Voorstellen voor vergroening
oogsten storm van kritiek
II
'Veel jonge boeren willen ander systeem'
'TT
0
'We zien koeien graag als onze nationale knuffeldieren. Dat lukt
niet als je het alleen maar aan de wetten van de markt overlaat'
Melkveehouder Cees Romijn
woensdag 12 oktober 2011
a^s^sessssssssKaBBaaa®S3iSE8BS®g^E!B
door Aan Dirk van der Meulen
Met name Noord-Euro-
pese liberalen en na
tionalisten vinden dat
vanaf nu flink het
mes moet in de landbouwbegro
ting van de Europese Unie. Ook
PvdA-Europarlementariër Thijs
Berman vindt de tijd hiervoor
rijp, na vijftig jaar Europese steun
voor de boer. Beter is het volgens
hem om het geld in te zetten voor
wetenschap en innovatie. „Dat le
vert meer werkgelegenheid op.
Boeren kunnen daar indirect wel
weer van profiteren door ze te be
trekken bij de productie van duur
zame energie."
Een meerderheid in de Europese
politiek wil dat boeren recht blij
ven houden op inkomenssteun.
CDA-Europarlementariër Esther
de Lange: „Voor onze voedselzeker
heid is het van groot belang een ge
zonde boerenstand in stand te
houden. We willen bovendien dat
onze boeren concurreren met de
wereldmarkt, maar we stellen wel
extra eisen op het gebied van mi
lieu en dierenwelzijn. Kosten die
ze buiten Europa niet hoeven te
maken. Daar moeten ze voor ge
compenseerd worden."
WD-Europarlementariër Jan Mul
der is het met De Lange eens, hoe
wel hij daarmee een buitenbeentje
is in de liberale fractie. Zonder in
komenstoeslag was het merendeel
van de Europese melkveehouderij
in rampjaar 2009 kopje onderge
gaan, betoogt hij. „Dan hadden we
nu zuivel moeten importeren."
Herman Versteijlen, de hoogste
Nederlandse landbouwambtenaar
bij de Europese commissie, heeft
intensief meegewerkt aan de plan
nen die landbouwcommissaris
Ciolos vandaag presenteert. Met
volle overtuiging is voor behoud
van de inkomenstoeslag gekozen,
stelt hij. Merkwaardig noemt hij
het dat vooral stromingen in Ne
derland hier moeite mee hebben.
„Die zeggen: onze landbouw is zo
efficiënt, onze boeren hebben het
niet nodig. Ze hebben het dus wél
nodig. Zonder die toeslag verlie
zen ze de helft van hun inkomen.
In ruil daarvoor onderhouden ze
het landschap. Als je dat overlaat
aan Natuurmonumenten ben je
twee keer duurder uit."
De inkomenssteun blijft dus be
staan, maar als het aan Ciolos ligt,
wordt deze wel anders verdeeld.
Landen met hoge hectaretoesla
gen, zoals Nederland (dankzij in
tensief grondgebruik) en Grieken
land (dankzij tabak), moeten inle
veren ten gunste van landen met
lage premies zoals de Baltische sta
ten. Het Nederlandse boerenbud-
get gaat van 830 miljoen euro naar
760 miljoen. Dit geld wordt boven
dien met een gelijke toeslag van
circa 400 euro uitgesmeerd over al
le 1,9 miljoen landbouwhectares
in Nederland. Versteijlen: „Het is
niet meer uit te leggen dat de ene
boer 600 euro per hectare beurt
en de ander 200."
Voor boeren met grote intensieve
melkveebedrijven of met een
groot areaal graan wordt dat even
slikken. Zij zien hun bedrijfstoe-
slag waarschijnlijk behoorlijk lager
uitvallen. Anderzijds krijgen aard
appel- en veeboeren met een lage
veebezetting meer geld uit Brussel.
Voor behoud van de inkomens
steun moeten boeren extra maat
schappelijke taken gaan verrich
ten. Ciolos heeft daar drie 'vergroe-
ningsvoorstellen' voor bedacht.
Boeren moeten het 'scheuren' (bij
voorbeeld omploegen) van gras
land aan banden leggen, omdat dit
gepaard gaat met veel uitstoot van
broeikasgassen en slecht is voor de
biodiversiteit; ze moeten mini
maal drie gewassen verbouwen;
en ze moeten 7 procent van hun
areaal inrichten als 'ecologisch fo-
cusgebied', lees: ongemoeid laten
of een natuurbestemming geven.
