Realist kan niet zonder Duitsland
II
Griekenland
Noodfonds
Banken
Europese bank
IMF
Preventie
Italië
'Frankrijk handelt, Duitsland denkt na'
woensdag 26 oktober 2011
De Franse president Nicolas Sarkozy
gered worden
foto Benoit Doppagne/EPA
door Cees van Zweeden
In Frankrijk stond hij al langer bekend
als impulsief, maar sinds zondag ge
niet president Nicolas Sarkozy diezelf
de reputatie onder Britten en Italia
nen. Op ondiplomatieke wijze nam hij hun
leiders onder vuur.
De hardste woorden waren voor de Britse
premier Cameron, die te verstaan kreeg: „)e
hebt een goede kans laten schieten je
mond te houden. We hebben er genoeg
van je kritiek op ons aan te horen."
Die woorden verrieden een irritatie die
niet geheel onbegrijpelijk was. De Britse
economie staat er in vrijwel elk opzicht
slechter voor dan die van de eurozone. Han
delstekort: vijf keer groter. Tekort betalings
balans: vier keer groter. Begrotingstekort:
het dubbele van dat in de eurozone.
Niettemin kan London nog steeds goed
koop lenen, goedkoper dan Frankrijk dat
nu in het vizier is van kredietbeoordelaar
Moody's. Enige reden: de Britse centrale
bank drukt massaal geld. Dat is niet fijn
voor de waarde van het Britse pond (de in
flatie is het dubbele van de eurozone)
maar het land is nauwelijks afhankelijk van
de internationale beleggers.
Die oplossing had Sarkozy ook gewild voor
de eurozone, maar dat plan stuitte op een
nein van de Duitse bondskanselier Angela
Merkel. Voor Duitsers stond dat gelijk aan
de inflatiegoden verzoeken.
Sarkozy moet wel naar Merkel luisteren.
Niet dat het hem makkelijk afgaat. Een ver
slaggever zag hem ziedend van woede naar
zijn hotelkamer benen, terwijl Merkel er be
neden in de bar nog eentje nam. Hij mag
snel zijn geduld verliezen en geneigd zijn
tot kroegtaai, Sarkozy is ook een realist die
beseft dat hij zonder Duitsland gedoemd is.
Zo zwichtte hij in een ommezwaai voor
Merkel.
Haar dictaat: het europese noodfonds
(EFSF) wordt een soort verzekeraar die 20
procent van de waarde van elke nieuw uit
te geven 'probleemobligatie' garandeert.
Daarmee zouden met hetzelfde geld (440
miljard euro) vijf keer zo veel obligaties
kunnen worden gegarandeerd. Dat plan is
onderdeel van een drietrapsraket die Euro
pa weer in de hemel moet brengen. Andere
pijlers: een 'vrijwillig' bankroet Van Grie
kenland, en een verplichting aan commer
ciële banken hun kapitaal te verhogen om
de klappen op te vangen.
Franse banken hebben relatief veel Griekse
obligaties, wat de kans vergroot dat de staat
moet bijspringen. Als dat gebeurt, stijgt het
Franse begrotingstekort met alle ellende
van dien.
Sarkozy is er alles aan gelegen aan dat
doemscenario te ontkomen. Nu al moet Pa
rijs 1,14 procent meer betalen dan Duits
land op obligaties met een looptijd van tien
jaar. Elk procent extra kost 13 miljard euro
extra. Zijn regering moest vorige week ook
de schatting van de economische groei
voor 2012 te verlagen, van 1,75 procent tot
iets meer dan 1 procent. Dat betekende een
belastingderving van 10 miljard.
Het laatste wat Sarkozy wil is een nieuwe
ronde van belastingverhogingen en bezuini
gingen die de groei alleen maar verder kun
nen fnuiken. Hij hoopt volgend jaar herko
zen te worden, en is nu al de meest onpo
pulaire president sinds de Tweede Wereld
oorlog.
De aanval op Berlusconi, die niets zou
doen om de explosief stijgende schulden
last van Italië te saneren, verried zijn wan
hoop. Gevraagd door een journalist naar
zijn ontmoeting met Berlusconi, glimlachte
Sarkozy spottend en neerbuigend.
Een Italiaanse krant vergeleek dat met de
kopstoot waarmee Zinedine Zidane in
2006 de Italiaanse speler Marco Materazzi
velde in de WK-ftnale.
Die Frankrijk verloor.
Griekenland is er financieel nog veel
erger aan toe dan in juli werd aange
nomen. De geplande bezuinigingen en
privatiseringen leveren onvoldoende
op. Er is in plaats van 109 miljard eu
ro zeker 252 miljard, en in het som
berste scenario zelf 444 miljard, aan
leningen nodig om het land voor een
faillissement te behoeden.
De European Financial Stability Facili
ty (EFSF) heeft 440 miljard om lan
den in nood te helpen. Ook als het
niet wordt verhoogd kan via slimme
constructies de slagkracht groter wor
den. Bijvoorbeeld door het als verzeke
raar van staatsobligaties van zwakke
landen in te zetten, of door niet
EU-landen om een bijdrage te vragen.
De EU-leiders willen dat banken een
fors deel van hun Griekse Jeningen af
schrijven, tot 60 procent. Dat gaat ze
samen meer dan 150 miljard kosten,
en dus is er veel verzet. In het uiterste
geval willen de lidstaten bijspringen.
Ook moeten banken hun kapitaalbuf
fer vergroten, om beter opgewassen
te zijn tegen dit soort problemen.
Frankrijk wil dat de 'rijke' Europese
Centrale Bank (ECB) geld beschikbaar
stelt aan het Europese noodfonds, dat
daardoor meer armslag krijgt. Merkel
is tegen, omdat het in strijd is met de
taak van de ECB. Maar die koopt nu
ook al staatsobligaties van zwakke
landen op. Het lijkt niet voorstelbaar
dat de ECB geheel buiten schot blijft.
Sommige landen willen een grotere
rol voor het Internationaal Monetair
Fonds. Het kan zelf bijdragen, maar
ook wordt bepleit dat opkomende eco
nomieën als China en Brazilië iets van
hun financiële overschotten in een
IMF-pot steken om de eurozone te hel
pen. Dit wordt een belangrijk thema
op de G2O-top volgende week.
Vooral Nederland wil dat 'Brussel'
meer macht krijgt om landen tot de
orde te roepen die er financieel een
potje van maken. Maar het is nog al
lerminst zeker dat de speciale boetes
uitdelende eurocommissaris die Den
Haag daarvoor wil er ook komt. In ie
der geval wordt het financiële toe
zicht op de lidstaten wel verscherpt.
Italië lijkt het volgende land te wor
den waar de financiële markten hun
pijlen op richten. Het heeft na Grieken
land naar verhouding de hoogste
staatsschuld. De EU-leiders vinden dat
Berlusconi te weinig bezuinigt en her
vormt. Zij eisen dat de premier van
daag nieuwe voorstellen op tafel legt.
