Als het om erfgoed gaat,
zijn we allemaal experts
S MUSEUM
JAAR
vrijdag 14 oktober 2011
Het Zeeuws Museum in Middelburg bestaat vijftig jaar
en viert dat met een uitgebreid jubileumprogramma, dat
morgen feestelijk wordt geopend. Het museum wil
hierin vooral de rol van het publiek onderzoeken.
door Rolf Bosboom
Het museum in
jaartallen
1769 Oprichting Koninklijk Zeeuwsch
Genootschap der Wetenschappen.
Eind 18e eeuw Zeeuwsch Genoot
schap sticht het eerste museum van
Zeeland - het Museum Medioburgen-
se, aan de Latijnse Schoolstraat in
Middelburg.
1886 Opening van het Kunstmuseum
in de Schutterhofstraat in Middel
burg; de collectie bestaat vooral uit
schilderijen en tekeningen.
1889 Museum Medioburgense ver
huist naar de Wagenaarstraat in Mid
delburg, in een oud patriciërshuis.
Loop van de 20e eeuw Beide musea
raken in verval, een deel van de collec
tie gaat verloren door bombardemen
ten in 1940.
1961 Zeeuwse Museumstichting ves
tigt zich in het patriciërshuis aan de
Wagenaarstraat en krijgt de collectie
van het Zeeuwsch Genootschap in
bruikleen. De verzameling kunstvoor
werpen van het Kunstmuseum aan de
Schuttershofstraat wordt overgedra
gen aan de Zeeuwse Museumstich-
ting.
1972 Zeeuws Museum krijgt onder
dak in een deel van het abdijcomplex.
2007 Museum heropent na 7,5 jaar
gesloten te zijn geweest, vanwege
ingrijpende renovatie en herinrich
ting.
Voor veel musea is een jubi
leum aanleiding om een
fraaie topstukken-ten-
toonstelling te organise
ren, waarmee doorgaans
volop publiek wordt getrokken. „Dat is
inderdaad een heel doeltreffende en
aantrekkelijke manier", zegt Marjan
Ruiter, sinds 2009 directeur van het
Zeeuws Museum. „Maar het is ook wel
heel erg makkelijk. Er zit niets vemieu-
wends in."
Dat past dus bij het Zeeuws Museum,
dat een naam heeft opgebouwd met
experimentele en vooruitstrevende pre
sentaties en exposities. „We willen
juist bij het jubileum laten zien wat we
doorgaans als musuem doen en dat is
het Zeeuws erfgoed in een hedendaag
se context plaatsen, door bijvoorbeeld
kunstenaars te laten reflecteren op on
ze collectie."
Het museum wil vooral ook de bezoe
ker aanmoedigen mee te denken over
de rol van een museum en de wijze
waarop erfgoed wordt verzameld, ge
presenteerd en ontsloten. Speciale aan
dacht is er daarbij voor jongeren. Rui
ter: „Musea moeten zichzelf opnieuw
uitvinden. Als je jongeren niet aan
spreekt en 'medeplichtig' maakt,
wordt er over twintig jaar gezegd:
schaf het museum af. Maar geschiede
nis is zó'n belangrijk bestanddeel van
je identiteit. Als je daar niet zorgvuldig
mee omspringt, laat je ook maatschap
pelijk een steek vallen."
Het jubileumprogramma omvat vier
onderdelen: de tentoonstellingen Ver
zameld Werk, Underground en De
Ouderwetse Kamer - die morgen alle
drie worden geopend - en het filmpro
ject Eilanden, dat afgelopen maand al
in gang is gezet.
Een rode draad is de inbreng van het
publiek. Niet voor niets zijn de U en
de W in het logo van het Zeeuws Mu
seum nu goud gekleurd, om te bena
drukken dat het uw museum is. „Er zit
een brede maatschappelijke ontwikke
ling achter", zegt Ivo van Werkhoven,
curator van de jubileumtentoonstellin
gen. „We realiseerden ons dat institu
ten aan gezag inboeten. Mensen ne
men niet meer alles zomaar voor lief
en ze hebben alternatieven, hun eigen
kanalen. Hun video's delen ze bijvoor
beeld via YouTube en om een boek uit
te brengen, hebben ze geen uitgever
meer nodig. Die autoriteitskwestie zie
je overal in de maatschappij terug."
In het Eilanden-project wordt het pu
bliek opgeroepen op film vast te leg
gen wat het de moeite van het bewa
ren waard vindt, Underground laat
zien hoe mensen zelf het heft in han
den nemen als het gaat om het archeo
logisch erfgoed, in De Ouderwetse Ka
mer heeft de bezoeker een eigen in
breng en kan zijn kennis over de her
komst en betekenis van objecten delen
en voor Verzameld Werk zijn heden
daagse kunstenaars gevraagd op de mu
seumcollectie te reageren. „Als het gaat
om erfgoed, zijn we allemaal experts",
aldus Marjan Ruiter. „Daarom willen
we als museum de ramen open
gooien, zodat er een dialoog ontstaat.
Verzamelen betekent dat je altijd keu
zes moet maken. Het is heel belangrijk
dat mensen zich daarvan bewust zijn
en daarin ook een rol kunnen spelen.
We willen dat gesprek aangaan, omdat
wij ook niet alwetend zijn."
De dialoog moet echter niet tot een
knieval leiden. Het museum houdt al
tijd de regie. „Het is niet de bedoeling
om een soort democratie te stichten.
Dat leidt zeker in de kunst alleen maar
tot middelmatigheid"," stelt Van Werk
hoven. Bovendien, zo vult directeur
Ruiter aan, wil het Zeeuws Museum
de bezoekers niet datgene voorschote
len wat zij verwachten. „Het is het be
lang van het museum om stereotypen
te ontkrachten, mensen in staat stellen
om over hun vooroordelen en ver
wachtingen heen te stappen. We kie
zen niet de gemakkelijkste route, maar
dat is ook onze taak niet."
Kwaliteit en vernieuwing blijven de bo
ventoon voeren. „Dit jubileumpro
gramma is ook niet echt laagdrempe
lig. We willen kijken in hoeverre we
het publiek de ruimte kunnen geven,
maar zonder concessies te doen aan de
kwaliteit", zegt Ruiter. „Als je probeert
je op iedereen te richten, is het uitein
delijk voor niemand. Het is een illusie
dat je als museum iedereen aan je kunt
binden."
