Restauratie van oudste
boek vergt nederigheid
D'r is mae weinig nieuws
261 zeeland
Werkgevers werven
nieuw personeel in
Torentij d in Middelburg
De krant zoekt
liefhebbers van
winterkamperen
Reconstructie
kerntransport
zaterdag 22 oktober 2011
door Nadia Berkelder
MIDDELBURG - Dat je in de gevange
nis hebt gezeten, is niet echt een
aanbeveling bij een sollicitatiege
sprek. Vaak krijgen ex-gedetineer-
den geen kans bij werkgevers. Gis
teren bezochten zeven werkgevers
de penitentiaire inrichting Toren-
tijd om nieuw personeel te wer
ven.
Dat personeel hopen de werkge
vers te vinden onder 35 gevange
nen die allemaal binnen drie tot
zes maanden op vrije voeten ko
men. Initiatiefnemer is de Leer
werkacademie, een re-integratiebe-
drijf Dat heeft de gevangenis als
markt aangeboord omdat er krap
te is op de arbeidsmarkt.
Gedetineerden krijgen de kans om
nog in de gevangenis een cursus te
volgen die nodig is voor hun nieu
we baan. Torentijd bemiddelt bij
het maken van afspraken met de
nieuwe werkgever. Het re-integra-
tiebedrijf belooft de ex-gedetineer-
den te begeleiden. Het bedrijf
biedt scholing en banen aan in bij
voorbeeld de steigerbouw, horeca
en de metaal.
Onder ex-gedetineerden is de
werkloosheid hoog. Voordat ze de
gevangenis ingaan is 28 procent
aan het werk, erna nog maar 21
procent. Dat komt natuurlijk door
hun detentie, maar ook door het
relatief lage opleidingsniveau van
gedetineerden, door een versla- Marijn de Valk foto Dirk-Jan Gjeltema
ving, sociale of psychische proble
men, door taalachterstand of ge
brek aan werkervaring.
Ex-gedetineerden komen vaak niet
eens door de eerste selectie bij een
sollicitatieprocedure, vertelt een
medewerker van Torentijd. „Als ze
naar het UWV moeten, of naar
een uitzendbureau, is het voor
ex-gedetineerden moeilijker dan
anderen. En vaak gewoon onmoge
lijk." Een baan vinden blijkt be
langrijk: zonder werk vallen meer
gedetineerden terug in crimineel
■nBQMHBHIHHHHHBHBBEaSHHnB
MIDDELBURG - Voor een artikel in
onze Autoland Winterspecial zijn
we op zoek naar lezers die er in de
wintermaanden met de camper,
caravan of zelfs tent op uit trek
ken.
Bent u zelf een winterkampeerder
of kent u iemand in uw omgeving
die mee wil werken aan een arti
kel? Wat is hier zo leuk aan? Wat
kom je zoal tegen als je met je cara
van in de sneeuw staat?
Laat het ons voor vrijdag 4 novem
ber via eindredactie@pzc.nl o.v.v.
Winterkamperen Autoland Win
terspecial.
In de speciale bijlage besteedt de
redactie verder aandacht aan win
terhanden en de voor- en nadelen
van verschillende soorten Sneeuw
kettingen.
Bij beschikking van de kantonrechter
te Middelburg d.d. 18 augustus 2011
is de heer H.D. de Pauw, geboren
op 28-06-1951, wonende te 4511 JE,
Breskens, Ghistelkerke 218, onder cu
ratele gesteld met benoeming van mr.
B. Kwakkenbos, kantoorhoudende te
4481 AW KLOETINGE, Koningin Juli-
anastraat 2 tot curator.
BORSSELE - Het radioprogramma
Argos komt vandaag met een re-
contructie van de commotie die
ontstond rond het laatste trans
port van kernafval uit Borssele
naar het Franse Cap de la Haque.
Daarbij draait het vooral om de ar
restatie van een actievoerder van
Greenpeace, vijf dagen voor het
transport. De man was gesnapt bij
het ondergraven van de treinrails.
Argos wordt uitgezonden van 12.15
tot 13.00 uur op Radio 1.
door Engel Reinhoudt
Vorige weke zaèterdag be
zochte me de open dag
van het Zeêuws Archief
Achteraf schaeme ik
m'n eigen a 'k daè noait eêrder
ewist bin. Daè bewaere ze eêl je
voorgeslacht. Aolle akten van de
burgerlijke stand ka je daè vinde
en daè bin ze dit jaer 200 jaer mie
doende.
