II
'Dat winst een doel is in de zorg, is een perverse aangelegenheid'
Maak de zorgverzekering inkomensafhankelijk
Geef maximale ruimte aan
vrijwillig levenseinde
jetalen met een zorghypotheek Bij ketenzorg staat de patiënt centraal
zaterdag 5 november 2011
Renske Leijten, Tweede Kamerlid SP
EsssraE&ssssssassss
i zie onze website:binnenland
Lees de vorige afleveringen van
deze serie over de zorg.
Het respecteren van in
dividuele wensen op
dit gebied wordt nog
te veel dogmatisch be
paald door politieke en maat
schappelijke stromingen, terwijl
die er niks over te zeggen zou
den moeten hebben", vindt Bik
de Kok uit Bergen op Zoom.
„Vooral de religieuze insteek
werkt blokkerend ten opzichte
van de eigen wil voor een waar
dig levenseinde." Deze oplos
sing werkt kostenbesparend
(geen onnodige levensverlen
gende behandelingen) maar
zorgt er bovenal voor dat oude
ren hun laatste levensfase eer
vol kunnen doorbrengen.
„Dit is in het verleden wel de pil
van Drion genoemd", zegt Louise
Gunning. „De discussie over een
waardig levenseinde kan in Neder
land gelukkig openlijk gevoerd
worden. Maar ik zou hem liever in
de context van de wensen van de
patiënt willen voeren in plaats van
de kostenbeheersing van de zorg."
Ook Renske Leijten van de SP
vindt deze suggestie 'obscuur in
een rijtje ideeën over kostenbespa
ring in de zorg'. „Het is belangrijk
dat mensen zelf kunnen bepalen
hoe hun levenseinde eruit ziet."
Maar ik wil niet het signaal afge
ven dat mensen boven de tachtig
zich te veel gaan voelen in onze
maatschappij. Ook moet dit geen
discussie zijn uit het gebrek aan
zorg: depressie bij ouderen is goed
te behandelen. Deze kwestie is iets
voor artsen, niet voor de politiek."
„Willen bezuinigen door een vrij
willig levenseinde aan te moedi
gen is wel een hele cynische kijk
op zorg", zegt CDA'er Smilde.
Smilde en haar VVD-collega Mul
der wijzen op het recht van een pa
tiënt om een behandeling te weige
ren. Mulder: „Een arts kan een pa
tiënt heldere informeren over de
verwachte gevolgen van een in
greep én van niet ingrijpen, zodat
de patiënt dit kan bespreken met
zijn huisarts en familie, en dan
kan besluiten om al dan niet een
behandeling te ondergaan."
Het 'recht om te sterven' is een las
tige discussie, vindt PvdA'er Van
der Veen. „Daar wil ik voorzichtig
mee zijn. Wel moet er meer discus
sie zijn over hoe lang we het leven
verlengen. Doorbehandelen ter
wijl de kwaliteit van leven niet om
hoog gaat, is onwenselijk."
foto's ANP, GPD
beeldbewerking CRW
gisch' dat mensen die meer zorg
gebruiken 'ook iets meer betalen'.
„Dat is ook nodig, want anders is
er geen enkele prikkel tot zinnig
en zuinig zorggebruik. Het nog ver
der belasten van mensen met een
midden- of hoger inkomen onder
graaft uiteindelijk de solidariteit."
De PvdA en de SP zien het idee
van Hoksbergen echter wel zitten.
Van der Veen: „Hier zijn wij als
PvdA het helemaal mee eens. Je
moet natuurlijk goed uitzoeken
hoe je het precies aanpakt. Via de
belasting lijkt ons een goed idee."
De SP werkt nu zelfs aan een voor
stel voor een inkomensafhankelij
ke zorgpremie, vertelt Leijten.
„Wie minder dan 60.000 euro ver
dient gaat er daarin op vooruit,
wie boven de 83.000 euro zit, gaat
erop achteruit. Dit maakt de zorg
niet per se beter of goedkoper,
maar wel eerlijker."
Ook Louise Gunning vindt een in
komensafhankelijke premie 'essen
tieel voor de toegankelijkheid van
de zorg'. „Het hoeft echter niet tot
een groter budget te leiden en de
totale kosten zullen altijd binnen
het totale budget moeten blijven."
uit Apeldoorn voor. Hij is niet
de enige die vindt dat de zorg
premie inkomensafhankelijk
moet zijn. Dat systeem is name
lijk écht solidair, zeggen veel le
zers: de breedste schouders dra
gen de zwaarste lasten. Doordat
hogere inkomens meer betalen,
gaat het totale budget voor de
zorg omhoog. Hoksbergen: „Ba
siszorg wordt zo voor iedereen
'gratis'."
Het huidige zorgstelsel is al heel so
lidair, vinden Margreeth Smilde
en Anne Mulder. Zij wijzen erop
dat de zorgpremie nu ook al een
inkomensafhankelijk deel kent.
