Niets deugt
in de Griekse zorg
ii spectrum
Zaterdag 15 oktober 2011
Het publieke zorgstelsel in Griekenland is
net zo wankel als de staat. „Het beleid is
slecht. We zitten op de verkeerde weg."
door Ans Bouwmans
Een eind verderop in Athene, in een moderne praktijk
ruimte met medisch secretaresse, zetelt uroloog Elias Vavi-
las (53). Hij is specialist en maakt net als Feloukatzis lange
dagen. Vavilas heeft begrip voor sjoemelende collega's in
de publieke sector. „Met dat salaris kun je geen respecta
bel leven leiden. Dus begonnen ze zwart geld aan te ne
men en de staat zag het door de vingers. Daarom zijn het
nog geen slechte dokters." Zelfheeft de arts gekozen voor
een praktijk in het Hygeia, in de jaren zeventig het eerste
grote privéziekenhuis van Athene. „Het is een kwestie
mensen aangesteld, om stemmen te werven."
Directies worden politiek benoemd, de budgetten zijn be
perkt en de politiek heeft de vakbonden zo veel macht ge
geven, dat die alles kunnen stilleggen, zegt de neuroloog.
„We zitten in een arm deel van Attica (regio rond Athe
ne). Als dit ziekenhuis dichtgaat, ligt de zorg hier op ape
gapen."
De publieke gezondheidszorg moet eigenlijk helemaal op
nieuw, van de grond af, opgebouwd worden, denkt zijn
collega Vavilas. „Maar dat zal niet gemakkelijk zijn. Het is
ook een kwestie van mentaliteit. Iedereen hier kan bij een
specialist terecht en wil de beste zorg, meteen."
De particuliere zorg kampt inmiddels ook met proble
men. Door de economische crisis kunnen steeds minder
mensen zich een extra zorgverzekering van om en nabij
1.700 euro per jaar veroorloven. Dat stuit de groei in de
private sector. „Er zullen kleine klinieken dichtgaan", ver
wacht de uroloog.
van waardigheid. Ie voelt je beter als je met een zuiver ge
weten kunt werken. Ik verdien net zoveel als die anderen,
maar ik betaal er belasting over."
Dat is niet het enige verschil. Hygeia is ruim, modern en
voorzien van de nieuwste medische apparatuur. „Dit zie
kenhuis is goed georganiseerd. Als je een afspraak hebt,
wordt die nagekomen. De onderzoeksrapporten komen
op tijd. We behandelen de patiënten met fatsoen. Ik kan
hier opereren per robot, dat zou in een publiek zieken
huis niet kunnen. Je hebt heel goede artsen in de publieke
zorg, maar zelfs de basisbenodigdheden ontbreken er. Dat
komt door te weinig geld en slecht management, een
weerkerend refrein in dit land."
In het Gennimatas lijkt de directie nooit van het woord
'efficiënt' te hebben gehoord. Er lopen te veel medewer
kers rond van wie niet duidelijk is wat ze doen, stelt neu
roloog Feloukatzis. De inkoop van operatiemateriaal kost
door ministerieel vastgelegde tarieven 'een veelvoud van
wat in Europa gebruikelijk is'.
„De overheid klaagt dat de zorg te duur js en dat dokters
dieven zijn, maar is er zelf verantwoordelijk voor. We had
den 32 jaar geleden met hetzelfde aantal bedden 480 per
soneelsleden, nu 3.200. We weten helemaal niet hoeveel
mensen er nodig zijn voor het werk. We controleren niet
of ze functioneren. Er is geen hiërarchie. Er zijn gewoon
Ondanks alle mankementen functioneert de zorg wel,
zegt Vavilas. „De dokter zorgt voor 70 tot 80 procent van
de kwaliteit en er lopen heel goede artsen rond in de pu
blieke ziekenhuizen." Bovendien kun je tenminste nog
naar een openbaar ziekenhuis, zegt hij. „Ook als je arm
bent. Ze zullen je helpen, ook als je geen sociale premies
betaalt."
Feloukatzis waarschuwt dat het sociale gezicht onder
druk staat. Tot een paar maanden geleden was het vanzelf
sprekend dat publieke ziekenhuizen iedereen hielpen,
ook mensen zonder verzekering. „Daar waren we trots
op. Nu liggen we onder vuur omdat we niet denken aan
de schatkist." Artsen trekken zich er weinig van aan,
denkt hij. „Sentimentaliteit krijgt voorrang op logica."
