Hulpeloos en zenuwachtig
ióI boeken
In de greep van heroïne in Oslo Jupiter heeft 63 manen
BOEKEN KORT
k zaterdag 15 oktober 2011
ZM FtóOC Statistieken toon
den jaren geleden aan dat in
West-Friesland, in de kop van
Noord-Holland, drie maal zo
veel zelfmoorden onder jonge
ren voorkomen als in de rest
van Nederland. Peter Zantingh
(1983) greep in 'Een uur en acht
tien minuten' dit trieste gege
ven aan om een roman te schrij
ven over de impact van suïcide
op een vriendenclub. De hoofd
persoon reist terug naar zijn
dorp nadat een vriend er een
einde aan heeft gemaakt.
Peter Zantingh - Een uur en acht
tien minuten. Arbeiderspers,
18,50 euro.
RIST In zowel de film
als stripwereld is Alejandro Jo
dorowsky een begrip. De 82-ja-
rige Chileen is de scenarist van
stripklassiekers als 'De Incal' en
'De Technovaders'. Bij Oog 8c
Blik verschenen twee graphic
novels van hem. Het zijn na
tuurlijk de tekeningen die het
eerst opvallen. En opvallénd
zijn ze, opvallend mooi, de teke
ningen van Nicolas Fructus
voor 'Showman Killer', deel 1
van de reeks 'Een held zonder
hart'. Voor 'Ogregod', dat Jodor
owsky baseerde op 'Twee jaar
vakantie' van Jules Verne, teken
de Zoran Janjetov.
Alejandro Jodorowsky en Zoran
Janjetov - Ogregod. Vert. Pieter
van Oudheusden. Showman Kil
ler. Vert. Mat Schifferstein. Oog
Blik/De Bezige Bij, beide
17,90 euro.
De Arbeiderspers
is bezig met (her)uitgaves van
beroemde, maar vergeten boe
ken uit de Amerikaanse litera
tuur van vorige eeuw. Ver
scheen recent 'De groep' van
Mary McCarthy, nu ligt er een
nieuwe vertaling van 'Van alles
het beste', een roman van Rona
Jaffa (1931-2005), uit 1958. Over
ook een groep vrouwen, dit
maal werkzaam in een uitgeve
rij begin jaren vijftig. Ieder met
haar eigen dromen, doelen en
hartstocht.
Q Rona Jaffe: Van alles het beste.
Vert. Petra C. van der Eerden. Ar
beiderspers, 19,95 euro.
Q Birger Baug -
Verlossing
Vertaling Ceri de
Boer
Bruna, 17,95 euro
door Mieske van Eek
Van sommige zaken is
nauwelijks of geen ver
lossing mogelijk. Van
drugs bijvoorbeeld. Wie een
maal in de greep is van heroï
ne heeft weinig kans op be
vrijding. Erger is dat de ver
slaafden zo'n willoze prooi
zijn van mensen voor wie
een mensenleven niet telt.
De Noor Birger Baug (1969)
schrijft erover in zijn tweede
misdaadroman Verlossing.
Een Scandinavische roman in
de beste traditie, met politie
mensen van vlees en bloed
die soms net zo met zichzelf
worstelen als met de misdadi
gers die zij bestrijden. Maar
een boek voor watjes is Verlos
sing niet. Wat mensen elkaar
aan doen in de drugswereld
in Oslo liegt er niet om.
Het verhaal bestaat uit twee
delen. Inspecteur Halvor
Hemming onderzoekt met
zijn mensen een onverklaar
baar groot aantal drugsdoden
in de stad. Nog voor zijn on
derzoek begonnen is, plegen
onbekenden een aanslag op
zijn collega Kristine Holm.
De ervaringen van de recher
cheurs worden afgewisseld
met het ontroerende dagboek
van een vader die zijn zoon
gedwongen wil laten afkicken
van heroïne. Langzamerhand
beginnen de twee verhalen in
het boek in elkaar te grijpen.
