II
'Artsen worden meer beloond naarmate ze meer operaties
verrichten. Dit zorgt voor een perverse prikkel.'
'Liever een snelle mooie dood
'Eens per week douchen'
ouderenzorg
r~ï* ÜBtMMiHUMM
zaterdag 29 oktober 2011
Hoogleraar geriatrie Marcel Olde Rikkert
Cijs van der Laak uit Mierlo (80) ergert zich aan de betutteling in de oude
renzorg. „Ik heb de longziekte copd en moet af en toe naar het ziekenhuis.
Daar word ik in een bed gelegd en trekken twee zusters me over de gangen.
Dan denk ik: mens, ik kan lopen hoor. Maar niemand vraagt mij wat. En waar
om krijgt iedereen een rollator of een scootmobiel. Leen ze uit en als je ze niet
meer nodig hebt, lever je ze weer in. Wat is er mis met reparatie? Een familielid
vroeg of de leuninkjes van zijn rolstoel bekleed konden worden want ze waren
versleten. Gewoon een stukje leer erover en klaar. Maar nee, dat kon niet. Er
moest een nieuwe rolstoel komen. Want ja, er is een bedrijf dat geld verdient
aan die nieuwe dingen en dat heeft geen baat bij zo'n goedkope reparatie.
Ik wil niet gereanimeerd worden als mij wat overkomt. Tachtig is een mooie
leeftijd, hoor. Ik heb een fijn leven met mijn vrouw, we zijn heel levendig en
doen nog van alles. Maar we hebben al een mooi leven achter de rug. Ik wil
niet koste wat kost het leven rekken. De kans is groot dat je blijvende schade
hebt opgelopen als je weer bijkomt. Zonder reanimatie heb je meer kans om
rustig aan je einde te komen. Ik heb liever een snelle maar mooie dood.
Ik maak het van dichtbij mee met iemand die in een rolstoel is beland en niet
meer kan praten, niet bewegen en met liften zijn bed wordt ingetakeld. Hij
wordt meegenomen naar allerlei feestjes en krijgt dan gebakjes in de mond ge
stopt. Dat wil ik niet. Mijn vrouw kent mijn wensen. Maar nu ik het zo hardop
vertel, realiseer ik me dat ik dit met mijn huisarts moet bespreken. Ik maak de
ze week nog een afspraak."
Zijn naam is op verzoek aangepast
Lezers van deze krant stellen
heel uiteenlopende vragen over
de gezondheidszorg in Neder
land. Vandaag geeft hoogleraar
ouderengeneeskunde Rudi Wes
tendorp antwoord op vragen
over de zorg aan (hoogbejaar
den.
Annie van de Pol uit Zundert maakt zich boos over de gebrekkige zorg voor
haar moeder van bijna 93 jaar die in een verzorgingshuis woont in Rotter
dam-Zuid. „Mijn moeder kan praktisch niet meer lopen, is heel slechtziend en
incontinent. Zes jaar geleden nam ze haar intrek in het tehuis omdat ze niet
meer op zichzelf kon wonen. Er werden ons koeien met gouden horens beloofd.
Al snel viel dit heel erg tegen. In het begin kon ze zich zelf nog aan de kraan
wassen. Douchen kon ze niet meer alleen, dus werd ze eens per week gedoucht.
Jawel, 1 keer per week. Wat een luxe! Voor de rest werd er een beetje geflod
derd met als gevolg dat wij als kinderen haar regelmatig wasten. Maar wat ge
beurt er als je geen kinderen hebt? Ook nu ze incontinent is, is het douchen mi
nimaal. En dat terwijl mama altijd heel netjes en schoon op zichzelf was.
