9 spectrum
'Leiders moeten mensen
duidelijk maken dat euro
een enorme bijdrage is'
Zaterdag 22 oktober 2011
reageerden op gebeurtenissen en er niet op vooruitlie
pen. Bovendien spraken ze elkaar tegen, wat de zaken
verergerde."
Ze probeerden de markten te overtuigen met de klas
sieke aanpak van samenwerking tussen regeringen.
Dat werkt niet, zegt Verhofstadt. „De markten bekij
ken dat rationeler. Die zeggen: we hebben één munt,
maar dat werkt niet met zeventien regeringen, zeven
tien verschillende beleidsstrategieën, zeventien ver
schillende obligatiemarkten. Het is het één of het an
der."
Landen moeten een deel van hun soevereiniteit opge
ven, waarschuwt ook oud-IMF-bestuurder Xafa. „Met
semi-automatische sancties, die in een nieuw verdrag
worden vastgelegd." Alleen een federale aanpak zal de
markten overtuigen, zegt Verhofstadt. „Zolang de eu
rolanden niet de stap zetten naar - ik gebruik het
F-woord maar - een federale unie waarbij supranatio
nale instellingen automatisch budgettaire én economi-
sche discipline kunnen afdwingen, komen we er niet."
Papantoniou: „Om te overleven moet de eurozone
een fiscale unie worden. Maar het is duidelijk dat de
leiders van nu daarover aarzelen."
Volgens Verhofstadt staan de eurolanden op een kruis
punt. „Of we kiezen voor een VN van Europa - een
los samenwerkingsverband van onafhankelijke staten
die samenwerken, maar daar heb je geen euro voor no
dig - óf je maakt een VS van Europa, een federale
unie: dan kun je die munt wél overeind houden."
Het probleem is dat er geen leiders zijn die een lans
willen breken voor de euro, zegt Papantoniou. „Het is
het oude liedje. Overal ontstaat weerstand als de ster
keren de zwakkeren moeten steunen, Noord-Italië ver
sus Zuid-Italië, Vlamingen versus Wallonië. Ze den
ken dat de anderen niet beter kunnen, dat dit cultu
reel bepaald is. De Duitsers willen niet dat de eurozo
ne een transferunie wordt, waarin de sterke landen de
zwakke subsidiëren tot ze op eigen benen kunnen
staan. Als je beter uitlegt wat daar de voordelen van
zijn, kun je het verzet daartegen overwinnen. Maar er
is een gebrek aan leiderschap in Duitsland."
Ook Verhofstadt ziet veel euroscepticisme. „Om te
overleven kunnen de leiders beter de mensen duide
lijk maken dat de euro voor hun land een enorme bij
drage is. Ze moeten tegen nationalisme en populisme
ingaan. Dat richt zich nu tegen de Grieken, zoals het
gericht was tegen de islam, en morgen weer tegen wat
anders. Maar ons belang is dat de euro overeind blijft."
spectrum@wegener.nl
foto ANP
