GffiffiotSQD
BuuveKêt
Buiten
dinsdag 8 november 2011
Molenaar Ko de Visser in Wolphaarsdijk
foto's Lex de Meester
De oogst is binnen, de
Dakkers zijn geploegd.
Het weer is prachtig en
op het land is de zacht
groene zweem van de
opkomende wintertarwe
al te zien. Het land van de broers De Koeijer
in Zonnemaire ligt klaar voor de komende
winter. Hun maatschap is lid van de coöperatie
Zeeuwse Vlegel waaraan naast elf tarwetelers
ook molenaars en bakkers verbonden zijn.
Joop de Koeijer is één van de pioniers die als
jonge boer betrokken raakte bij de oprichting
van Zeeuwse Vlegel. „Het leuke was dat je dit
als groepje jongeren deed. Daarom zoeken we
nu jonge boeren die bereid zijn de coöperatie
te zijner tijd over te nemen. Het aantrekkelijke
voor hen is dat het product wordt gewaar
deerd. Want dat wordt het."
Het oorspronkelijke idee voor een Zeeuws
brood is volgens Joop afkomstig van jonge
agrarische vrouwen. Zij wilden hun rol in het
boerenbedrijf zichtbaarder maken en had
den de instelling: 'We kunnen wel een brave
avond praten, maar er moet iets gebéuren.'
Daarnaast hadden agrariërs in die jaren te
maken met almaar zakkende graanprijzen en
volgens politici zat er niet veel toekomst in een
boerenbedrijf.
„Maar als je jong bent en de boerderij is wel
je enige toekomst, dan wil je daar wat aan
doen", zegt Joop. „Een tweede argument om
iets te ondernemen was het verkleinen van de
afstand tussen producent en consument. Een
boer heeft geen idee wat er met zijn producten
gebeurt als die zijn erf eenmaal verlaten heb
ben en de consument heeft geen benul waar
zijn voedsel vandaan komt. En dan waren er
nog boeren die de wens hadden om iets posi
tiefs te doen voor het milieu. Met al die ideeën
in het achterhoofd is een werkgroep gevormd.
Vanaf dat moment ben ik erbij betrokken als
tarwespecialist."
Allereerst is in overleg met milieuorganisa
ties geformuleerd hoe de tarwe het predicaat
milieuvriendelijk kon krijgen. Zo mochten de
telers geen bestrijdingsmiddelen gebruiken.
Ook mochten ze geen kunstmest op het land
strooien. Niet dat kunstmest op zichzelf slecht
is voor het milieu, maar de productie van
stikstofkunstmest vereist veel energie.
Onmogelijke eisen volgens Joop. „We weten
dat tarwe tegen het eind van de teelt de korrel
gaat vullen. Kunstmest, dus stikstof is nodig
voor een hoog eiwitgehalte in de korrel. Het ei
witgehalte bepaalt of het een goede baktarwe
is of niet. Ten tweede waren de tarwerassen
die we kenden onvoldoende voor bakkwali-
teit of ze waren ziektegevoelig. Als je niet wilt
spuiten, krijg je ziektes in je gewas."
Niet spuiten stuitte op een behoorlijke
weerstand van de oudere generatie boeren.
Daarnaast stond overleg met milieuorga
nisaties destijds gelijk aan heulen met de
vijand. Immers minder bestrijdingsmiddelen
betekende minder opbrengsten. En dat is niet
het uitgangspunt van de meeste landbouwers.
Ondanks alle scepsis hield de werkgroep vol.
Op proefboerderij De Rusthoeve in Colijns-
plaat leidde een proef met verschillende
rassen al na één jaar tot een succes. „Een heus
eureka-moment", zegt Joop. „Dat wil ik graag
uitleggen. Wij rijden de organische mest pas in
het groeiseizoen uit. Tot dat moment hebben
de planten stikstofgebrek. Daardoor vormt de
plant minder aren. Dit geeft een open gewas
en minder kans op schimmel. Spuiten is dus
niet nodig. En omdat er minder korrels aan
een plant komen, is er voldoende stikstof in
de grond. Dat was een geweldige ontdekking.
Juist door op deze manier te telen, krijg je een
góede baktarwe."
Deze ontdekking geeft voldoende energie om
met molenaars en bakkers om de tafel te gaan.
Die stappen vol enthousiasme in het plan,
maar willen wel dat het meel van constante
kwaliteit is. Afgesproken is toen dat na het
bepalen van het eiwitgehalte alle bakwaar-
dige tarwe wordt gemengd. Ook de naam, de
vorm van het brood en de prijs zijn in overleg
vastgesteld.
Inmiddels beschikken de boeren over vier
goede baktarwerassen. Die dienen als grond
stofvoor brood, snelkooktarwe, wafeltjes,
pannenkoekenmeel, volkorenmeel en kant
en klare broodbakmixen. „Van wild idee naar
werkelijkheid", stelt Joop.
Elian van't Westeinde