De politie is nog maar nauwe
lijks met het onderzoek be
gonnen of er sterft opnieuw
een druggebruiker aan een
overdosis. Kort daarop wordt
zijn vriendin doodgestoken
en verdwijnt een belangrijke
getuige.
Verlossing is een sociaal bewo
gen boek met veel aandacht
voor de karakters van de poli
tiemensen en de slachtoffers,
lammer alleen dat de daders
nogal schetsmatig blijven.
door Hans Hoekstra
1 Guinness World
Records 2012
Kosmos Uitgevers,
24,95 euro.
Bladerend in de nieuwste
versie van Guinness
World Records kan de
aandacht uitgaan naar de eer
ste, grootste, dikste, zwaarste,
snelste, langste, drukste,
breedste, hoogste, langstdu-
rende, langstlopende, duur
ste, oudste of succesvolste op
vele terreinen. Dan kom je
het wespennest tegen dat in
1963 werd ontdekt op een
boerderij in Nieuw-Zeeland:
lengte 3,7 m, diameter 1,75 m
en omtrek van 5,5 m. Waar
schijnlijk het werk van Duit
se wespen. Of de grootste
kruiswoordpuzzel, bestaande
uit 132.020 vakjes en bijna
26.000 woorden.
De aandacht kan zich ook
richten op de dunste, klein
ste, traagste, lichtste, jongste,
laatste, totaal mislukte, min
ste en laagste. De kortste vo
gelmigratie staat op naam van
de Noord-Amerikaanse
sneeuwhoen. In de lente
vliegt dit sneeuwhoen slechts
300 meter naar beneden naar
de bosgebieden en voedt zich
met vroege zaden en jonge
blaadjes. De traagst groeiende
plant is de grote bromelia Pu-
ya raimondii in Bolivia: de
bloem verschijnt pas na 80
tot 150 jaar.
Jupiter mag dan de grootste
planeet in ons zonnestelsel
zijn en beschikken over 63 be
vestigde manen, het is óók de
planeet met de kortste dag
van alle grote planeten: 9 uur
en ruim 55 minuten.
In het recordboek worden
tips gegeven om zelf een re
cord te breken: video-opna
mes maken (direct te plaat
sen op videokanaal) en zor
gen voor veel getuigen. Op 17
november, Guinness World
Records Day, proberen men
sen wereldwijd een record
neer te zetten of te breken.
kanen destijds is gelukt een rol
van betekenis te spelen bij het ver
slaan van de Duitsers. Robert wil
maar één ding: bewijzen dat hij ie
mand is. Daar slaagt hij nauwelijks
in. Terwijl hij gedesoriënteerd en
nutteloos langs slagvelden en
brandhaarden banjert en uiteraard
in een hospitaal terechtkomt, le
zen we hoe het leven van hem en
zijn moeder tot dan toe verlopen
is. Daarbij slaagt Yates er moeite
loos in je vurig te laten hopen dat
er iets goed gaat in dat leven.
Alice en haar zoon zijn zich er ook
wel van bewust dat het leven een
min of meer permanente tegen
stander is die iedere poging tot ver
zet potsierlijk maakt. Ze zijn aan
doenlijk zonder dat Yates ze veel
vertederends heeft meegegeven. Je
komt niet onder ze uit. Hun lot
had ook het jouwe kunnen zijn.
Het is puur toeval dat je de dans
bent ontsprongen.
Ergens halverwege het verhaal ont
moet Alice een man die onmiddel
lijk de man van haar dromen is.
