Nieuw Milligen ziet wat in de lucht hangt
io russen komen
Spierballenvertoon van Poetin
De indringer: Tupoiev Tu-95 Bear
dinsdag 8 november 2011
.Met een valk op
de Quick Reaction Alert (QRA)
op de vliegbasis Leeuwarden of
Volkel gealarmeerd.
Binnen enkele minuten na een
dergelijke melding zijn twee
F-i6's in de lucht. De gevechtslei
ders in Nieuw Milligen leiden hen
naar het toestel voor een onder
schepping, een 'scramble'.
Majoor Theo van Lochem (42)
wijst in de zwaarbeveiligde ruim
te van het AOCS op de groene
stipjes op zijn computerscherm.
„Hangt op dit moment allemaal
in de lucht."
Van Lochem had woensdag 17 au
gustus dienst als gevechtsleider
toen twee Russische TU-95 Bears
zich een uitstapje boven Europa
permitteerden. De bommenwer
pers vlogen in het Navo-verant-
woordelijkheidsgebied zonder
zich te identificeren.
Het door het AOCS gecontroleer
de luchtruim strekt zich uit tot
zo'n 150 kilometer ten noorden
van de Waddeneilanden. Daar
wachtten twee F-16's van de vlieg
basis Leeuwarden de Bears op.
De begeleiding duurde ongeveer
to minuten. De jachtvliegtuigen
volgden de Bears totdat ze rich
ting het Britse luchtruim vlogen.
De QRA van de Royal Air Force
nam hen vervolgens over.
Na de aanslagen op 11 september
2001 in New York en Washington
gaat er ook dreiging uit van civiele
vliegtuigen. Daarom wordt een
toestel dat geen vluchtplan heeft,
zijn transponder (identificatiesys
teem) uit heeft staan of geen con
tact maakt met de verkeersleiding
als 'verdacht' gezien.
Zoals in mei van dit jaar toen een
Spaanse Airbus-320 op ruim 12 ki
lometer hoogte het Nederlandse
luchtruim binnenvloog zonder
contact te hebben met de lucht
verkeersleiding. Ook toen kwa
men de gevechtsleiders in actie en
werd de Q_RA ingezet.
Nadat het vliegtuig was onder
schept door de F-16's bleek dat de
piloten van de Airbus niet de juis
te frequentie hadden om te com
municeren met de verkeerslei
ding. Na coördinatie tussen de
luchtverkeersleiding en de ge
vechtsleiding gaven de F-16's de
juiste frequentie door en kon het
vliegtuig veilig zijn weg vervol
gen.
Met de Nationaal Coördinator Ter
rorisme Bestrijding en het ministe
rie van Veiligheid 8c Justitie oe
fent de luchtmacht in het onder
scheppen en eventueel uitschake
len van een mogelijke dreiging.
„Je kunt heel vaak zaken oefenen,
maar op het moment dat het voor
het eggie is, ontstaat er een gezon
de spanning", zegt Van Lochem.
„Het gaat om snel detecteren en
identificeren van een vliegtuig. Is
het een vriendje of een vijandje?"
door Riekelt Pasterkamp
Met een ouderwetse
handbei worden de
gevechtsleiders van
het Air Operations
Control Station (AOCS) in Nieuw
Milligen gealarmeerd als er weer
'iets' onbekends in de lucht
hangt. Het is dan alle hens aan
dek voor dit onderdeel van de Ko
ninklijke Luchtmacht.
Dankzij twee radars, een op het ei
gen terrein en de andere bij Wier
in Friesland, kunnen ze bij het
AOCS alles zien dat in het Neder
landse verantwoordelijkheidsge-
bied beweegt. Bij 'onbevoegd bin
nendringen' van dit gebied wordt
Het ministerie van Buitenlandse
Zaken wacht nog steeds op ant
woord uit Moskou. Dinsdag 11 ok
tober moesten Nederlandse F-16's
voor de vijfde keer dit jaar een
Russische 'Bear' onderscheppen
die onaangekondigd het gebied bo
ven de Noordzee binnenvloog dat
binnen de Navo onder Nederlands
toezicht valt. Den Haag sprak Mos
kou er op aan, niet voor de eerste
keer trouwens.
Volgens het Russische ministerie
van Defensie vinden de vluchten
plaats 'in strikte overeenstemming
met internationale regelgeving'.
Keer op keer zijn ze verbaasd over
de commotie bij het 'gebruik van
het internationale luchtruim', zegt
onze correspondent Olaf Koens
vanuit Moskou.
Woordvoerder Job Frieszo van Bui
tenlandse Zaken bevestigt dat Ne
derland zich op 'geen enkele af
spraak - juridisch gezien' kan be
roepen. De Russen hoeven geen
toestemming te vragen maar de
Navo stelt het op prijs als zij hun
komst aankondigen. Volgens Fries
zo is Rusland 'op verschillende ni
veaus' gevraagd de vluchten te
melden met het oog op de lucht-
verkeersveiligheid.
Waarom komen de Russen? Het
blijft gissen. Het meest waarschijn
lijk is dat premier Poetin met de
vluchten wil laten zien dat de Rus
sen nog steeds meetellen, ook al
nemen ze niet deel aan internatio
nale militaire operaties.
In de Koude Oorlog dook de 'Bear'
vaak op in het Westerse lucht
ruim. Na de val van de Berlijnse
muur, de ineenstorting van het
Warschau Pact en de Sovjet-Unie
hadden de Russen ai snel geen
geld meer voor brandstof. In 1992
staakten ze de vluchten. Maar op
20 augustus 2007 kondigde Poetin
aan dat hij weer bommenwerpers
richting het Westen ging sturen,
'ter bescherming' van Rusland. Er
was inmiddels weer voldoende
geld in kas.
Vladimir Poetin
foto EPA
De Tupoiev Tu-95 'Bear' vloog
voor het eerst in 1952 en is nog
steeds onderdeel van de Russische
luchtmacht. De laatste versies - in
de jaren negentig van de vorige
eeuw gebouwd - moeten nog tien
tot vijftien jaar meegaan.
De Tupoiev 95 is groot (ruim 46
meter lang en 50 meter breed) en
is dankzij vier turboprop motoren
met dubbele propellers die tegen
elkaar in draaien ook snel, met
een topsnelheid van 925 km per
uur.
Het is echter ook een log toestel.
De F-16's die de 'Bears' onderschep
pen, kunnen er dan ook vlak naast
gaan vliegen zonder dat de Tu 95
van hen wegdraait De piloten kun
nen via handsignalen met elkaar
communiceren. De geheime
dienst KGB plaatste tijdens de Kou
de Oorlog op patrouilles agenten
aan boord om te voorkomen dat er
vriendschappelijk over en weer ge
zwaaid werd.
De Tu 95 maakt enorm veel herrie.
Veel (oud-)piloten hebben gehoor
problemen en de herrie maakt de
Tu 95 minder geschikt voor onder-
zeebootbestrijding: zelfs onder wa
ter zijn de toestellen goed te ho
ren. Ook de F-16 piloten horen de
motoren brullen, ondanks hun
drukcabines en headsets.
Een duo F-16's heeft op 17 augus
tus 2011 twee Russische bommen
werpers net buiten het Nederland
se luchtruim onderschept. De beel
den zijn gemaakt met de helmcame
ra van een van de F-16-vliegers.
still YouTube kanaal Defensie
