Strijd tegen hyperkapitalisme
spectrum 6
Zaterdag 15 oktober 2011
Washington DC. foto EPA
New York.
De Amerikaanse
protestbeweging Occupy Wall
Street heeft de lage landen
bereikt. Vandaag (zaterdag 15
oktober) strijkt een verzameling
actievoerders neer op pleinen in
een aantal grote Nederlandse
steden. De voorhoede van een
oplaaiende strijd tegen het
hyperkapitalisme.
door Maurice Wilbrink
"V" n 2008 vielen me de schellen
I van de ogen." Rob van Eeden
I kreeg belangstelling voor ban-
I ken toen ze met honderden mil-
JL jarden euro's belastinggeld over
eind gehouden moesten worden. Nu is hij
drijvende kracht achter Verhuisjegekbnl,
een site waar wordt opgeroepen spaargeld
weg te halen van megabanken en onder te
brengen bij lokale banken. In de VS ge
beurt hetzelfde: burgers willen dat hun
spaargeld ook hun gemeenschap dient.
Van Eeden kijkt met grote interesse naar
de Amerikaanse protestbeweging Occupy
Wall Street (Bezet Wall Street), dat nu een
Nederlandse variant krijgt. Occupy Den
Haag verwacht vandaag (zaterdag) duizen
den mensen, net als Occupy Amsterdam.
Een deel rolt slaapzakken uit in het cen
trum van de stad: op Youtube.com staan
filmpjes van soortgelijke acties in steden in
de VS. Inspirerende bijeenkomsten.
Sinds een week of twee mobiliseert de Ne
derlandse Occupy*-beweging zich via inter
net. Er wordt om vervoer gevraagd naar de
steden waar acties plaatsvinden, er moet
catering geregeld worden voor het actie
kamp. Er is een medisch team nodig, net
als kennis van wetgeving waar demon
stranten en actievoerders mee te maken
hebben. De organisatie staat open voor elk
initiatief, niet-hiërarchisch, geïmprovi
seerd. Er zijn geen leiders. Woordvoerders
haasten zich te verklaren dat ze niet na
mens de anderen spreken, maar op eigen
titel. Het is directe democratie: iedereen
mag ideeën inbrengen.
Maar waar staan ze voor? Is deze verzame
ling individuen het begin van een bredere
volksbeweging? De kritiek hier is dezelfde
als in de VS: „Wij maken bezwaar tegen
de opeenhoping van rijkdom bij banken
en multinationals en tegen het politieke
systeem dat dit dekt. Wij voelen ons niet
meer vertegenwoordigd door zittende poli
tici", zegt Peter Storm, een Tilburger die
meehelpt aan Occupy Den Haag.
Naast toenemende woede over sociale on
gelijkheid, is er ook de angst niet meer vol
waardig te kunnen deelnemen aan de sa
menleving. „Als je klaar bent met je studie
- de gemiddeld opgebouwde studieschuld
is 30.000 euro - moet je onbetaalde stages
doen", zegt Pascal ten Have, voorzitter van
de Landelijke Studentenvakbond LSVB.
De economische crisis die in 2008 begon
met een bankencrisis, houdt nu al enkele
jaren huis aan de onderkant van de samen
leving en inmiddels ook in de middenklas
se. Vooral in de VS is dat zichtbaar: miljoe
nen mensen zijn uit hun huis gezet omdat
ze hun hypotheeklast niet kunnen dragen.
Kristof Jacobs, als politicoloog verbonden
aan het Institute for Management Re
search van de Radboud Universiteit, ziet
in de VS een rijke voedingsbodem voor
protest. „De Amerikaanse economie lijkt
in een langdurige staat van depressie be
land, met structureel hoge werkloosheid.
Er zijn nauwelijks vangnetten en hoge
ziektekosten. Het is daar aan het gisten."
Die voedingsbodem bestaat hier ook, me
nen Occupy-aanhangers. Seth Lievense,
die zich heeft aangesloten bij Occupy Am
sterdam, verwoordt fundamentele maat
schappijkritiek, die veel steun heeft bij de
ze beweging aan beide zijden van de Atlan
tische Oceaan. „Er is sprake van een finan
cieel en monetair systeem dat de macht bij
een heel kleine groep mensen legt en waar
mee de zittende politiek is verweven. Ban
ken kunnen in feite geld scheppen, het uit
lenen en daar rente voor vragen. De enor
me winsten die dat oplevert, versterkt de
positie van de superrijke 1 procent. De rest
van de bevolking wordt geconfronteerd
met schaarste, die kunstmatig gecreëerd
wordt door grote bedrijven, die daar ook
heel veel geld mee verdienen."
„Voedsel is het ultieme voorbeeld: het is
voor veel mensen schaars, onbereikbaar,
terwijl er voldoende van is in de wereld.
Fossiele energie is een ander voorbeeld. De
lobby van producenten van fossiele ener
gie om duurzame energie schaars te hou
den, en dus kostbaar, wordt door politici
gehonoreerd. Daarmee onthoud je men
sen het recht zelfvoorzienend te worden
en bij te dragen aan een schonere planeet."
Lang niet iedereen in het Occupy-kamp
keert zich tegen het kapitalisme op zich,
maar men is wel de excessen zat. Veel sym
pathisanten hechten aan de creativiteit die
het kapitalisme losmaakt en aan de symbo
len van het marktkapitalisme waarmee ze
Dallas, Texas.
Seoul, Korea.