Vanaf de eerste seconde van deze
ontmoeting willen we roepen:
niet doen! Maar Alice doet het
toch, ze geeft zich over: 'De moei
lijkheid was dat ze haar stem niet
kon laten ophouden, of zelfs maar
beheersen. Ze hoorde zichzelf hul
peloos de ene holle frase na de an
dere debiteren terwijl zijn beleef
de, licht zwetende gezicht maar
bleef knikken en glimlachen en de
rest van de kamer in duizelig ma
kende vaagheid om hen heen
draaide. Ze wist alleen dat als ze
ophield met praten, hij misschien
weg zou gaan, en even later werd
ze bang dat als ze ophield met pra
ten, hij misschien oog zou krijgen
voor wat er, zo wist ze, allemaal
mis aan haar was'.
Dit is haar leven. Alles is voortdu
rend duizelig makend vaag. Daar
om kan ze geen kant op, daarom is
ze altijd zenuwachtig en wil ze
wég praten wat er aan de hand is.
Ze is onstuitbaar.
Richard Yates - Een speciaal soort
voorzienigheid. Vertaling Marijke
Emeis. De Arbeiderspers,
27,50 euro.
door Thomas Verbogt
Alice en haar zoon Robert
zijn aandoenlijk maar niet
vertederend. Richard Yates
slaagt er in Een speciaal soort
voorzienigheid in personages
neer te zetten die de lezer
echt kunnen raken.
Het mooiste geloof is waar
schijnlijk het geloof dat al
les goed komt. Misschien
moet je het daarvan wel
hebben, een groot deel van je le
ven. Misschien is het daardoor alle
maal wel te doen.
Richard Yates hoort bij de grote
Amerikaanse schrijvers van de vo
rige eeuw en ik doe hem tekort als
ik zeg dat hij vooral hierover
schrijft, maar het is wel het brand
punt van zijn thematiek: de tel
kens terugkerende droom over be
tere tijden, de valse autoriteit van
illusies. En hij maakt ons meteen
medeplichtig. Denk aan zijn mees
terwerk Revolutionary road. Op
het moment dat de
hoofdpersoon April
Wheeler in beeld komt,
weten we dat ze in
slecht nieuws verzeild
is geraakt. Zij weet dat
ook, maar ze biedt ver
zet, er moet een uitweg
zijn.
Werkelijkheid en wen
selijkheid maken mati
ge afspraken. De eerste
zin van Cold spring har
bor, zijn laatste roman:
'Alle zorgen om Evan
Shepards onbehouwen jeugd wer
den goedgemaakt toen hij op zijn
17de, in 1935, verliefd werd op au
to's'. Hier staat behoorlijk veel, ge
vaarlijk terloops, en het is net alsof
er opluchting doorheen tintelt,
maar dat is onzin, al was het al
leen maar omdat je beter niet ver
liefd kunt worden op auto's.
In 1969 verscheen het derde boek
van Richard Yates, A special provi-
RJcHtni Ystcs
En 1 speciaal soort
•W-rcnipkei,!
Richard Yates.
dence. Het werd door Ma
rijke Emeis vertaald en
verscheen hier onder de
titel Een speciaal soort
voorzienigheid. De roman gaat over
een moeder en een zoon, maar
vooral over de moeder, Alice Pren
tice, geboren Grumbauer, een kun
stenares die geen kunst maakt die
tot iemand doordringt, melancho
liek, beetje hysterisch, in alles on
handig, uiteraard gescheiden,
drankzuchtig, een perfect Yates-
personage.
Ze woont met haar zoon, die ook
een beetje hysterisch is en zo nu
en dan ook een klier. Maar meest
al doet hij zijn best voor zijn moe
der, maar wat ik net al opmerkte,
ze is niet te helpen. Robert, zo
heet hij, Bobby noemt ze hem, is
iemand die goed is in het beden
ken van noodoplossingen. Hij laat
haar echter alleen, want hij gaat
als soldaat naar Europa om daar te
vechten in de Tweede Wereldoor
log. Daar gaat de roman ook over,
over de ravage van de oorlog.
Als je dit boek van Yates leest, kun
je niet begrijpen hoe het de Ameri
foto Thomas Victor
