is reizen
Cambodja is Angkor Wat. Het land en de tempels zijn
onlosmakelijk met elkaar verbonden. Alexander Reeuwijk reisde
af naar het noorden van Cambodja om door de middeleeuwse
tempelstad te dolen.
reizen@wegener.nl
024-3650360
Zaterdag 12 november 2011
gangspad op. De balustrade aan
weerskanten van het pad bestaat
uit stenen naga's, slangen met ze
ven cobrakoppen.
De tempels staan deels in de stei
gers. Er wordt hard gewerkt aan
de conservering van de beroemde
bouwwerken. Dat onderhoud is
een continu proces en blijkt voor
nagenoeg alle tempels te gelden.
Bij ieder complex staat aangegeven
welk land of organisatie verant
woordelijk is voor de restauratie.
Het interieur van de hoofdtempel
is al opgeknapt. In de 800 meter
lange muren van de omloop is in
bas reliëfs het leven van de koning
aangebracht, evenals andere verha
len uit het hindoeïsme. Het is een
grondig gerestaureerde parade van
veldslagen, godenbeelden en
heldendichten. Na de uit steen ge
houwen geschiedenis beklim ik de
hoofdtoren en heb ik uitzicht over
de omgeving. Dichte bossen omzo
men het complex. Hier en daar is
een open plek tussen de bomen te
zien, een plaats waar andere tem
pels staan. Daarnaast zijn er nog
talrijke tempels onontdekt onder
de bomen.
1\vee uur later laat ik me in de riks-
ja naar de volgende tempel rijden.
De Bayon-tempel is een van de
meest aantrekkelijke religieuze
bouwwerken van Angkor Wat. In
het massieve steen is het gezicht
van koning Jayavarman VII, de
grootste aller Khmerkoningen, af-
Rea
ern
cambodja
Phnom
Penh* Vietnam
Cofvan
Thailand
Zuidchmese
gebeeld. Op zijn gezicht met aman-
delvormige ogen en volle lippen is
een glimlach te zien. Ik twijfel of
hij glimlacht uit devotie of uit zelf
genoegzaamheid. Koning Bayon is
in ieder geval overal aanwezig.
Reusachtige gezichten kijken van
uit de hoogte op iedereen neer. El
ke tempel hier is gebouwd in op
dracht van een heersende koning.
Zo kan ieder gebouw worden be
schouwd als een egodocument en
zie je hier een stenen tijdlijn door
het Cambodjaanse landschap, van
de negende tot de veertiende
eeuw na Christus. Overigens be
staat het volk waar Jayavarman
vandaag de dag op neerkijkt, voor
namelijk uit tientallen Chinese toe
risten die met paraplu's tegen de
zon en voorzien van audiogids de
tempel hebben ingenomen.
Het is aanvankelijk moeilijk voor
stelbaar dat deze tempels vele eeu
wen onopgemerkt zijn gebleven.
De immense torens en reusachtige
gebouwen vallen tegenwoordig in
ieder geval flink op in het relatief
vlakke landschap. Maar als ik het
derde grote tempelcomplex, Ta
Prohm, bezoek, zie ik aanvankelijk
alleen maar bomen. Geen tempel
te bekennen. Pas als ik door de toe
gangspoort het complex binnen
loop, zie ik de gebouwen tussen
het gebladerte. Dikke wortels lo
pen over de tempels heen en heb
ben zich genesteld in de voegen
tussen de stenen. Ze vormen een
extern skelet waardoor de gebou
wen niet inzakken. Wortels en
steen vormen bijna een organisch
geheel. Ik besef dat deze ruines vol
ledig aan het zicht onttrokken wer
den, doordat ze ook eeuwen gele
den al volledig overwoekerd wa
ren met dichte jungle.
Ik klauter over afgebrokkelde mu
ren, grote vlinders fladderen voor
me uit, de geur van rottende blade
ren hangt in de lucht. Door de ho
ge temperatuur en luchtvochtig
heid transpireer ik hevig. Ik voel
me een combinatie van de ontdek
kingsreiziger Henri Mouhot en In
diana (ones. De afrasteringen, hek
jes en bewakers denk ik voor het
gemak maar even weg.
Na een lange dag eindigt de toer
waar ze is begonnen: bij de hoofd
tempel van Angkor Wat. Terwijl
de zon ondergaat, vrouwen de laat
ste souvenirs proberen te verko
pen en de apen het tempelterrein
langzaam maar resoluut overne
men, zit ik bij het meer voor de
grote tempel en kijk hoe de vijf to
rens reflecteren in het water. Ik
droom weg terwijl ik een slok
neem van mijn welverdiende bier
tje... Uiteraard een Angkor biertje.
De Killing Fields
van Cambodja
De recente geschiedenis van
Cambodja wordt vooral bepaald
door de volkerenmoord door de
Rode Khmer van dictator Pol Pot.
Tussen 1976 en 1979 werden
3 miljoen inwoners, voornamelijk
uit de hoofdstad Phnom Penh,
gedwongen naar het platteland te
verhuizen. Van hen overleefden
slechts 23.000 deze Killing Fields en
de massale moordpartijen door de
Rode Khmer. Uiteindelijk kon, met
steun van Vietnamese troepen, het
regime van Pol Pot worden
verjaagd. De afgelopen decennia
werden verschillende leiders van de
Rode Khmer veroordeeld voor hun
misdaden. Pol Pot pleegde
vermoedelijk in 1998 zelfmoord op
zijn onderduikadres.
E www.killingfieldsmuseum.com
ÏFff
Voor Cambodja is een visum ver
eist, dat aan de grens of op het
vliegveld verkrijgbaar is. De toe
gangsprijs per dag is 20*dollar,
voor een bezoek van drie dagen
betaal je 40 dollar.
Siem Reap is per vliegtuig, bus
en boot te bereiken vanuit
hoofdstad Phnom Penh. Er zijn
ook rechtstreekse vluchten van
uit onder meer Thailand, Laos en
Maleisië.
Het is mogelijk de tempels per
fiets te verkennen, maar bedenk
dat het erg warm en uitputtend
kan zijn. Zeker als je de afgele
gen tempels wilt verkennen. Een
goed alternatief is een gemotori
seerde riksja, inclusief bestuur
der.
Cambodja is het hele jaar goed
te bezoeken, maar de beste tijd
is december, januari en februari.
Dan valt er de minste regen.
a www.landenweb.net/cambodja
Grote foto: Het tempelcomplex weer
spiegeit in het meer.
Kleine foto's: Bas reliefs verbeelden
de Cambodjaanse geschiedenis.
Onderste foto: Wortels overwoekeren
de eeuwenoude muren.
foto's Alexander Reeuwijk
