachtegoed.
Dit verbod werd later opgeheven.
Het verbod op het publiceren van
foto's of video's bleef van kracht.
De zitting duurde alles bij elkaar
drie kwartier.
zie onze website:buitenland
Overlevenden volgen gezamen
lijk de openbare rechtzitting
nen. „U heeft een mandaat van de
voorstanders van het multicultura
lisme. Dit is een haatideologie die
de deconstructie van de Noorse sa
menleving ondersteunt", zei Brei
vik.
Nesheim riep Breivik tijdens de zit
ten een aantal malen tot de orde.
De rechter maande hem zich te be
perken tot het toelichten van zijn
motieven en geen ideologische be
togen te houden. „Erkent u schul
dig te zijn?", vroeg Nesheim. „Ik er
ken mijn daden, maar ik ben niet
schuldig", antwoordde Breivik.
Volgens hem waren de moorden
'wreed maar noodzakelijk' om
Noorwegen en Europa te redden
van moslims en multiculturalis
me.
Geir Lippestad, Breiviks raadsman,
vroeg zijn cliënt hoe hij zijn eenza
me opsluiting beleeft. „Ik heb er
nu geen problemen meer mee", zo
antwoordde Breivik. „Maar in het
begin was het moeilijk om mij aan
te passen aan het passieve leven in
de isoleercel."
De rechter ontnam hem verschei
dene keren het woord, toen hij de
moorden probeerde uit te leggen.
Breivik vroeg Nesheim permissie
om zich gedurende vijf minuten
te mogen richten tot de nabestaan
den van slachtoffers en personen
die het bloedbad hebben over
leefd. „Ik zie dat ze aanwezig zijn.
Mag ik hen toespreken?", aldus
Breivik. De rechter stond dit niet
toe. Hij wilde Breivik geen gelegen
heid bieden zijn handelingen te
rechtvaardigen.
Nabestaanden protesteerden afge
lopen weekeinde tegen het 'circus'
dat de media volgens hen van de
Anders Behring Breivik arriveerde gisteren in een deels verduisterde auto bij de rechtbank in Oslo.
Noorse massamoord op 77 mensen <Ti i. i 1 1 1* 1
Het voorarrest van Anders Be
hring Breivik (32) is met twaalf we
ken verlengd tot 6 februari 2012.
De inhoudelijke behandeling van
het proces tegen Breivik begint op
16 april.
Het vonnis wordt circa tien weken
later verwacht.
In december komt er een psychia
trisch rapport over de toereke
ningsvatbaarheid van de Noor uit.
Breivik mag voortaan onder toe
zicht bezoek ontvangen waarmee
feitelijk een einde komt aan zijn
geïsoleerde gevangenschap.
Vanaf 12 december krijgt hij toe
gang tot kranten, radio en tv. Con
trole van zijn post houdt op 12 ja
nuari op.
- De Noor schoot op 22 juli 69 men
sen dood op Utoya, waar een jon
gerenkamp van de socialistische
partij werd gehouden.
Eerder die dag had hij een zelfge
maakte autobom laten ontploffen
in het centrum van Oslo. Daarbij
vielen acht doden.
Breivik wilde met deze aanslagen
vooral de regerende sociaal-demo
cratische partij van premier Stelten
berg in de kem treffen.
Hij lichtte zijn motieven uitvoerig
toe in een lijvig manifest dat hij
vlak voor de aanslagen naar een
duizendtal personen zond.
Breivik ziet de sociaal-democratie
en de islam als bedreiging voor de
Europese cultuur.
OSLO - Opluchting. Dat gevoel
overheerste bij de 48 overlevenden
van het bloedbad op Utoya nadat
ze gisteren in de rechtszaal voor
het eerst weer oog in oog stonden
met de Noorse massamoordenaar
Anders Behring Breivik.
De dader van de aanslagen in het
regeringscentrum van Oslo en op
Utoya verscheen gisteren voor het
eerst sinds zijn arrestatie in een
openbare zitting voor de rechter.
De emoties liepen hoog op bij de
genen die het drama op Utoya en
de aanslagen in het regeringscen
trum van Oslo op 22 juli hebben
overleefd.
„Ik zag een totaal gestoord per
soon die nauwelijks contact heeft
met de realiteit", vertelde de 17-jari-
ge Sondre Lindhagen Nilssen.
De tiener was erbij toen Breivik
op het eilandje Utoya het vuur
opende op een groep jongeren. Hij
zag hoe twee meisjes van dichtbij
werden doodgeschoten en zelf
moest hij rennen voor zijn leven.
Samen met twee 14-jarige meisjes
verborg hij zich in een grot in het
water.
„Het bezoek heeft me geholpen.
Hij was niet zo eng. Hij kan nu nie
mand meer iets aandoen. Ik kan
weer een stapje verder. Maar ik
heb nog niet alles verwerkt."
Ook de 18-jarige Herman Heggert-
veit, die op Utoya net op tijd de
kogels kon ontwijken, was zenuw
achtig voor het weerzien met Brei
vik, zo vertelt hij in de Noorse
krant Afterposten. „Ik lag de hele
nacht wakker en was erg gespan
nen. Ik heb echter geen spijt dat ik
gekomen ben. Het voelt als een be
vrijding. Breivik kwam over als ar
rogant, eigenwijs en zonder enige
vorm van spijt."
Veel nabestaanden van slachtof
fers en overlevenden waren naar
de rechtbank gekomen in een po
ging het drama te verwerken. Dat
gold ook voor Heggertveit. „Ik had
een beeld van hem gevormd als
een duivels figuur, als een grote
sterke man. Maar nu ik hem weer
heb gezien, realiseer ik me hoe
klein en zielig hij is."
Breivik met machinepistool in
een film die hij zelf kort voor de
aanslagen op YouTube had gezet