Behalve de burgerlijke stand be
waere ze daè nog vee meêr. J'n aer
gaè steil op j'n oad stae a je kennis
neemt van sommige diengen. In
een tentoanstellege 'Akten van lief
en leed' maèk je kennis mie fami
liegeschiedenissen en andere ge
beurtenissen. Ik wier etroffe deur
een moordgeschiedenis. Helaas
wor je daè tegenwoordig nog a's
mie geconfronteerd, mae in het
verleden were ze ok nie kouster.
Luuster! Sara Janse Geldof brocht,
uut ermoe, de gouwe sieraden die
a bestemd were voe d'r dochter
Leuntje naè de Bank van Lening.
D'r vent was daè eêl verbolge over
en ze ao mae te zurgen a ze wee
vrom kwaeme. Mae bie de Bank
were die spullen kwiet erocht. Sa
ra zat klem. En dan vraeg ze an
een meisje, Catharina eêt ze, die a
mie appels langs de deure komt of
a ze even wil elpe-om een béde te
verzetten. Het kind ei net zulke
gouwe sieraden as a ze voe Leun
tje ao. Het meisje gaè mee naè bo
ven en daè brieng ze 't kind om
het leven. Het liekje goai ze in de
beerpit en de gouwe spullen steek
ALS U MEER WILT WETEN OVER
ONBEZORGD WONEN KOM DAN
NAAR DE OPEN DAG
SERVICEFLAT DE SCHAKEL
's Gravenpolderseweg 9
4462 CD GOES
0113-228951
ZATERDAG 5 NOVEMBER 2011
10.30-15.00 UUR
Het oudste gedrukte boek in de Nederlanden kan er
weer tegen. Het zeldzame kleinood uit 1473 is onlangs
gerestaureerd en deze week met veel trots en vertoon
in Antwerpen gepresenteerd. De restauratie werd uitge
voerd in Middelburg, door Marijn de Valk.
door Rolf Bosboom
Het had wat weg van een
geheime operatie. Ma
rijn-de Valk nam in
haar restauratie-atelier
een maand lang het bijzondere
boek onder handen, maar mocht
daar uit veiligheidsoverwegingen
geen ruchtbaarheid aan geven. Dat
heeft alles te maken met de enor
me waarde van het boek. Inhalige
lieden hadden maar op ideeën
kunnen worden gebracht.
Het draait allemaal om Speculum
conversionispeccatorum ('Een spie
gel van de bekering van de zon
daars'), van de hand van de Lim
burgse kartuizer Dionysius van
Rijckel (1402/3-1471). Dirk Martens
drukte het in 1473 in Aalst, amper
twintig jaar nadat Gutenberg de
boekdrukkunst had geïntrodu
ceerd.
Het enige volledig beWaarde exem
plaar bevindt zich in de biblio
theek van het Ruusbroecgenoot-
schap, een onderzoeksgroep van
de Universiteit Antwerpen.
De oude en de nieuwe band.
Dankzij een privé-sponsor kon het
licht gehavende exemplaar wor
den geconserveerd.
Daarvoor werd een beroep gedaan
op de deskundigheid van Marijn
de Valk.„Dit was een bijzondere
opdracht voor ons. We zijn er heel
trots op."
Toch was het niet verwonderlijk
dat de Belgen juist naar haar toe
kwamen. „Je hebt verschillende be
drijven in deze sector, maar we rij
den elkaar niet in de wielen. Ieder
een heeft zijn specialiteit. Wij heb
ben ervoor gekozen om voor de
topstukken te gaan."
Speculum conversionis peccatorum
is, met slechts 28 pagina's, een be
scheiden boekje maar maakt deel
uit van een verzamelband met vijf
vroege drukwerken. De Valk ont
dekte tijdens het conserveringspro-
ces, dat in nauw overleg met de
universiteit plaatsvond, onder
meer dat de volgorde van de bla
den niet klopte.
Verder was de afspraak terughou
dend met het boekwerk om te
gaan. „Je kunt vrijwel alle foutjes
wegwerken, maar als ik dat zou
doen, wordt het minder au
thentiek. Het esthetisch be
lang telt veel minder dan dat het
boek goed behouden is. Het gaat
om nederigheid ten aanzien van
het materiaal. In Vlaanderen
zijn ze in dat opzicht nóg puri-
teinser dan in Nederland."
Ze is content met zoals het boek
(via de website van de Universiteit
Antwerpen nu ook digitaal te raad
plegen) geworden is. „Maar het be
langrijkste is dat de klant dat is. In
dit geval waren ze echt opgelucht
toen ze het eindresultaat zagen.
Dan ben ik ook tevreden."