Dat geldt ook voor zijn eigen carrière. Ondanks het lage
salaris, het gebrek aan management en zijn andere erger
nissen heeft de neuroloog nooit de aandrang gevoeld te
verkassen. „Het voelt hetzelfde als getrouwd zijn. Ik houd
van mijn baan. Ik wilde neurochirurg worden, ik werd
neurochirurg. Ik kon een pionier zijn op het gebied van
rugoperaties. Hier heb ik de waardering van mijn patiën
ten en mijn collega's. Ik heb hier mijn plek gevonden."
reageren?
spectrum@wegener.nl
De liften zijn klein, benauwd en oud. Net als
alles in het Gennimatas-hospitaal in
Oost-Athene. Achter het in fleurig oranje
en blauw opgeschilderde houtwerk schuilt
een interieur dat sinds de jaren zestig niet
meer wezenlijk is veranderd. Overal hangen mensen
rond, of ze zitten: naast bedden, op de gang, de trap.
Wachtend op een dokter. Of zich bekommerend om
een zieke naaste, want voor verzorging hebben de
verpleegkundigen geen tijd. Ondanks een veel
voud aan blauwe, groene en witte jassen.
Neuroloog Chrysostomos Feloukatzis is net klaar
met zijn ochtendronde. Bij zijn kamerdeur
wacht een oude man in een gebutste, bijna an
tieke rolstoel, die zijn vrouw even bij de in
gang heeft geleend om hem hiernaartoe te rij
den. De infuusstang is met tape en verband
aan de stoel verstevigd. Het stel heeft een
plastic draagtas bij zich, met afdrukken van
röntgenfoto's die ze even aan de specialist
willen laten zien. Terwijl ze binnen zit
ten, wordt hun rolstoel bijna gekaapt
door een verpleegster; in het algemene
ziekenhuis is zelfs een krakkemikkig inva
lidenwagentje urgent nodig.
„Niets deugt hier. Het beleid is slecht.
We zitten op de verkeerde weg. Deze
plek functioneert niet", zegt Feloukatzis
op afgemeten toon, als hij tijd heeft
voor een gesprek over de deplorabele
toestand van het Griekse openbare zorg
stelsel. Vraag Grieken naar hun ervarin
gen en er komt een litanie aan klach
ten. Die komen er vooral op neer
dat de 'gratis' zorg, bekos
tigd uit sociale premies,
helemaal niet gratis is.
Allerlei medicijnen
worden door bezuini
gingen op het pakket
niet meer vergoed.
Wie een MRI-scan no
dig heeft, wordt verwe
zen naar een privékli-
niek waar ze zo'n scanner
hebben. Maar daar hangt wel een
prijskaartje aan.
De rekening in een publiek zieken
huis kan ook hoog oplopen. Wie
niet een half jaar wil wachten op
een ingreep, moet eerst duizenden
euro's overhandigen aan de chi
rurg en de anesthesist. Zelfs voor
een routinecontrole kan al een 'fa-
kelaki' - een klein envelopje - no
dig zijn.
„Verwerpelijk", zegt Feloukatzis
over de zwarte betalingen die ge
meengoed zijn in de Griekse pu
blieke ziekenhuizen. Wat begon
als een bedankje of een manier om
zich te verzekeren van extra goede
zorg, is uitgegroeid tot gestandaar
diseerde corruptie. Sommige artsen
hebben zelfs een apart kantoor voor
de particuliere dienstverlening. Fe
loukatzis zelf maakt zich er niet
schuldig aan, zegt hij. Met als gevolg
dat de grijze vijftiger, die de baas is van
de neurologische afdeling in zijn zieken
huis, heeft Teren leven als een student'. De
overheid heeft het nu gemunt op artsen die
SsHEF zwartwerken, maar heeft het fenomeen zeifin
de hand gewerkt, meent Feloukatzis. „Ze hebben
in de jaren tachtig veel te lage salarissen inge
voerd."
foto EPA
De toestand van het Griekse openbare zorgstelsel is ronduit deplorabel.
foto Orestis Panagiotou/EPA