Boeren die hier niet aan voldoen,
verliezen 30 procent van hun toe
slag. Biologische boeren zijn vrijge
steld van deze verplichtingen.
Op deze uitgelekte vergroenings-
voorstellen is een storm van kri
tiek losgebarsten. WD'er Mulder:
„Echt knotsgek. Dure Nederlandse
landbouwgrond niet benutten.
Dit moeten we niet willen en wie
gaat dit allemaal controleren?"
CDA'er De Lange: „Dit lijkt wel
een landbouwplanning uit de
voormalige Sovjet-Unie."
door Dewi Gigengack
et Europees land
bouwbeleid richt
zich te veel op groot-
schalige landbouw.
Ook gaat er veel subsidie naar de
grote voedselverwerkende indus
trie. Het resultaat is veel en goed
koop voedsel, maar daarmee gaat
ook kwaliteit en diversiteit verlo
ren." Dat zegt Samuel Levie (28)/
oprichter van de Nederlandse
Youth Food Movement (YFM), een
jongerenbeweging die zich inzet
voor een eerlijker, duurzamer en
gezonder voedselsysteem. Daar
naast is Levie chef, worstmaker en
politicoloog.
Vijf maanden geleden startte YFM
de campagne Food for Change op,
om invloed uit te oefenen op het
Europese landbouwbeleid. Met
jonge boeren, chefs, producenten
en consumenten wil YFM jonge
ren bewust maken van het belang
van het landbouwbeleid. „Dat
geeft een enorme sturing aan wat
we eten. Nu gaat de discussie vaak
over de economische kant. Maar
het gaat om ons voedsel en ook
over de mensen daarachter."
Er gaat enorm veel subsidie naar
vleesproducenten, terwijl vleescon
sumptie een groot milieupro
bleem is, zegt Levie. „En de over
heid steekt ook geld in campagnes
om mensen minder vlees te laten
eten. Dat klopt niet. Hetzelfde
geldt voor de suikerindustrie."
Vandaag presenteert de organisatie
een webdocumentaire bestaande
uit zeven delen, waarin jonge boe
ren die wel willlen veranderen, ver
tellen over hun ervaringen. Levie:
„We willen een online dialoog sti
muleren. Veel van de boeren die
wij spraken, willen wel verande
ren, maar weten niet hoe. Zij zit
ten ook vast in het systeem. Het is
enorm ingewikkeld. Sommigen
verdienen al drie jaar niks meer
met hun voedselproductie vanwe
ge de lage prijzen. Het systeem is
op zijn einde."
Het doel is om met een 'nieuw
masterplan' te komen over 'hoe
we in de toekomst op een maat
schappelijk verantwoorde manier
moeten boeren'. Het is een zoek
tocht, zegt Levie. „In december
houden we een evenement waar
bij jonge boeren, producenten en
consumenten in discussie gaan
met experts. Volgend jaar gaan we
iets organiseren in Brussel, en we
willen ook webdocumentaires ma
ken in andere landen. We moeten
ervoor zorgen dat het Europese
landbouwbeleid niet alleen iets is
van beleidsmakers en politici,
maar van iedereen."
Landbouwbeleid kost 30 cent per Europeaan per dag
foto Valerie Kuypers/ANP, fotobewerking JD
Het gemeenschappelijk landbouw
beleid in de Europese Unie kost el
ke EU-burger 30 cent per dag.
De 53 miljard euro die de EU jaar
lijks aan landbouw besteedt, is on
geveer 40 procent van het totale
EU-budget. Het daalt echter wel:
in 1984 was het nog 71 procent,
in 2013 moet het verder dalen
naar 33 procent.
De Europese Unie wil het met land
bouwbeleid een veilig aanbod van
betaalbare levensmiddelen garan
deren.
Een gemiddeld EU-huishouden be
steedt 15 procent van het inko
men aan levensmiddelen, de helft
van 1960.
De 27 EU-landen tellen 12 miljoen
fulltime boeren. Zij runnen vaak
familiebedrijven. Gemiddeld heb
ben zij 12 hectare grond.
Her vergelijking: in de VS hebben 2
miljoen boeren elk gemiddeld
180 hectare. Maar ook in Europa
is een proces van schaalvergro
ting gaande. Veel boeren die stop
pen, hebben geen opvolger.
Het landbouwbeleid wordt door
de Europese Commissie voorbe
reid. De Raad van Landbouwmi
nisters en het Europees Parle
ment moeten het goedkeuren.