„Dit gebeurt via de werkgevers.
Daarnaast hebben we in Neder
land de zorgtoeslag, die ervoor
zorgt dat mensen met een laag in
komen hun zorgpremie kunnen
betalen. De breedste schouders
dragen dus de zwaarste lasten",
zegt Smilde. „Het CDA heeft liever
dat de zorg via premies wordt gere
geld door zorgverzekeraars dan via
de inkomstenbelasting door de Be
lastingdienst."
Mulder vindt het bovendien 'lo-
Verhoog de inkomsten
belasting en betaal de
zorgkosten daarvan,
stelt Ekie Hoksbergen
van SP, CDA en PvdA vinden het
geen goede zaak om de solidariteit
los te laten. Margreeth Smilde:
„Ons zorgsysteem is gebaseerd op
solidariteit; de zorgkosten dragen
we samen, ook voor hen die dat
zelf niet kunnen. Natuurlijk moe
ten we meer inzetten op eigen ver
antwoordelijkheid voor je leefstijl,
en dus op preventie, want voorko
men is beter dan genezen. Maar
het basisprincipe van solidariteit
moet blijven bestaan. Een zorghy
potheek zou alleen een oplossing
zijn voor rijke mensen die weinig
ziek zijn."
Bovendien zorgt deze constructie
voor een tweedeling, merkt SP'er
Leijten op. „Sparen voor zorg is
niet voor iedereen weggelegd.
Zorg is een basisvoorziening, een
grondrecht voor iedereen."
WD'er Anne Mulder heeft meer
vragen dan antwoorden bij dit
idee. „Ik vraag me af of mensen
met een laag inkomen deze hypo
theek wel kunnen betalen. En hoe
zit het met chronisch zieken en ge
handicapten, is de hypotheek
hoog genoeg om hun zorgkosten
te dekken? Kunnen zij de rente en
aflossing nog betalen?"
Louise Gunning is iets milder in
haar oordeel: „Het nadeel van dit
systeem is dat het hele idee van
verzekeren, van het omslaan van ri
sico's, dan verloren gaat. Gelukkig
zijn er jaarlijks maar heel weinig
mensen die heel hoge zorgkosten
hebben, maar als je dat overkomt
zou je wel een heel hoge schuld
moeten afbetalen. Met een verzeke
ring dek je die gevallen af door alle
maal premie te betalen."
Longarts Ernst Lammers
uit Zutphen pleit voor
zogenaamde 'ketenzorg',
waarbij huisarts en spe
cialisten samenwerken en ge
bruikmaken van een 'keteninfor
matiesysteem'. De scheidslijn
tussen eerstelijns- en tweede-
lijnszorg verdwijnt. „Het zieken
huis is niet meer het centrale
punt waar de patiënt wordt be
handeld", zegt Lammers. „Bij
veel chronische ziektes kan dat
ook bij de patiënt thuis." Dit sys
teem zorgt volgens Lammers
voor betere diagnoses en min
der ziekenhuisopnames en is
daarmee kostenbesparend. Elke
regio krijgt een budget waarvan
de complete zorg betaald moet
worden. „De patiënt staat cen
traal."
Het panel reageert overwegend po
sitief op dit voorstel. „Dit klinkt
als een systeem waarop vooral op
kwaliteit van de zorg wordt inge
zet. Dat is altijd een heel goed uit
gangspunt, want daar betalen we
uiteindelijk voor", vindt Gunning.
„Het garandeert helaas niet dat het
allemaal goedkoper wordt. Maar
het biedt waarschijnlijk wel de bes
te kansen om de beschikbare mid
delen optimaal in te zetten voor
de volksgezondheid."
Het CDA is een groot voorstander
van ketenzorg, laat Margreeth Smil
de weten. „Zorg moet rondom de
patiënt geregeld worden, dat bete
kent basiszorg zo dicht mogelijk
bij huis, en topzorg in gespeciali
seerde ziekenhuizen. Daarbij is het
heel belangrijk om de schotten tus
sen de eerstelijns en tweedelijns
zorg op te heffen; patiënten zijn
het meest gebaat bij goede samen
werking in de zorg."
Mulder ziet de toegevoegde waar
de van regionale budgetten niet.
„Wat doe je als het budget op is?
Hebben die mensen dan geen
recht meer op zorg dat jaar?"
PvdA'er Van der Veen ziet juist
wel iets in een regionale aanpak.
„De verschillen per regio zijn
groot. In krimpregio's is het bij
voorbeeld belangrijk dat er genoeg
voorzieningen blijven, dicht bij
huis. Terwijl in bijvoorbeeld Am
sterdam, waar al veel voorzienin
gen zijn, je heel andere dingen zou
moeten doen." De SP vreest voor
hogere kosten. Leijten: „Als een
compleet pakket aan zorg wordt
aangeboden en opgesoupeerd, ter
wijl dit niet altijd nodig is."