De hele verzorging is in minuten opgedeeld. Er is werkelijk nergens meer tijd
voor. Ze krijgen hun eten en drinken en verder zitten ze apathisch voor zich uit
te staren met de tv aan. Af en toe komt er een man met een gitaar die liedjes
zingt. Verder zijn er nauwelijks activiteiten. Mijn moeder mee naar huis nemen
gaat niet want zij heeft zulke speciale zorg nodig die ik of mijn zussen haar
niet kunnen bieden. Het personeel doet wat het kan. Je kan ook niet verwach
ten dat één persoon 's nachts op tijd bij iedereen kan zijn. Zij worden flink on
derbetaald terwijl de directeur met een salaris naar huis gaat waar je dé hik
van krijgt. Het wordt tijd dat de heren en dames uit de regering eens een tijdje
onder dezelfde omstandigheden in zo'n tehuis gaan zitten. Want volgens mij le
ven zij buiten de werkelijkheid."
*1 Is vergrijzing de grootste kosten-
post in de zorg?
„Jaarlijks groeien de kosten van de
zorg zo'n 4 procent. We denken
dat dit komt door de vergrijzing
maar dat is pertinent onjuist. Van
die 4 procent wordt 2 procent ver
oorzaakt door de kosten van nieu
we behandelingen, procent door
loonstijging van artsen en verpleeg
kundigen en minder dan procent
komt door de vergrijzing."
„Wel is het zo dat van de curatieve
zorg (huisarts, specialist) 40 pro
cent wordt besteed aan mensen
van boven de 65 jaar. Dat komt om
dat ziekte en de dood op steeds la
tere leeftijd komen. Door de medi
sche vooruitgang komt ziekte en
dood bij jongeren minder voor. La
ten we daar blij mee zijn. We moe
ten inzien dat de geneeskundige
zorg tot aan de dood geld kost
want dat gaat doorgaans gepaard
met vier of vijfjaar afhankelijk
heid."
*1 Hoe voorkom je dat je tegen je
wil gereanimeerd wordt?
„Zorg dat zoveel mogelijk mensen
weten van die wens. Bespreek het
met je familie en zeker ook met je
huisarts. Zet je wensen op papier.
Als je niet gereanimeerd wilt wor
den, kun je daar een speciale pen
ning voor dragen. Ook hiervoor
geldt: deel die wens met zoveel mo
gelijk naasten en artsen."
3 Waarom krijgen ouderen in een
tehuis slechts beperkte zorg?
„Vooropgesteld, er is overmatig
veel aandacht voor incidenten. In
het merendeel van de tehuizen
zijn geen uitwassen. Toch is de
zorg vaak karig. Maar een week telt
168 uur! Als je iemand volledig
wilt bijstaan, heb je de inzet van
vier mensen voltijds nodig. De pot
met geld is beperkt. Als we betere
zorg willen, moet de zorgpremie
fors omhoog of moeten mantelzor-
gers nog meer werk verzetten. Het
is de vraag of we er met z'n allen
dat extra geld voor over hebben."
4 Wat zijn de grootste problemen
van de ouderenzorg?
„Een groot probleem is de versnip
pering van de zorg. Daardoor.is het
voor patiënt en arts onduidelijk
wie de verantwoordelijkheid heeft
en de coördinatie doet. Marktwer
king versterkt dat alleen nog maar.
Bovendien weten we onvoldoende
hoe we hele oude mensen moeten
behandelen. Er zou meer onder
zoek gedaan moeten worden naar
hoe zij reageren op medicijnen en
hoe ouderen met verschillende ern
stige aandoeningen tegelijk (naar
schatting 1 miljoen mensen) behan
deld moeten worden. En niet be
handelen wordt te weinig als de
beste optie gezien."
5 Welke vragen kunnen naasten
aan ouderen stellen voordat ze
medische hulp zoeken?
„Waar zijn al die pillen voor? Als ie
mand dat niet goed meer weet, is
het hoog tijd om naar de huisarts
te gaan om hem te vragen de regie
over te nemen. Die is de patiënt
zelf duidelijk kwijt. Bij welke art
sen loop je allemaal en waarom?
En waar heb je nou het meeste last
van? Ik ken veel mensen die voor
van alles worden behandeld, maar
bijvoorbeeld geen goede bril heb
ben. Terwijl ze daar het meeste last
van hebben."
foto's ANP, AP
beeldbewerking CRW
